9 พ.ย. 2023 เวลา 08:40 • ประวัติศาสตร์

• รู้ไหมในอดีตเคยมีความเชื่อว่า ‘การเป่ายาสูบเข้ารูก้น’ ช่วยชีวิตคนจมน้ำได้

มนุษย์อยู่คู่กับโรคภัยไข้เจ็บเสมอมา และตลอดประวัติศาสตร์ของเรา มนุษย์ก็ได้คิดค้นวิทยาการทางการแพทย์เพื่อรักษาโรคภัยเหล่านั้น
แต่ในอดีตด้วยองค์ความรู้ที่ยังไม่ได้พัฒนา บางครั้งวิธีการรักษาโรคของผู้คนในยุคนั้น ก็เลยอาจจะดูแปลก หรืออิหยังวะ เหมือนกับวิธีการรักษาที่จะยกตัวอย่างนี้
‘การสวนทวารด้วยยาสูบ’
ในช่วงศตวรรษที่ 17 หลังจากชาวยุโรปเคยเผชิญกับโรคระบาดร้ายแรงอย่างกาฬโรค ก็ได้เกิดความเชื่อหนึ่งผุดขึ้นมา มันคือความเชื่อที่ว่า โรคระบาดไม่ว่าจะเป็นกาฬโรครวมถึงอหิวาตกโรคนั้น มีต้นตอจากสิ่งที่เรียกว่า ‘Miasma’ หรืออากาศพิษ ดังนั้นสาเหตุที่ทำให้โรคระบาดแพร่กระจายไปทั่ว ก็เพราะมันเป็นพิษที่ลอยมากับอากาศ
แล้วจะกำจัด Miasma ยังไง? ชาวยุโรปก็เอายาสูบที่พวกเขารู้จักในตอนนั้นมาใช้งาน พวกเขาเชื่อว่า กลิ่นและควันของยาสูบสามารถกำจัดพิษที่ลอยมากับอากาศได้
มีบันทึกว่า ศัลยแพทย์ในยุคนั้นจะพ่นควันยาสูบไปทั่วห้องผ่าตัด เพื่อทำความสะอาดและกำจัดพิษที่อยู่ภายในห้อง (คอนเซปต์เกี่ยวกับเชื้อโรคยังไม่มีในตอนนั้น ซึ่งต้องรอจนถึงปลายศตวรรษที่ 19) ความเชื่อในการใช้ยาสูบกำจัดพิษในอากาศ ไม่ได้มีแค่ในยุโรปเท่านั้น แต่ยังแพร่หลายไปถึงเอเชียตะวันออก
แต่ยาสูบไม่ได้หน้าที่แค่กำจัด Miasma เท่านั้น เพราะมันยังช่วยกู้ชีพคนที่จมน้ำได้ด้วย
ในช่วงศตวรรษที่ 17 ชาวยุโรปหมกหมุ่นกับการสวนทวารด้วยยาสูบหรือ ‘Tobacco Smoke Enemas’ พวกเขาเชื่อว่า การพ่นควันยาสูบเข้าไปใน รูทวาร ของผู้ป่วย สามารถช่วยรักษาโรคได้สารพัด ไล่ตั้งแต่ไข้หวัดธรรมดา ระบบหายใจล้มเหลว ไปจนถึงไส้เลื่อนที่สำคัญยังช่วยกู้ชีพคนจมน้ำ เพราะควันยาสูบจะกระตุ้นให้ผู้ที่สลบอยู่ฟื้นขึ้นมาได้
2
ชุดอุปกรณ์สวนทวารด้วยยาสูบ
“แนวคิดในการฟื้นคืนชีพผู้ที่ประสบเหตุจมน้ำด้วยควันยาสูบ ดูเหมือนจะแปลกสักหน่อย แต่สำหรับแพทย์ในศตวรรษที่ 18 แนวทางนี้มีเหตุผลอย่างยิ่ง”
“การปฏิบัติต่อ ‘ผู้ที่ตายไปแล้ว’ คือใช้ความอบอุ่นและการกระตุ้น การถูที่ผิวหนังเป็นวิธีหนึ่งในการกระตุ้น แต่การพ่นควันยาสูบเข้าไปในทวารหนัก โดยทั่วไปถือว่ามีประสิทธิภาพมากกว่า” กิสเลน ลอว์เรนซ์ (Ghislaine Lawrence) นักประวัติศาสตร์การแพทย์จากพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ลอนดอน อธิบายผ่านวารสาร The Lancet ในปี 2012
ครั้งหนึ่งที่ริมแม่น้ำเทมส์ในลอนดอน ก็มีการติดตั้งชุดอุปกรณ์สวนทวารด้วยยาสูบจำนวนหลายชุด (ยังกับ CPR Kit ในปัจจุบัน) เพื่อช่วยชีวิตคนจมน้ำได้ทันท่วงที
อ่านมาถึงตรงนี้ หลายคนน่าจะรู้แล้วว่า วิธีการทั้งหลายเหล่านี้ ‘มันไม่เวิร์คเลยสักนิด’ แต่รู้ไหมว่า กว่าที่คนทั่วไปจะรู้ว่า ยาสูบหรือบุหรี่ส่งผลเสียต่อร่างกาย ก็คือในช่วงยุค 1920-1930 เลยทีเดียว
1
*** References
• ifl science. Thought Smoking Tobacco Was Gross? Look What People Did With It In The 1700s. https://www.iflscience.com/thought-smoking-tobacco-was-gross-look-what-people-did-with-it-in-the-1700s-52107
• Discovered Magazine. Before Modern CPR, There Were Tobacco-Smoke Enemas. https://www.discovermagazine.com/health/before-modern-cpr-there-were-tobacco-smoke-enemas
• Salmon Podcast. การรักษาสุดเบร้อ การแพทย์ยุคก่อนแผนปัจจุบัน | Weirdทยาศาสตร์ EP07. https://www.youtube.com/watch?v=6ptCibg4V50
#HistofunDeluxe
โฆษณา