เกาะสีชัง เคยเป็นส่วนหนึ่งของสมุทรปราการ
เกาะสีชัง เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดชลบุรี มีพื้นที่ 17.3 ตารางกิโลเมตร เป็นอำเภอที่เล็กที่สุดในประเทศไทย
กำสรวลศรีปราชญ์ ปัจจุบันรู้จักกันในชื่อ กำสรวลสมุทร
เกาะสีชังเป็นหนึ่งในจุดแวะพักเส้นทางเดินเรือภายในอ่าวไทยตั้งแต่สมัยโบราณ ชื่อของเกาะปรากฏเป็นครั้งแรกในกำสรวลสมุทรที่สันนิษฐานว่าประพันธ์ช่วงปลายศตวรรษที่ 15 โดยระบุในบทที่ 87 ดังนี้
“มุ่งเห็นลล่ายน้ำ ตาตก แม่ฮา
เกาะสรชงงลธี โอบอ้อม
บลักเหนไผ่รยงรก เกาะไผ่ ฤาแม่
ขยวสระดือล้ำย้อม ยอดคราม”
สำหรับชื่อของเกาะสีชังในปัจจุบัน พบในสมัยกรุงธนบุรี โดยมีแผนที่สมุดไตรภูมิกรุงศรีอยุธยา-กรุงธนบุรี ที่มีการบันทึกในปี ค.ศ. 1776
แผนที่เกาะสีชัง
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกที่เสด็จประพาสเกาะสีชัง โดยเรือกลไฟพระที่นั่งสยามอรสุมพล ในปี ค.ศ.1857 และได้ตั้งยายเสม ผู้ดูแลเกาะแห่งนี้เป็น “ท้าวคีรีรักษา”
ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์เสด็จประพาสเกาะสีชัง โดยเรือพระที่นั่งอรรคราชวรเดช ในปี ค.ศ.1876 ซึ่งการเสด็จในครั้งนี้ ได้ทรงนิพนธ์ “โคลงกลอนชมเกาะสีชัง” ร่วมกับเจ้านายและขุนนางต่างๆ และมีบทโคลงหนึ่งที่ประพันธ์โดย เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค) นอกจากจะโคลงที่ใช้คำไทยและคำอังกฤษแล้ว ยังเป็นหลักฐานที่บ่งบอกเมืองที่ปกครองเกาะสีชังอีกด้วย
เจ้าพระยาภาสกรวงศ์ (พร บุนนาค)
“สีชังเป็นเกาะขึ้น เขตสมุทร ปราการเอย
ไคลเมตชลใสสุทธ สอาดแท้
น้อยหน่ารสก็คุต กว่าเทศ อื่นนา
อินวลิตมาอยู่แล้ว ลิฟได้เซนจุรี”
สาเหตุที่เกาะสีชังขึ้นตรงกับเมืองสมุทรปราการนั้น อาจมีสาเหตุจากการเดินทางเรือกลไฟที่สะดวกกว่าเมืองชลบุรีที่ในระยะเวลานั้นยังไม่ได้ควบรวมเมืองพนัสนิคมและเมืองบางละมุงเข้าด้วยกัน
แผนที่เกาะสีชัง
นอกจากโคลงกลอนชมเกาะสีชังแล้ว ยังมีหลักฐานต่างๆที่ปรากฏว่าเกาะสีชังอยู่ภายใต้การดูแลของจังหวัดสมุทรปราการ ได้แก่ ประกาศเก็บเงินอากรค่าน้ำ แก่ชาวเกาะสีชังในเขตร์จังหวัดสมุทรปราการ และตำบลเกาะล้านในเขตร์จังหวัดชลบุรี ค.ศ.1927 ต่อมาได่ฐ่านะยกสถานะตำบลเกาะสีชัง ขึ้นเป็นกิ่งอำเภอเกาะสีชัง จังหวัดสมุทรปราการ ในปี ค.ศ.1933
แผนที่เกาะสีชัง
ปี ค.ศ.1942 จังหวัดสมุทรปราการได้ถูกยุบเป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดพระนคร และโอนกิ่งอำเภอเกาะสีชังให้อยู่ภายใต้การปกครองของอำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เป็นอันสิ้นสุดการปกครองเกาะสีชังของจังหวัดสมุทรปราการไว้เพียงแค่ 6 ทศวรรษเท่านั้น ส่วนกิ่งอำเภอเกาะสีชัง ได้รับการยกสถานะขึ้นเป็นอำเภอเกาะสีชังตั้งแต่ปี ค.ศ.1994 เป็นต้นมา
ที่มา
-ธนิต อยู่โพธิ์. (2511). ประวัติและโคลงกำสรวลศรีปราชญ์พร้อมด้วยบันทึกสอบทานและหมายเหตุ ใน อนุสรณ์งานฌาปนกิจศพนายเดือนลอย บุนนาค (26 กุมภาพันธ์ หน้า 62). พระนคร:มงคลการพิมพ์.
-พัสวีสิริ เปรมกุลนันท์. (2560). ศิลปกรรมในพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกตามพระราชดำริของรัชกาลที่ 4-5. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. ค้นคืนเมื่อ 28 เมษายน 2568 , จาก ฐานข้อมูลงานวิจัย ศมส.: http://sac-research.sac.or.th/research-item-search.php?ob_id=166
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
