ทำไมพระไทย ต้องใช้ตาลปัตร
ไขเรื่องข้องใจ พัดที่เคยทำจากใบลาน
เป็นที่คุ้นชิ้น และพบเห็นกันได้ทั่วไป เมื่อมีพิธีกรรมทางศาสนา อันเกี่ยวข้องกับศาสนาพุทธ พระสงฆ์และตาลปัตร คือสิ่งที่มักปรากฏอยู่พร้อมกัน แต่ทำไมถึงต้องใช้ตาลปัตร วัตถุประสงค์จริงๆ เพื่ออะไรกันแน่ โพสต์นี้จะอธิบายอย่างย่อ
ตาลปัตร อ่านออกเสียงว่า ตา ละ ปัด บางแห่งก็เรียกว่า "วาลวิชนี" ตามรูปแบบคำศัพท์ แปลว่า พัดใบตาล พัดใบลาน ซึ่งของดั้งเดิม ก็เป็นพัดที่ทำจากใบตาล หรือไม่ก็ ใบลาน
มีไว้สำหรับพัดตัวเอง ในยามที่ร้อน หรือพัดไฟ ใช้กันทั้งพระ และคฤหัสถ์ ต่อมามีการพัฒนาใหม่ ด้วยการเพิ่มด้ามให้ยาวขึ้น เพื่อความสะดวก
อีกทั้งยังใช้สำหรับ บังหน้าเวลาทำพิธีกรรมทางศาสนา ของเหล่าพระสงฆ์ ในขณะที่สวด แม้ภายหลังจะมีการใช้ผ้าสีต่างๆ หุ้มลวด หรือไม้ไผ่ซึ่งขึ้นรูปเป็นพัดก็ตาม ก็ยังอนุโลมเรียกว่า ตาลปัตร
สำหรับข้อสันนิษฐาน เกี่ยวกับการใช้พัดนั้น มีมาแต่ครั้งพุทธกาลแล้ว วัตถุประสงค์เดิม ก็เพื่อพัดให้เกิดลมเย็นเท่านั้น เช่น พระสารีบุตร ใช้พัดถวายพระพุทธเจ้า ขณะที่พระพุทธองค์ทรงแสดงธรรม
"ตาลปัตร" แม้ไม่ได้นับเนื่องให้เป็นสิ่งหนึ่งในบริขาร 8 ของพระสงฆ์ แต่ก็พบบันทึกข้อความ ในคัมภีร์ทางศาสนาหลายแห่ง
เช่น หนังสือธรรมบท ว่าพระองค์ทรงแสดงธรรม บนธรรมาสน์ มีพระอานนท์ พุทธอุปัฏฐาก ถวายงานพัดอยู่ด้านหลัง และ พระสารีบุตรถือพัด อันวิจิตรขึ้น
ความตอนหนึ่งในพุทธประวัติ กล่าวถึง พระเจ้าปัสเสนทิโกศล ทรงโปรดให้สร้างพัดอันงดงามวิจิตร เพื่อถวายพระพุทธองค์เป็นต้น
สำหรับกรณีที่พระสงฆ์ต้องใช้ตาลปัตร เพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนานั้น ข้อสันนิษฐานหนึ่งเชื่อว่า ไม่ใช่เพื่อบังหน้าเวลาเทศน์ แต่ใช้เพื่อกันกลิ่นเหม็นของศพที่เน่าเปื่อย
เนื่องจากพระสงฆ์ในสมัยโบราณ จำเป็นต้องบังสุกุลผ้าห่อศพไปทำจีวร เป็นเหตุผลให้ท่านต้องใช้ใบตาลขนาดเล็ก มาบังจมูกกันกลิ่น นับจากนั้นมา จึงกลายเป็นประเพณีของสงฆ์ ที่จะต้องมีตาลปัตร สำหรับประกอบพิธีกรรม
อ้างอิง
หนังสือ : ร้อยเรื่องดี ๆ ของเมืองไทย ที่คุณไม่เคยรู้
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
