Blockdit Logo (Mobile)
ปลายดาวอินฟินิตี้
•
19 มี.ค. เวลา 12:14 • ปรัชญา

“ขึ้นศาล” ต้องทำยังไง? คู่มือเข้าใจง่ายสำหรับประชาชนทั่วไป

คุณเคยได้ยินไหมว่า “อย่าให้ถึงขั้นขึ้นโรงขึ้นศาลเลย” คำพูดนี้สะท้อนอะไรบางอย่างเกี่ยวกับสังคมไทย เรามักรู้สึกว่า “ศาล” เป็นสถานที่ของคนมีเงิน คนที่มีคดีใหญ่ หรือเป็นเรื่องที่ต้องหลีกเลี่ยงให้ถึงที่สุด แต่แท้จริงแล้ว ศาลคือสถานที่ที่ให้ความเป็นธรรมกับทุกคน
แต่ปัญหาคือ… ประชาชนทั่วไปเข้าใจกระบวนการศาลแค่ไหน?
วันนี้เรามาเรียนรู้ ขั้นตอนภาพรวมของการขึ้นศาล กันแบบง่าย ๆ เข้าใจได้ในไม่กี่นาที
1. เมื่อถูกฟ้อง หรือ ต้องการฟ้อง
มีสองสถานการณ์หลักที่ทำให้คุณต้องไปศาล
  • 1.
    ​คุณถูกฟ้อง – มีคนยื่นฟ้องคุณ ไม่ว่าจะเป็นคดีแพ่ง (เช่น ค้างหนี้ เช่าบ้านแล้วไม่จ่ายเงิน) หรือคดีอาญา (เช่น ทำร้ายร่างกาย ฉ้อโกง)
  • 2.
    ​คุณต้องการฟ้อง – คุณเป็นผู้เสียหายและต้องการเรียกร้องสิทธิ เช่น ถูกโกง ถูกละเมิด ถูกทำร้าย
ไม่ว่าคุณจะอยู่ฝั่งไหน สิ่งแรกที่ต้องทำคือการตั้งสติ อย่าเพิ่งตื่นตระหนก ให้ดูว่าคดีที่เกี่ยวข้องเป็นประเภทไหน
  • 1.
    ​คดีแพ่ง – เป็นเรื่องของความเสียหายทางทรัพย์สิน เช่น คดีหนี้ คดีที่ดิน
  • 2.
    ​คดีอาญา – เกี่ยวข้องกับการกระทำผิดกฎหมายที่มีโทษ เช่น คดีทำร้ายร่างกาย คดียาเสพติด
เมื่อรู้แล้วว่าคดีของคุณเป็นประเภทไหน ขั้นตอนต่อไปคือการหาข้อมูล
2. เตรียมตัวก่อนขึ้นศาล
กรณีคุณเป็น “จำเลย” (ถูกฟ้อง)
  • 1.
    ​คุณจะได้รับ หมายศาล ที่แจ้งว่าคุณถูกฟ้องเรื่องอะไร และต้องไปศาลวันไหน
  • 2.
    ​ต้องอ่านเอกสารให้ละเอียด และหาทนายหรือขอความช่วยเหลือจากหน่วยงานที่ให้คำปรึกษาทางกฎหมายฟรี เช่น สำนักงานอัยการ ศูนย์ช่วยเหลือประชาชนของศาล หรือคลินิกกฎหมายของมหาวิทยาลัย
  • 3.
    ​ถ้าไม่มีทนาย คุณสามารถ เขียนคำให้การเอง ได้ โดยต้องส่งให้ศาลภายในเวลาที่กำหนด
กรณีคุณเป็น “โจทก์” (ต้องการฟ้อง)
  • 1.
    ​คุณต้อง รวบรวมหลักฐาน ให้ครบ เช่น สัญญา ข้อความแชต รูปถ่าย หรือคลิปเสียง
  • 2.
    ​สามารถยื่นฟ้องได้ที่ศาล หรือผ่านทนาย
  • 3.
    ​ต้องเสียค่าธรรมเนียมศาล (ขึ้นอยู่กับคดี) แต่หากไม่มีเงิน สามารถขอยกเว้นค่าธรรมเนียมได้
3. วันที่ต้องไปศาล
วันนัดหมาย คุณต้อง แต่งกายสุภาพ และไปให้ตรงเวลา ศาลมักมีขั้นตอนหลัก ๆ ดังนี้
  • 1.
    ​ไกล่เกลี่ยก่อนฟ้อง (บางคดี) – ศาลอาจให้คู่กรณีเจรจากันก่อน ถ้าตกลงกันได้ อาจไม่ต้องสู้คดี
  • 2.
    ​สอบถามข้อมูลเบื้องต้น – ศาลจะถามทั้งโจทก์และจำเลยว่าเข้าใจข้อกล่าวหาหรือไม่
  • 3.
    ​กระบวนการพิจารณาคดี – มีการสืบพยาน นำหลักฐานเข้าสู่ศาล
  • 4.
    ​ศาลตัดสิน – หากตกลงกันไม่ได้ ต้องรอฟังคำพิพากษา
ข้อควรจำ:
  • 1.
    ​หากไม่มาตามนัด อาจเสียเปรียบ หรือถูกหมายจับได้ (กรณีคดีอาญา)
  • 2.
    ​พูดความจริงกับศาล เพราะหากให้การเท็จ อาจโดนข้อหาเพิ่ม
4. คำตัดสินของศาล
เมื่อศาลตัดสิน มี 2 กรณีหลัก
  • 1.
    ​ถ้าคุณชนะคดี – ฝ่ายตรงข้ามต้องปฏิบัติตามคำสั่งศาล เช่น จ่ายเงินคืน คืนทรัพย์สิน หรือรับโทษตามกฎหมาย
  • 2.
    ​ถ้าคุณแพ้คดี – คุณสามารถยื่นอุทธรณ์ หรือฎีกาได้ (ขึ้นอยู่กับประเภทของคดี)
5. ถ้าไม่มีเงินจ้างทนาย ต้องทำยังไง?
ประชาชนทั่วไปที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ สามารถขอความช่วยเหลือทางกฎหมายได้ฟรี จากหน่วยงานต่าง ๆ เช่น
  • 1.
    ​สำนักงานอัยการ – มีบริการให้คำปรึกษากฎหมายฟรี
  • 2.
    ​ศูนย์ช่วยเหลือประชาชนของศาล – มีเจ้าหน้าที่ให้คำแนะนำ
  • 3.
    ​สภาทนายความ – มีโครงการทนายอาสาให้บริการ
สรุป: อย่ากลัวศาล แต่ต้องรู้สิทธิของตัวเอง
การขึ้นศาลอาจดูน่ากลัวสำหรับคนทั่วไป แต่ถ้าเรารู้ขั้นตอนและเตรียมตัวให้ดี เราสามารถปกป้องสิทธิของตัวเองได้ ศาลไม่ใช่สถานที่สำหรับคนมีเงินเท่านั้น แต่เป็นสถานที่ที่ควรให้ความยุติธรรมกับทุกคน
ดังนั้น ถ้าวันหนึ่งคุณต้องขึ้นศาล อย่าตกใจ ตั้งสติ หาข้อมูล และขอคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้แน่ใจว่าคุณจะได้รับความยุติธรรมอย่างแท้จริง
อ้างอิง (APA Style)
สำนักงานศาลยุติธรรม. (2566). แนวทางปฏิบัติในกระบวนการพิจารณาคดีในศาลไทย. สืบค้นจาก www.coj.go.th
.
.ปลายดาวอินฟินิตี้
โฆษณา