หนังสือแบบเรียนภาษาไทย เล่มแรก
การที่ฝรั่งเศสเข้ามาตั้งสำนักเรียนในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ทำให้การศึกษาหนังสือไทยพลอยตื่นตัวตามไปด้วย เพราะสมเด็จพระนารายณ์ทรงดำริว่า ถ้าหากไม่ส่งเสริมการเรียนหนังสือไทยเป็นการแข่งขันขึ้นบ้าง จะทำให้ประชาชนหันเหไปนิยมวิชาการใหม่ ๆ ของฝรั่งเศสและเข้ารีตเสียหมด ซึ่งจะทำให้ไทยเป็นฝ่ายเสียเปรียบ ประกอบกับแต่เดิมมา การเรียนหนังสือไทยยังไม่วางลำดับขั้นเอาไว้ให้เรียนง่าย ยังไม่มีตำราเรียนภาษาไทย ผู้รู้สักแต่สอนไปตามความรู้ความชำนาญของแต่ละบุคคล ทำให้เรียนได้ยาก
พระองค์จึงโปรดให้พระโหราธิบดีคิดเรียบเรียงหนังสือแบบเรียนภาษาไทยขึ้น สำหรับให้ผู้เรียนอ่านเขียนหนังสือไทยได้ง่าย หนังสือเรียนภาษาไทยเล่มแรกของไทยเรามีชื่อว่า หนังสือจินดามณี ซึ่งแปลว่า แก้วสมนึก หรือแก้วสารพัดนึกอะไรทำนองนั้น หนังสือเล่มนี้อธิบายถึงอักษรศัพท์ได้แก่คำที่อ่านออกเสียงอย่างเดียวกัน แต่เขียนต่างกัน และมีความหมายต่างกัน เช่น พระบาท บาตรพระสงฆ์ บาศเชือกคล้อง เงินบาท บาดอาวุธ เป็นต้น
ตัวอย่างคำที่ใช้ ส ศ ษ ไม้ม้วน ไม้มลาย การจำแนกอักษร 3 หมู่ การแจกลูก การผันอักษร ในตอนปลายได้อธิบายถึงวิธีการแต่งกาพย์ กลอน โคลง ฉันท์ และกลบท ต่าง ๆ นับว่าเป็นตำราเล่มเดียวที่บรรจุเนื้อวิชาภาษาไทยตั้งแต่ชั้นประถม และชั้นมัธยมขึ้นไปจนถึงชั้นอุดมศึกษาทีเดียว เมื่อหนังสือจินดามณีเกิดขึ้นการเรียนหนังสือไทยก็สะดวก และแพร่หลายไปสู่คนธรรมดาสามัญมากขึ้นกว่าแต่ก่อน
หนังสือจินดามณีที่อยู่ในหอสมุดแห่งชาติขณะนี้ แตกต่างกันอยู่ 4 ฉบับ คือ
1. จินดามณี ฉบับความแปลก ที่เรียกว่าความแปลกก็เพราะมีข้อความแปลกกว่าฉบับอื่น ๆ
2.จินดามณี ฉบับความพ้อง มีอยู่หลายเล่มสมุดไทยมีข้อความเหมือนกัน บางเล่มหมอสมิทนำไปพิมพ์จำหน่ายเมื่อพ.ศ. 2413 พิมพ์ที่โรงพิมพ์ครูสมิท บางคอแหลม
3. จินดามณี ฉบับพระนิพนธ์กรมหลวงวงศาธิราชสนิท
4. จินดามณี ฉบับหมอบรัดเลย์ รวบรวมพิมพ์จำหน่าย
ความแตกต่างเหล่านี้เนื่องจากหนังสือจินดามณีเป็นหนังสือแบบเรียนที่ใช้แพร่หลายมาแต่สมัย อยุธยา ในสมัยที่ไม่มีการพิมพ์ ต้องใช้คัดลอกจากต้นฉบับเดิม เมื่อคัดลอกกันไปหลาย ๆ ทอด ข้อความก็ย่อมจะวิปลาสคลาดเคลื่อนไปบ้างเป็นธรรมดา บางทีคนคัดลอกไปพบเห็นความรู้ใหม่ ๆ อย่างอื่นเข้า ก็เลยคัดเอามารวมไว้ในเล่มเดียวกันบ้าง หรือเห็นว่าหน้าสมุดไทยยังเหลือว่างอยู่ชักเสียดาย ก็ลอกเรื่องอื่นใส่ลงไปให้เต็มเล่มบ้าง
บางทีต้นฉบับขาดหลุดออกไป 2 ท่อน 3 ท่อน เอามาต่อติดสลับกันไปมา ข้อความก็พลอยกลับกันไปด้วย จึงผิด ๆ กันไป
--------------------
ประมวล/สรุปจาก..พงศ์อินทร์ ศุขขจรประวัติการศึกษาไทย, 2512.
Cr. เจ้าของภาพ
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
