- พระอานนท์ พุทธอุปัฏฐาก -
จากตอนที่แล้วเราได้เล่าเรื่องของพระอุบาลีช่างกัลบก (ช่างตัดผม) ของเจ้าชายศากยวงศ์ วันนี้เราจะมาเล่าเรื่องราวของเจ้าชายที่ออกบวชพร้อมพร้อมกับพระอุบาลี คนแรกคือ “พระอานนท์” นั่นเองค่ะ
พระอานนท์ถือว่าเป็นลูกพี่ลูกน้องกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะพระบิดาเป็นอนุชาของพระเจ้าสุทโธทนะ และอีกความพิเศษอย่างหนึ่งคือ ท่านเป็น 1 ใน 7 สหชาติของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า คือเกิดพร้อมๆ กัน
ขณะที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับอยู่แคว้นมัลละหลังจากเสด็จโปรดที่กรุงกบิลพัสดุ์ เจ้าชายทั้ง 6 ได้ฟังธรรมแล้วคิดจะออกบวชจึงชวนกันไปเข้าเฝ้าพุทธองค์เพื่อขอบวช โดยให้นายอุบาลีได้บวชก่อน เพื่อที่ตนจะได้ฝึกละมานะในความเป็นวรรณะกษัตริย์
พระอานนท์หลังจากบวชแล้วท่านก็ได้ฟังธรรมจากพระปุณณมันตานีบุตรจนบรรลุเป็นพระโสดาบัน เวลาผ่านไปพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังไม่มีผู้ใดเป็นอุปัฏฐากประจำมาตลอด 20 พรรษา ท่านจึงปรารภเรื่องอุปัฏฐากขึ้นมาในที่ประชุมสงฆ์ พระสารีบุตรจึงขอรับหน้าที่อุปัฏฐาก แต่ทรงปฏิเสธ ไม่ว่าพระภิกษุรูปใดอาสาพระองค์ก็ปฏิเสธจนหมด จนเหลือเพียงพระอานนท์รูปเดียว เหล่าพระภิกษุจึงถามท่านว่า
“อานนท์! เธอไม่เสนอเพื่อรับเป็นอุปัฏฐากพระผู้มีพระภาคหรือ ทำไมจึงนั่งเฉยอยู่”
พระอานนท์ตอบว่า “อันตำแหน่งที่ขอได้มานั้นจะประเสริฐอะไร อีกประการหนึ่งเล่า พระผู้มีพระภาคก็ทรงทราบอัธยาศัยของข้าพเจ้าอยู่ ถ้าพระองค์ทรงประสงค์ ก็คงจะตรัสให้ข้าพเจ้าเป็นอุปัฏฐากของพระองค์เอง ความรู้สีกของข้าพเจ้าที่มีต่อพระผู้มีพระภาคเป็นอย่างไร พระองค์ก็ทรงทราบอยู่แล้ว”
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงแต่งตั้งให้พระอานนท์เป็นอุปัฏฐาก แต่ก่อนที่พระอานนท์จะรับได้ทูลขอพระ 8 ประการจากพุทธองค์คือ...
1. อย่าประทานจีวรอันประณีตแก่ข้าพระองค์
2. อย่าประทานบิณฑบาตรอันประณีตแก่ข้าพระองค์ (คือภัตตาหารที่ดี ที่ประณีต)
3. อย่าให้ข้าพระองค์พักอยู่ในที่ประทับเดียวกับพระองค์
4. อย่าทรงพาข้าพระองค์ไปในที่นิมนต์
5. ขอจงเสด็จไปที่นิมนต์ที่ข้าพระองค์รับไว้
6. ขอให้ข้าพระองค์นำผู้ที่จะมาเข้าเฝ้า เข้าเฝ้าได้ทันที
7. หากมีความสงสัยขอให้ทูลถามได้ทันที
8. ถ้าพระองค์แสดงธรรมที่ใดที่ข้าพระองค์ไม่ได้ฟัง ขอให้ตรัสเล่าให้ฟังด้วย
เหตุที่ทูลขอ 8 ข้อนี้เพราะข้อ 1-4 เพื่อไม่ให้คนตำหนิว่าเป็นอุปัฏฐากเพราะหวังลาภ
ข้อ 5-7 เพื่อป้องกันข้อครหาว่าเป็นอุปัฏฐากทำไม เรื่องเท่านี้พระพุทธองค์ก็ไม่อนุเคราะห์
และ ข้อ 8 เพื่อป้องกันข้อครหาว่า ตามเสด็จพุทธองค์ตลอด ทำไมไม่รู้ว่าธรรมนี้ทรงแสดงที่ไหน เมื่อไหร่
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าประทานพรที่พระอานนท์ขอทั้ง 8 ประการ นับตั้งแต่นั้นมาท่านจึงได้ทำหน้าที่พุทธอุปัฏฐากกระทั้งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าปรินิพพาน รวมเป็นเวลา 25 พรรษา ท่านได้ทำหน้าที่อุปัฏฐากเป็นอย่างดี และได้ฟังธรรมจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามากกว่าพระภิกษุรูปอื่น มีสติปัญญาทรงจำได้ดี เอาใจใส่ในการเล่าเรียน และฉลาดในการแสดงธรรม พระพุทธองค์ทรงยกย่องว่า เป็นเลิศกว่าภิกษุทั้งหลาย ผู้เป็นพหูสูต มีสติ มีคติ มีธิติ (มีความเพียร) และเป็นอุปัฏฐาก
อีกประการที่ท่ทนได้รับการยกย่องจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าคือ ฝีมือทางช่าง เพราะเป็นผู้ออกแบบการตัดเย็บจีวรของพระภิกษุตามแบบคันนาของชาวมคธซึ่งเป็นรูปแบบที่ใช้มาจนถึงปัจจุบัน
หลังพุทธปรินิพพาน ได้มีการสังคายนาโดยนิมนต์พระอรหันต์ 500 รูปที่เชี่ยวชาญในพระธรรมวินัยเข้าร่วม พระอานนท์ได้เร่งทำความเพียรตลอดเพื่อบรรลุเป็นพระอรหันต์ แต่ทำอย่างไรก็ไม่บรรลุ จนถึงเวลาก่อนปฐมสังคายนา ขณะกำลังจะเอนกายพักผ่อน จิตก็ปล่อยวางบรรลุเป็นพระอรหันต์ในที่สุด ท่านเป็นบุคคลสำคัญในการทำสังคายนาครั้งคือ เป็นผู้วิสัชชนาพระธรรม คือพระสุตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก
#พระอานนท์ #เอตัคทัคคะ #พุทธศาสนา
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
