3 ก.ค. 2022 เวลา 09:44 • ประวัติศาสตร์
🌼 ดอกเบญจมาศ สัญลักษณ์ของราชวงศ์ญี่ปุ่น
ถ้าเอ่ยถึงดอกไม้กับประเทศญี่ปุ่น คนมักจะนึกถึงดอกซากุระเป็นอย่างแรก แต่ญี่ปุ่นไม่ได้กำหนดดอกไม้ประจำชาติไว้เป็นลายลักษณ์อักษร แต่ในส่วนราชวงศ์ญี่ปุ่นใช้ตราสัญลักษณ์เป็นดอกเบญจมาศสีเหลืองจำนวน 16 กลีบ ซึ่งเราจะพบเห็นตราดอกเบญจมาศนี้ได้จากปกพาสปอร์ตของประเทศญี่ปุ่นบ้าง เงินเหรียญญี่ปุ่นบ้าง หรือประตูสถานทูตญี่ปุ่นในประเทศต่าง ๆ
เมื่อตราสัญลักษณ์ดอกเบญจมาศถูกใช้แทนราชวงศ์ญี่ปุ่น จึงทำให้ราชวงศ์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลกราชวงศ์นี้ถูกเรียกกันว่า “ราชวงศ์เบญจมาศ” แล้วที่มาของการใช้ดอกเบญจมาศของราชวงศ์ญี่ปุ่นมีมาตั้งแต่เมื่อใด?
สมเด็จพระจักรพรรดินารุฮิโตะ ในวันที่ขึ้นครองราชบัลลังก์เบญจมาศ (ที่มา: HuffPost)
🌼 ดอกไม้จากต่างชาติ
เบญจมาศไม่ใช้ดอกไม้ประจำถิ่นดั้งเดิมของญี่ปุ่น แต่มันมีกำเนิดที่จีน โดยถูกนำเข้ามาในญี่ปุ่นในยุคนาระที่มีช่วงเวลาตั้งแต่ปี ค.ศ. 710–794 ซึ่งเป็นช่วงเวลาสำคัญในประวัติศาสตร์ของญี่ปุ่นที่ชนชั้นสูงในยุคนั้นหันมานิยมรับเอาวัฒนธรรมจากเพื่อนบ้านอย่างจีน ไม่ว่าจะเป็นการแต่งกาย การเขียน หรือแม้กระทั่งการนับถือศาสนา
และในยุคนั้น ดอกเบญจมาศถูกนำมาจากจีนสู่ญี่ปุ่นเพื่อใช้เป็นยารักษาโรค ซึ่งต่อมาในยุคเอโดะ เบญจมาศแพร่กลายไปทั่วทุกชนชั้น แต่เบญจมาศกลายเป็นดอกไม้ที่เป็นที่นิยมกันมากในชนชั้นสูงและราชสำนักญี่ปุ่น ไม่เฉพาะเพียงแต่เป็นดอกไม้มาทำเป็นยาได้เท่านั้น แต่ราชสำนักญี่ปุ่นยังนิยมปลูกเพื่อชื่นชมความสวยงามของมัน
ดอกเบญจมาศน่าจะถูกนำมาใช้เป็นสัญลักษณ์ของราชวงศ์ญี่ปุ่นช่วงปี ค.ศ. 1183 หรือเมื่อ 839 ปีมาแล้ว ในยุคจักรพรรคโกโตบะ ซึ่งพระองค์เลือกดอกเบญจมาศให้เป็นตราสัญลักษณ์ประจำพระองค์ เนื่องจากพระองค์ทรงโปรดปรานดอกไม้ชนิดนี้มาก
กล่าวกันว่าราชวงศ์ญี่ปุ่นตื่นตาตื่นใจกับความงดงามของดอกเบญจมาศมาก ไม่เพียงแม้แต่จะนำมาเป็นสัญลักษณ์ประจำพระองค์ของสมเด็จพระจักรพรรดิ แต่ยังนำไปประดับบัลลังก์ด้วย จึงน่าจะเป็นที่มาในการเรียก “บัลลังก์เบญจมาศ” ซึ่งหมายถึงทั้งตัวองค์พระจักรพรรดิเองและบัลลังก์ที่ประทับ
ดอกเบญจมาศจึงถูกใช้แทนตัวจักรพรรดิญี่ปุ่นเรื่อยมา (อย่างไม่เป็นทางการ) จนในยุคเมจิ ตราสัญลักษณ์ดอกเบญจมาศจึงถูกรับรองอย่างเป็นทางการครั้งแรกในปี ค.ศ. 1868 ซึ่งเป็นยุคฟื้นฟูหรือปฏิวัติเมจิ ที่ประกาศให้สัญลักษณ์ดอกเบญจมาศ 16 กลีบนี้ใช้ได้กับสมเด็จพระจักรพรรดิหรือสมาชิกราชวงศ์ญี่ปุ่น
ต่อมาในปี ค.ศ. 1871 มีการออกประกาศห้ามมิให้ผู้ใดใช้ตราสัญลักษณ์เป็นดอกเบญจมาศได้ ยกเว้นสมเด็จพระจักรพรรดิหรือสมาชิกราชวงศ์ ซึ่งตราสัญลักษณ์มีกลีบดอกเบญมาศ 16 กลีบ ส่วนแถวสองเป็นปลายกลีบดอกที่ซ้อนอยู่หลังแถวแรก
1
และนับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา เบญจมาศจึงกลายเป็นสัญลักษณ์ประจำองค์จักรพรรดิและสมาชิกในราชวงศ์ญี่ปุ่นมาจนถึงปัจจุบัน
ตราสัญลักษณ์ดอกเบญจมาศที่ปรากฏในประตู เหรียญ และพาสปอร์ต (ที่มา: Tankenjapan.com)

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา