2 มิ.ย. 2023 เวลา 05:00 • หนังสือ

เปิดโลกคณิตศาสตร์ อีกด้านที่คุณอาจไม่รู้จัก

ผมเป็นคนชอบเรียนคณิตศาสตร์ จำไม่ได้ว่าเริ่มชอบตั้งแต่เมื่อไร สำหรับผมคณิตศาสตร์เป็นวิชาที่เรียนรู้ได้ง่าย (แต่หลายคนอาจจะไม่เห็นด้วยกับผม) ผมจึงมั่นใจในระดับหนึ่งว่าตัวเองเข้าใจคณิตศาสตร์
หนังสือเล่มนี้ "ภาษาจักรวาล : ประวัติย่อของคณิตศาสตร์" ทำให้ผมเข้าใจว่า คณิตศาสตร์ที่ผมเรียนมามันแค่พื้นผิวเท่านั้น ยังไม่ได้เข้าถึงความสำคัญของมัน
"อะไร ดลใจให้ซื้อหนังสือเล่มนี้มาอ่าน"
ปกติเวลาที่คนเราจะซื้อหนังสือที่เกี่ยวกับคณิตศาสตร์ คนก็มักจะต้องคิดว่าซื้อมาเพื่อการเรียน ฝึกทำโจทย์ หรือเตรียมสอบ
แต่ผมซื้อหนังสือเล่มนี้ ไม่ได้เกี่ยวกับพวกนั้นเลย ผมแค่อยากเห็นโลกของคณิตศาสตร์ในอีกด้านหนึ่งที่ไม่เกี่ยวกับการเรียน การสอบเลย
และอีกเหตุผลที่อยากซื้อเล่มนี้ ก็คงเพราะอยากจะสนับสนุนผลงานของผู้เขียนผู้นี้ครับ ติดตามเขาอยู่แต่ยังไม่เคยซื้อหนังสือของเขาเลยครับ
"หนังสือเล่มนี้ตั้งใจจะบอกอะไร"
คณิตศาสตร์มีประวัติมานาน โดยเริ่มต้นคณิตศาสตร์มีแค่ในเรื่องของจำนวน หรือปริมาณ
จากนั้นคณิตศาสตร์ก็ได้ถูกพัฒนามา มีมากกว่าแค่จำนวน ไม่ว่าจะเป็นเรขาคณิต พีชคณิต ตรีโกณ ภาคตัดกรวย แคลคูลัส ความน่าจะเป็น และอื่น ๆ ที่เราเคยได้เรียนมา
ซึ่งเนื้อหาในแต่ละบทของหนังสือเล่มนี้ จะอธิบายถึงที่มาและประโยชน์ของคณิตศาสตร์แต่ละอย่างที่ถูกคิดค้นขึ้นมา
อันที่จริง ก็ชอบทุกบทที่เขียนมา แต่ละบทก็มีความสนุก น่าสนใจ และเข้าใจได้ง่าย
แต่ถ้าให้ยกมาสักบท ก็จะเป็นบท "P versus NP problem หนึ่งในปัญหาที่แก้แล้ว ได้เงินล้านดอลลาร์สหรัฐ" อ่านแล้ว คุณอาจจะมีแรงบันดาลใจแบบผม ลาออกแล้วไปแก้ปัญหานี้ได้ จะได้รับเงินล้าน (อันนี้ขำ ๆ ครับ)
ปัญหาประเภท P เป็นปัญหาที่หาคำตอบได้เร็ว และตรวจคำตอบได้เร็ว ส่วนปัญหาประเภท NP เป็นปัญหาที่ใช้เวลาในการหาคำตอบ แต่ถ้ามีคำตอบในมือ จะใช้เวลาตรวจไม่นาน
ยกตัวอย่าง ปัญหาประเภท P ก็เช่น การเรียงลำดับเลขมากไปน้อย น้อยไปมาก ส่วนปัญหาประเภท NP ก็เช่น เกม Sudoku (ถ้าทุกคนเคยเล่น จะรู้ว่ากว่าจะใส่ตัวเลขครบช่อง ก็นานอยู่)
P versus NP problem เป็นปัญหาที่นักคณิตศาสตร์ต้องการแก้ปัญหาประเภท NP ให้รวดเร็วแบบปัญหาประเภท P ซึ่งถ้าสามารถทำได้ ก็จะช่วยลดเวลาในการแก้ปัญหาต่าง ๆ ได้ (จินตนาการว่ามีวิธีการเล่น Sudoku ได้เร็วแบบเรียงเลข)
มันดูเป็นปัญหาที่เรียบง่ายมาก แต่การจะพิสูจน์ปัญหานี้ว่าทำได้ หรือทำไม่ได้ในโลกคณิตศาสตร์เป็นเรื่องที่ยากมาก ดังนั้นอย่าพึ่งหวังเงินล้าน จากการแก้ปัญหานี้นะครับ
พอผมได้อ่านเล่มนี้จบ ทำให้เปิดมุมมองกับโลกของคณิตศาสตร์มากกว่าที่เคยเห็น ไม่ได้แปลว่าผมอยากจะเป็นนักคณิตศาสตร์ที่ใช้เวลาทั้งชีวิตคำนวณ หรือพิสูจน์ทฤษฎี หรือแก้ปัญหาก็ตามนะครับ
แต่ผมได้เห็นความพยายามของนักคณิตศาสตร์ในการคิดค้นทฤษฎี หรือการแก้ปัญหา โดยการคำนวณ ในบางเรื่องก็สามารถนำไปประยุกต์หรือใช้อธิบายสิ่งต่าง ๆ ได้ หรือบางเรื่องไม่ได้นำไปประยุกต์ใช้ แต่ผลลัพธ์ที่ออกมามันดูสวยงาม มันดูยิ่งใหญ่ ที่แสดงถึงความสำเร็จในการแก้ปัญหาในโลกคณิตศาสตร์
นักเรียนทุกคนที่สงสัยว่าเราเรียนคณิตศาสตร์ไปทำไม หรือครูสอนคณิตศาสตร์ที่อยากสอนให้นักเรียนเข้าถึงคณิตศาสตร์ ผมอยากจะแนะนำให้อ่านหนังสือเล่มนี้ "ภาษาจักรวาล : ประวัติย่อของคณิตศาสตร์"
ถึงแม้จะไม่ได้ช่วยให้การเรียนคณิตศาสตร์ง่ายขึ้น หรือคะแนนสอบดีขึ้น แต่หนังสือเล่มนี้ก็อาจจะทำทุกคนได้เห็นความพยายามในการแก้ปัญหาของนักคณิตศาสตร์
Credit
อาจวรงค์ จันทมาศ เป็นนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ มีทั้งงานเขียนและการบรรยายที่สร้างแรงบันดาลใจในด้านการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์และความคิดสร้างสรรค์
โฆษณา