การเข้าถึงภูมิธรรมในระดับวิมุต คือ อยู่เหนือระบบสมมติ อยู่เหนือธรรมที่ถูกปรุงแต่งด้วย ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจไปได้แล้ว นอกจากจะช่วยให้อยู่กับทุกข์ได้โดยไม่ไปเป็นตัวทุกข์เสียเองได้แล้ว ยังจะช่วยทุเลาเวทนาความเจ็บปวดทั้งทางใจและทางกายลงได้อีกอย่างไม่น่าเชื่อ สภาวะที่จิตเข้าถึงวิมุตติธรรมย่อมส่งผลให้เกิดดวงตาเห็นธรรมที่จะแยกกายแยกจิตออกจากกัน รู้จิตว่าไม่เป็นเรา รู้กายว่าไม่ใช่เรา รู้อย่างถ่องแท้ว่าสภาวะการเกิด,เสื่อม,ดับคืออะไร สุดท้ายจึงเข้าสู่สภาวะนิพพิทาเบื่อหน่ายคลายกำหนัด สิ้นอุปาทาน