27 ต.ค. 2021 เวลา 05:17 • ข่าวรอบโลก
ภาษีทรัพย์สิน: ระเบิดลูกต่อไปของเศรษฐกิจจีน
Blockdit Originals โดย ดร.อาร์ม ตั้งนิรันดร
3
มีคนถามว่า ข่าวใหญ่ถัดไปของการปฏิรูปเศรษฐกิจสังคมจีนจะเป็นเรื่องอะไร หลังจากการกำกับทุนใหญ่ จัดการกวดวิชา ปราบเกมออนไลน์ และจัดการฟองสบู่อสังหาฯ อย่างเอเวอร์แกรนด์
 
คำตอบก็คือ “ภาษีทรัพย์สิน” เค้าลางมาจากบทความใหม่ของประธานาธิบดีสีจิ้นผิงที่อธิบายแนวคิด “รุ่งเรืองร่วมกัน” ในนิตยสารของพรรคคอมมิวนิสต์จีนเมื่อสัปดาห์ก่อนที่ผ่านมา ในบทความนั้น เป็นครั้งแรกที่สีจิ้นผิงได้กล่าวถึง "ภาษีทรัพย์สิน" อย่างชัดเจนในข้อเขียนทางการ
5
สะท้อนชัดว่า “ภาษีทรัพย์สิน” จะกลายเป็นเรื่องใหม่ เรื่องใหญ่ เรื่องโหดหินอีกหนึ่งเรื่องที่สีจิ้นผิงตั้งใจเดินหน้าอย่างแน่นอน
มีข่าววงในรายงานว่าช่วงต้นปี สีจิ้นผิงได้มอบหมายให้หานเจิ้ง รองนายกฯ ที่อาวุโสสูงสุด เข้ามารับผิดชอบนโยบายเรื่องภาษีทรัพย์สินเรื่องเดียวโดยเฉพาะ
7
หานเจิ้งกับทีมงานได้นำเสนอแผนทดลองการจัดเก็บภาษีทรัพย์สินนำร่องใน 30 เมืองก่อน แต่ข่าวบอกว่าแผนการดังกล่าวเผชิญเสียงต่อต้านอย่างกว้างขวางภายในพรรค แผนใหม่จึงลดเหลือนำร่องเพียง 10 เมือง ในระยะแรกเท่านั้น
2
นักวิเคราะห์บางคนมองว่า นี่แสดงถึงการถอยของสีจิ้นผิง แต่ผมกลับมองว่านี่แสดงถึงการเดินหน้าท่ามกลางเสียงคัดค้านต่างหาก เพราะจำนวน 10 เมืองใหญ่ ไม่ใช่เรื่องเล็กน้อย และเพียงพอจะสร้างแรงสั่นสะเทือนครั้งใหญ่อีกรอบให้กับภาคอสังหาริมทรัพย์และเศรษฐกิจโดยรวมของจีน
2
แนวคิดการจัดเก็บภาษีทรัพย์สินนั้น มีการพูดคุยกันในวงนโยบายของจีนมาเกือบ 20 ปี แล้ว นับได้ว่าเป็นอีกหนึ่งเรื่องยากที่ฝันไกลแต่ไปไม่เคยถึง เป็นตัวอย่างของนโยบายปฏิรูปที่นักวิชาการต่างมองว่าควรต้องทำ แต่ในทางปฏิบัติแทบจะเป็นไปไม่ได้ เพราะกลุ่มผลประโยชน์เดิมขัดขวาง
เป้าหมายของการจัดเก็บภาษีทรัพย์สิน มี 2 ข้อ ด้วยกัน
5
หนึ่ง ใช้เป็นแหล่งรายได้สำคัญให้กับรัฐบาลท้องถิ่น ข้อนี้ทวีความสำคัญขึ้นมาก หลังจากที่รัฐบาลกลางได้ทุบหม้อข้าวรัฐบาลท้องถิ่นที่แต่เดิมเคยทำรายได้มหาศาลจากการประมูลขายที่ดิน บัดนี้รัฐบาลท้องถิ่นจะหากินแบบเดิมไม่ได้อีกต่อไปแล้ว
6
ในจีนนั้น ที่ดินเป็นของรัฐ ดังนั้น ในการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ในเขตเมือง รัฐบาลท้องถิ่นจะเปิดประมูลให้บริษัทอสังหาริมทรัพย์มาแข่งกันให้ราคาที่สูงเพื่อแย่งซื้อสิทธิในที่ดินไปพัฒนา
3
ตัวอย่างเช่น บริษัทอย่างเอเวอร์แกรนด์ก็จะไประดมทุนมาประมูลที่ดินจากรัฐบาลท้องถิ่นด้วยราคาที่สูงกว่าราคาตลาดมาก เพื่อเอาใจรัฐบาลท้องถิ่น นี่เป็นสาเหตุหนึ่งที่ราคาอสังหาริมทรัพย์ในจีนพุ่งไม่หยุดมาโดยตลอด และเป็นสาเหตุของปัญหาหนี้ของบริษัทอสังหาริมทรัพย์ของจีนด้วย
4
มาวันนี้ เมื่อรัฐบาลได้ออกกฎ "สามเส้นแดง" (Three Red Lines) ที่กำหนดเพดานการกู้และการระดมทุนของบริษัทอสังหาริมทรัพย์ให้อยู่ในอัตราที่สมเหตุสมผล จึงส่งผลให้เอเวอร์แกรนด์ไม่สามารถจะกู้เงินก้อนใหม่มาโปะหนี้เก่าได้อีกต่อไป จนนำมาสู่วิกฤตเอเวอร์แกรนด์ที่สั่นสะเทือนโลก ตอนนี้บริษัทอสังหาริมทรัพย์จีนแห่งอื่นๆ ก็ต้องรัดเข็มขัดและระมัดระวังยิ่งขึ้น ไม่สามารถแข่งกันประมูลให้ราคาเพื่อเอาใจรัฐบาลท้องถิ่นเช่นในอดีต
 
จะเห็นว่าขุมทรัพย์เดิมของรัฐบาลท้องถิ่นที่มาจากการที่บริษัทอสังหาฯ แย่งกันประมูลที่ดินในราคาสูงกำลังหมดไป มีคนคำนวณว่ารายได้จากการประมูลที่ดินของรัฐบาลท้องถิ่นในอดีตอาจสูงถึง 1 ใน 3 ของรายได้ทั้งหมดของรัฐบาลท้องถิ่นเลยทีเดียว เมื่อรายได้ก้อนเดิมนี้หายไป ก็ต้องหาแหล่งรายได้ใหม่ ซึ่งจะเปลี่ยนไปเป็นการจัดเก็บภาษีทรัพย์สินนั่นเอง
4
ประโยชน์ข้อที่สองของภาษีทรัพย์สิน ก็คือ จะมีผลควบคุมราคาอสังหาริมทรัพย์ และส่งเสริมประสิทธิภาพการใช้ทรัพย์สินในเขตเมือง เพราะคนที่มีห้องคอนโดทิ้งว่างไม่ได้อยู่อาศัย ย่อมจะต้องปล่อยออกให้เช่าหรือขายทิ้ง ซึ่งจะทำให้ซัพพลายในตลาดเพิ่มขึ้น กดราคาให้ต่ำลง
7
ข้อนี้จะตอบโจทย์ทางสังคมของสีจิ้นผิงที่ต้องการให้ "บ้านเป็นที่อยู่ ไม่ใช่ที่เก็งกำไร" ให้คนทั่วไปพอมีกำลังซื้อหรือเช่าบ้านได้ ไม่ใช่มีแต่เศรษฐีซื้อเก็บซื้อเก็งซื้อปั่นราคา จนปัจจุบันราคาบ้านในเมืองใหญ่ของจีนสูงทะลุเพดาน
14
คำถามที่น่าสนใจก็คือ เพราะเหตุใดนโยบายการจัดเก็บภาษีทรัพย์สินจึงได้รับเสียงต่อต้านมาโดยตลอด?
3
สาเหตุสำคัญเพราะนโยบายนี้ไม่ถูกใจชนชั้นกลางที่เป็นเจ้าของสิทธิในห้องพักในเขตเมือง
คนจีนจำนวนไม่น้อยที่มีห้องพักในเขตเมือง ได้รับสิทธิในห้องพักมาจากการทำงานในรัฐวิสาหกิจ โดยเป็นการขายสินทรัพย์ของรัฐวิสาหกิจจีนในราคาถูก ในช่วงการแปรรูปรัฐวิสาหกิจสมัยนายกฯ จูหรงจีในช่วงปลายทศวรรษ 90 คนกลุ่มนี้ไม่ใช่คนรวยและไม่น่าจะมีเงินจ่ายภาษีทรัพย์สินไหวสำหรับห้องพักที่อยู่กลางเมืองใหญ่
6
ทั้งยังมีความกังวลว่า การเก็บภาษีทรัพย์สินจะยิ่งเป็นตัวกดดันการชะลอตัวของภาคอสังหาริมทรัพย์ ซึ่งแต่เดิมเป็นกลจักรสำคัญของเศรษฐกิจจีน
1
นอกจากนั้น ความร่ำรวยของชนชั้นกลางจีนส่วนใหญ่มาจากการถือครองอสังหาริมทรัพย์ในเขตเมือง หากราคาอสังหาริมทรัพย์เกิดตกลงอย่างรวดเร็ว ย่อมกระทบกับความมั่งคั่งของชนชั้นกลางจีน ซึ่งย่อมกระทบกำลังซื้อและพลังการบริโภคตามเป็นลูกโซ่
2
แต่สีจิ้นผิงเริ่มส่งสัญญาณชัดยิ่งกว่าชัดว่า นี่จะเป็นการปฏิรูปอีกหนึ่งเรื่องที่ต้องฝืนใจเจ็บตัวในระยะสั้น เพื่อการแก้ปัญหาฟองสบู่อสังหาริมทรัพย์และประสิทธิภาพการใช้ทรัพย์สินในเขตเมืองในระยะยาว ปีนี้จะเริ่มทดลอง ใน 10 เมืองใหญ่ (เช่น เซี่ยงไฮ้ ฉงชิ่ง เสินเจิ้น ไหหลำ หางโจว เสิ่นหยาง ฯลฯ) และมีการคาดการณ์ว่าจะเริ่มเก็บในเขตเมืองทั่วประเทศในปี ค.ศ.2025
4
ข้อสรุปสำหรับนักลงทุนในขณะนี้ ก็คือ ภาคอสังหาริมทรัพย์จีนจะไม่ได้ซึมสั้น แต่จะซึมลากยาว และสีจิ้นผิงเอาจริงแน่นอนกับการเก็บภาษีทรัพย์สินที่จะเป็นระเบิดลูกใหญ่ลูกใหม่ที่สั่นสะเทือนเศรษฐกิจสังคมจีน
5
โฆษณา