Ep. 3 | บุคลิกภาพด้านมืด: สามเหลี่ยมด้านมืด
👉
ในครั้งก่อน (Ep. 2) เราแสดงให้เห็นความสำคัญของบุคลิกภาพด้านมืดหรือบุคลิกภาพที่ไม่น่าพึงประสงค์ทางสังคม (Smith et al., 2018) ซึ่งแยกออกจากบุคลิกภาพด้านสว่างซึ่งสะท้อนอยู่ในกรอบแนวคิด Five-Factor Model (FFM; John et al., 2008)
ในบทความต่อ ๆ มา เราจะพูดถึงพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับบุคลิกภาพด้านมืดในบริบทต่าง ๆ แต่ก่อนไปถึงตรงนี้ เรามาพูดถึงบุคลิกภาพด้านมืด 3 ด้านที่นักวิจัยเชิงจิตวิทยามักให้ความสนใจกัน
⚫ 1. The Dark Triad
ในขณะที่การศึกษาบุคลิกภาพด้านสว่างมีกรอบแนวคิด FFM ที่ช่วยเป็นแนวทางในการจัดกลุ่มบุคลิกภาพ การศึกษาบุคลิกภาพด้านมืดเพิ่งเริ่มต้นการสร้างกรอบแนวคิดที่จะสามารถสะท้อนให้เห็นถึงบุคลิกภาพด้านมืดชของมนุษย์ได้อย่างครอบคลุม (Krueger et al., 2012) และยังไม่มีการศึกษาอย่างแพร่หลาย
เนื่องจากยังไม่มีกรอบแนวคิดที่รวบรวบบุคลิกภาพด้านมืดทั้งหมดไว้ด้วยกัน ในการศึกษาบุคลิกภาพด้านมืด นักจิตวิทยาจึงให้ความสนใจกับ 3 บุคลิกภาพที่เรียกรวมกันว่า Dark Triad (Paulhus & Williams, 2002) ซึ่งประกอบด้วย Machiavellianism, narcissism, และ psychopathy
🦹 1.1. Machiavellianism (Mach)
Machiavellianism หรือเรียกสั้น ๆ ว่า Mach เป็นบุคลิกภาพที่อิงมาจากแนวคิดของนักปรัชญาการเมืองชาวอิตาเลียน Niccolò Machiavelli (1532) ซึ่งมองว่า คนเป็นสิ่งมีชีวิตที่ประสงค์ร้ายและไม่น่าเชื่อถือ ดังนั้น คนที่จะปกครองคนอื่น ๆ ได้จึงควรใช้กลอุบายและเล่ห์เหลี่ยมต่าง ๆ ที่ไม่ถูกจำกัดกฎเกณฑ์หรือศีลธรรมใด ๆ เพื่อให้สามารถควบคุมคนอื่นได้สำเร็จ
นิยามของ Mach ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ
(1) cynicism: มองโลกที่เห็นว่าทุกคนเห็นแก่ตัว และไม่มีใครน่าเชื่อถือ
(2) manipulativeness: เจ้าเล่ห์และหลอกลวงเก่ง
(3) moral disregard: ไม่ใส่ใจต่อศีลธรรมหรือกระทบกระทำต่อต่อคนอื่น (Christie & Geis, 1970)
ถ้าเปรียบแล้ว Mach อาจเทียบได้กับลักษณะของโจโฉจากสามก๊ก นั่นคือ ไม่ยอมให้ใครทรยศและพร้อมใช้เล่ห์เหลี่ยมต่าง ๆ เมื่อให้ได้ในสุดที่ตัวเองต้องการ ไม่ว่าจะวิธีนั้นจะถูกต้องหรือสร้างความเสียหายให้กับใครก็ตาม
จึงไม่น่าแปลกในที่ Mach ได้ชื่อว่าเป็นบุคลิกของ “นักหลอกลวงระดับพระกาฬ (master manipulator)” (Paulhus, 2014)
🪞 1.2. Narcissism
ชื่อของ Narcissism มาจากตัวละครในเทพนิยามกรีก Narcissus ซึ่งหลงรักเงาของตัวเองจนชิงชังความรักจากคนอื่น (Hamilton, 1942)
ดังเดิม narcissism เป็นการวินิจฉัยความผิดปกทางบุคลิกภาพ (narcissistic personality disorder) ซึ่งถูกนำมาปรับใช้กับกลุ่มประชากรทั่วไป (ผู้ที่ไม่มีความผิดปกติทางจิต หรือ subclinical population; Rhodewalt & Peterson, 2009)
Narcissism ที่ศึกษาในกลุ่มประชากรทั่วไป มีลักษณะเด่น 3 อย่าง คือ
(1) leadership/authority: เชื่อว่าตัวเองมีภาวะผู้นำและทักษะทางสังคมที่ดี
(2) grandiose exhibitionism: หลงในความยิ่งใหญ่ของตัวเองและโอ้อวดความสามารถ และ
(3) entitlement/exploitativeness: คาดหวังและเรียกร้องความเคารพและการปฏิบัติเป็นพิเศษจากคนอื่น (Ackerman et al., 2011)
แม้ว่าจะเป็นบุคลิกภาพด้านมืด แต่ narcissism เป็นลักษณะที่ “สว่าง (bright)” หรือมักถูกมองว่าดีที่สุดใน Dark Triad (Rauthmann, & Kolar, 2012)
😈 1.3. Psychopathy
เช่นเดียวกับ narcissism, psychopathy เป็นลักษณะที่ดังเดิมแล้วใช้วินิจฉัยความผิดปกติทางจิต และต่อมาใช้อธิบายพฤติกรรมในกลุ่มประชากรทั่วไป (Lilienfeld & Andrews, 1996)
แต่ตรงข้ามกับ narcissism, psychopathy เป็นลักษณะที่อาจมองได้ว่าเลวร้ายที่สุดใน Dark Triad (LeBreton et al., 2018) และมีลักษณะเด่น 4 ด้าน คือ
(1) ด้านความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล (interpersonal): มีพฤติกรรมชอบโกหก หลอกลวง หว่านเสน่ห์
(2) ด้านความรู้สึก (affective): มีอารมณ์ตื่นเขิน ไม่เห็นใจคนอื่น และไม่รู้สึกผิดต่อการกระทำของตัวเอง
(3) ด้านการใช้ชีวิต (lifestyle): ไร้เป้าหมาย ไร้ทิศทาง ไร้ความรับผิดชอบ
(4) ด้านต่อต้านสังคม (antisocial): พฤติกรรมต่อต้านสังคม เช่น ก้าวร้าว แหกกฎ เป็นต้น (Hare & Neumann, 2008)
⬛ 2. ทำไม Dark Triad ถึงน่าสนใจ?
Dark Triad ได้รับความสนใจจากนักจิตวิทยาเป็นอย่างมาก ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะทั้งสามลักษณะมักถูกกล่าวถึงเป็นอันดับต้น ๆ เมื่อพูดถึงบุคลิกภาพที่ทำให้เกิดความล้มเหลวทางความสัมพันธ์หรือความสัมพันธ์ที่เลวร้าย (toxic relationship)
แล้วทำไม Dark Triad ถึงทำให้ความสัมพันธ์ล้มเหลวได้?
แม้ว่า Dark Triad จะมีความแตกต่างกัน เช่น Mach มีจุดเด่นที่ความเจ้าเล่ห์, narcissism ความหลงรักในตัวเอง, และ psychopathy ความก้าวร้าวและไร้สำนึกผิด แต่ทั้งสามลักษณะมี 3 สิ่งที่เหมือนกัน คือ ความชอบบงการ (manipulativeness) และความไร้ความเห็นอกเห็นใจ (callousness; Jones & Figueredo, 2013; Paulhus, 2014)
เมื่อคนที่มี Dark Triad ไม่เห็นใจคนอื่นหรือไม่สร้างมีความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งกับคนอื่นได้ ประกอบด้วยความโน้มเอียงในการเข้าหาคนอื่นอย่างไม่ซื่อตรง ทำให้คนเหล่านี้ไม่สามารถที่จะรักษาความสัมพันธ์กับคนอื่นไว้ได้นาน เพราะทุกอย่างถูกทำลงไปเป็นการหลอกลวงเพื่อประโยชน์ส่วนตัว โดยไม่สนใจว่าคนอื่นจะได้รับผลกระทบอะไรบ้าง
ซึ่งสอดคล้องกับ คำพูดของ Claudia Moscovici (2014) นักเขียนเกี่ยวกับ psychopathy ซึ่งกล่าวว่า ในความสัมพันธ์กับคนที่มีบุคลิกภาพด้านมืด
ไม่ว่าเหตุการณ์จะเป็นยังไง มีแต่จะแพ้กับไม่ชนะ ทุกคำพูดไม่ว่าจะเป็นคำชมหรือต่อว่าไม่มีอะไรที่มีความจริงแท้ไปกว่ากัน และเมื่อพิจารณาทุกอย่างแล้ว ความจริงเดียวที่หลงเหลืออยู่ คือ ความสัมพันธ์ทั้งหมดเป็นเรื่องหลอกลวง
Claudia Moscovici (2014)
⏭️ 3. ในตอนต่อไป …
ในครั้งหน้า เราจะมาพูดถึงพฤติกรรมของบุคลิกภาพด้านมืดในบริบทต่าง ๆ โดยจะโฟกัสไปที่ลักษณะมืด 3 ด้าน คือ Dark Triad ที่เราเพิ่งทำความรู้จักกันไป
#psychology #individualdifferences #personality #darkpersonality #darktriad #machiavellianism #mach #narcissism #subclinicalnarcissism #psychopathy #subclinicalpsychopathy #จิตวิทยา #บุคลิกภาพ #บุคลิกภาพด้วยมืด
📃 อ้างอิง
Ackerman, R. A., Witt, E. A., Donnellan, M. B., Trzesniewski, K. H., Robins, R. W., & Kashy, D. A. (2011). What does the Narcissistic Personality Inventory really measure? Assessment, 18(1), 67–87.
Christie, R., & Geis, F. L. (1970). Studies in Machiavellianism. New York, NY.
Hamilton, J. W. (1942). Some remarks on certain vicissitudes of narcissism. International Review of Psychoanalysis, 5, 275–284.
Hare, R. D., & Neumann, C. S. (2008). Psychopathy as a clinical and empirical construct. Annual Review of Clinical Psychology, 4, 217–246.
John, O. P., Naumann, L. P., & Soto, C. J. (2008). Paradigm shift to the integrative Big Five trait taxonomy: History, measurement, and conceptual issues. In O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervin (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (pp. 114–158). The Guilford Press.
Jones, D. N., & Figueredo, A. J. (2013). The core of darkness: Uncovering the heart of the Dark Triad. European Journal of Personality, 27(6), 521–531.
Krueger, R. F., Derringer, J., Markon, K. E., Watson, D., & Skodol, A. E. (2012). Initial construction of a maladaptive personality trait model and inventory for DSM-5. Psychological Medicine, 42(9), 1879–1890.
LeBreton, J. M., Shiverdecker, L. K., & Grimaldi, E. M. (2018). The dark triad and workplace behavior. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 5, 387–414.
Lilienfeld, S. O., & Andrews, B. P. (1996). Development and preliminary validation of a self-report measure of psychopathic personality traits in noncriminal populations. Journal of Personality Assessment, 66(3), 488–524.
Machiavelli, N. (1532). The prince. Rome, Italy.
Moscovici, C. (2014, September 16). About snakes in suits: When psychopaths go to work. LinkedIn. https://www.linkedin.com/pulse/20140916210547-77938080-the-psychopath-s-relationship-cycle-idealize-devalue-and-discard
Paulhus, D. L. (2014). Toward a taxonomy of dark personalities. Current Directions in Psychological Science, 23(6), 421–426.
Paulhus, D. L., & Williams, K. M. (2002). The Dark Triad of personality: Narcissism, Machiavellianism and psychopathy. Journal of Research in Personality, 36(6), 556–563.
Rauthmann, J. F., & Kolar, G. P. (2012). How “dark” are the Dark Triad traits? Examining the perceived darkness of narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. Personality and Individual Differences, 53(7), 884–889.
Rhodewalt, F., & Peterson, B. (2009). Narcissism. In M. R. Leary & R. H. Hoyle (Eds.), Handbook of individual differences in social behavior (pp. 547–560). New York, NY: Guilford Press.
Smith, M. B., Hill, A. D., Wallace, J. C., Recendes, T., & Judge, T. A. (2018). Upsides to dark and downsides to bright personality: A multidomain review and future research agenda. Journal of Management, 44(1), 191–217.
ภาพปก: Image by Сергей from Pixabay
- 3
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
