[เกลา นิสัยอันตราย] เขาหล่อขนาดนี้คงไม่ทำเลวขนาดนี้หรอก คนนี้ฉันเคยรู้จักมาไม่ได้เป็นคนแบบนี้หรอก ก็ความรักมันบังตา จนเผลอเข้าข้างคนที่เราหลงรักมากไป

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

เกลา นิสัยอันตราย

•

6 ธ.ค. 2021 เวลา 05:00 • ปรัชญา

เขาหล่อขนาดนี้คงไม่ทำเลวขนาดนี้หรอก

คนนี้ฉันเคยรู้จักมาไม่ได้เป็นคนแบบนี้หรอก

ก็ความรักมันบังตา จนเผลอเข้าข้างคนที่เราหลงรักมากไป

เรื่องรูปลักษณ์หน้าตาที่น่าดึงดูดทำให้ ความดูดีมีชัยไปกว่าครึ่ง

เพราะคนที่ใช่ทำอะไรก็ไม่ผิด

he Halo Effect

แปลกไหม ? เมื่อใครสักคนทำความผิด

เรามักจะเผลอด่วนสรุปว่าเขาเป็นคนไม่ดี เพียงเพราะเราไม่ทราบที่มาที่ไปของการกระทำนั้น แต่กลับกัน เมื่อเป็นคนใกล้ชิดที่เราชื่นชอบ เราจะหาเหตุผลมารองรับการกระทำไม่ดีต่าง ๆ และมองว่า จริงๆแล้ว เขาก็ไม่ได้มีเจตนาร้ายอะไรนะ

คงไม่แปลกที่ที่หลายๆคนตัดสินความสามารถคนจากหน้าตา เพราะเขาโดน The Halo Effect ครอบงำเข้าแล้ว

The Halo Effect คือ อคติทางความคิด (Cognitive Bias) ที่เกิดขึ้นเมื่อความประทับใจครั้งแรก (First Impression)เราก็สรุปว่าคนนนั้นมีนิสัยเป็นอย่างไร หากการพบกันครั้งแรกแล้วเรารับรู้ถึงคนคนนั้นในแง่บวก เรามักจะคิดเอาเองว่านิสัยด้านอื่นๆ ของเขาจะดีตามไปด้วย

ผลวิจัยเผยว่า คนส่วนใหญ่มักจะเหมารวมว่าคนที่ดูดี สวย หล่อ เป็นคนที่เก่ง ฉลาด มีความสามารถ และน่าเชื่อถือ ทำให้เราเลือกที่จะชอบและเชื่อใจคนที่ดูดี จนเกิดเป็นที่มาของ Halo Effect หรือ ‘การบวนการคิดเชิงเทิดทูน’ ที่เราเข้าข้างคนที่ดูดีและให้โอกาสพวกเขามากกว่าคนอื่น ๆ

เพราะ “ความรักทำให้คนตาบอด”

จริงอยู่ที่เราทุกคนต่างมีอคติ ซึ่งจะทำให้เรามองคนที่เราชื่นชอบในแง่ดีมากจนเกินไป

มากจนมองไม่เห้นข้อเสียของเลย ซึ่งมีแนวโน้มที่จะ ‘เพิกเฉย’ ต่อการกระทำผิดของเขาด้วย

อ้างอิงจาก ชาร์ลี มังเกอร์ (Charlie Munger) นักลงทุนชาวอเมริกา ที่ได้เสนอไว้ว่า liking bias นั้นทำให้เรามีแนวโน้มที่จะเกิดเงื่อนไข 3 ข้อต่อคนที่เรารักหรือชอบ ได้แก่

1.เราจะเพิกเฉยต่อความผิดพลาดของเขา และยอมทำตามความปรารถนาของเขา

2.เราจะเลือกสนับสนุนผู้คน ผลิตภัณฑ์ หรือการกระทำเพียงเพราะเรารักเขา

3.เราจะยอมบิดเบือนข้อเท็จจริงบางอย่างเพื่อเอื้อต่อความรักนั้น

ซึ่งสิ่งนี้จะทำให้เรามองอะไรเพียงแค่ ‘ด้านเดียว’

เมื่อเกิดเหตุการณ์ที่คนรักของเรามีส่วนกระทำความผิด เราจะเผลอปกป้องเขาโดยไม่ลืมหูลืมตา หรือแม้จะรู้ดีแก่ใจ แต่ยากที่จะบอกเขาไปตรงๆ ว่าเป็นความผิดของเขา

เหมือนในกรณีข่าวอาชญากรรมหลายข่าว ที่เมื่อมีนักข่าวสัมภาษณ์คนใกล้ชิดของผู้ก่อเหตุ ก็มักจะได้รับประโยคที่ค่อนข้างตรงข้ามกับการกระทำในเนื้อข่าวนั้น อย่างเช่น “ลูกฉันเป็นคนดี” “ลูกฉันไม่ผิด” “เขาไม่ทำแบบนั้นหรอก” จึงไม่แปลกใจถ้าอคตินี้จะทำให้เกิดปรากฏการณ์ ‘ความรักทำให้คนตาบอด’ เพราะพวกเขามักจะเลือกเข้าข้างคนที่รักและผูกพันเสมอ

และถ้ามุม Halo Effect กับเรื่องอื่นๆ ก็จะพบว่า

เรามักซื้ออาหารหน้าตาน่ากินเพราะคาดว่าต้องอร่อยและสะอาดโดยไม่คำนึงถึงว่าโดยแท้จริงแล้วการประกอบอาหารนั้นถูกสุขอนามัยหรือไม่

เราโดดเข้าซื้อหุ้นตัวที่ราคาเปลี่ยนแปลงสูงขึ้นมากโดยมิได้พิจารณาเหตุของการเปลี่ยนแปลงหรือคุณภาพของการบริหารบริษัท

เราเลือกงานที่ให้ผลตอบแทนดีโดยไม่คำนึงถึงว่างานนั้นจะช่วยเพิ่มพูนทักษะและความสามารถให้แก่เราได้มากน้อยเพียงใด

เราชื่นชมคนขับรถราคาแพง อยู่บ้านหลังใหญ่ โดยไม่ได้ตระหนักถึงว่าเขามีเรื่องอื่นๆ ที่น่าชื่นชมจากดังที่เคยเราคาดคิดไว้หรือไม่

เป็นที่น่าเสียดายถ้าในสังคมความชื่นชมความรวย สนับสนุนให้เกิด Halo Effect ที่รุนแรงจนบดบังการเรื่องคุณธรรม หรือความจริงไป

มนุษย์เราถูกหลอกกันไม่เว้นแต่ละวันโดยตนเองเป็นคนหลอกเพราะหลุ่มหลงชื่นชมในลักษณะรูปลักษณ์ภายนอกจนละเลยที่จะคิดเรื่ององค์ประกอบอื่นๆ

หากระยะทางพิสูจน์ม้า กาลเวลาพิสูจน์คน

ฉะนั้นเวลาจะรู้จักใคร หรือตัดสินใคร เราต้องดูกันไปยาวๆไม่เอาอคติมาเกี่ยวข้องกัน

เราควรมองให้รอบด้าน ไม่ควรเข้าข้างหรือปักใจเชื่อเพียงเพราะภาพลักษณ์ภายนอก

ถ้าอะไรที่ผิด ก็ว่าไปตามผิด

อย่าปักใจเชื่อหรือมองข้ามศักยภาพของใครไปก่อนจากภาพลักษณ์ภายนอก

เพราะเราทุกคนต่างก็มีข้อดีและข้อเสียด้วยกันทั้งนั้น

แต่ถ้าคนที่เราชอบหรือคนที่เราชื่นชมทำผิด แล้วเราอยู่ในฐานะที่พอจะพูดคุยเพื่อตักเตือนได้ ก็อยากให้ค่อย ๆ ลองพูดคุยกัน ตักเตือนกัน

เพราะการที่เราเป็นคนสนิทของเขา เขาย่อมคาดหวังว่าเราจะต้องเข้าข้างและเข้าใจเขามากที่สุด แต่การไม่พูดอะไรเลย ก็เหมือนกับการปิดกั้นไม่ให้เขาได้เรียนรู้และเติบโตในโลกที่เขาไม่ใช่ศูนย์กลางของทุกอย่าง

แบบนั้นจะทำให้เขาเจ็บปวดมากกว่าเดิมที่ไม่เคยรู้เลยว่าตัวเองกำลังทำสิ่งที่ผิดอยู่ ซึ่งการที่ได้รับคำเตือนจากปากของคนที่ใกล้ชิดนั้นดีกว่าคำพูดรุนแรงจากคนไม่รู้จักอยู่แล้ว

การเลือกที่จะตักเตือน ไม่สามารถรับประกันได้หรอกว่าจะคุ้มค่ากับความสัมพันธ์หลังจากนี้หรือไม่

แต่มันจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงหรือการแตกหักเพราะสุดท้ายก็คงขึ้นอยู่กับการเปิดใจรับฟังของอีกฝ่ายด้วย

แต่อย่างน้อยครั้งหนึ่งเราก็ได้หยิบยื่นโอกาสในการปรับปรุงตัวเองให้กับเขาไปแล้วนะ

เพราะถ้าเรารักและเป็นห่วงเขามากพอ

เราจะอยากเห็นเขาเติบโตไปในทิศทางที่ดี

อยากชวนให้ทุกคนได้กลับมามองกันที่ความสามารถของบุคคลนั้น

มองกันที่เนื้อแท้ข้างในที่ปราศจากอคติ

#เกลานิสัยอันตราย #เกลาไปพร้อมกัน

Ref.

รู้จัก Halo Effect - ThaiPublica

Why the Halo Effect Affects How We Perceive Others (verywellmind.com)

Latticework of Mental Models: Liking Bias - Safal Niveshak