ยาลดความดัน กินตอนเช้าหรือก่อนนอนดีกว่ากัน? ความจริงที่ควรรู้
ที่ผ่านมา มีความเชื่อและงานวิจัยบางชิ้นที่ชี้ว่าการกินยาลดความดันบางชนิดในช่วงก่อนนอนอาจให้ผลดีกว่า โดยอ้างอิงถึงจังหวะรอบวันของร่างกาย (circadian rhythms) และการควบคุมความดันโลหิตในช่วงกลางคืนที่เราหลับ แต่ในวันนี้ ผมอยากจะพาทุกท่านมาอัปเดตข้อมูลล่าสุดจากงานวิจัยขนาดใหญ่ที่อาจจะเปลี่ยนความเข้าใจเดิมๆ ของเราไปเลยก็ได้ครับ พร้อมแล้วไปดูกันเลยครับว่าความจริงเรื่องนี้เป็นอย่างไร
ความเชื่อเดิมเรื่องเวลากินยา: ก่อนนอนดีกว่าจริงหรือ?
ก่อนที่เราจะไปดูงานวิจัยใหม่ ผมขอปูพื้นเล็กน้อยเกี่ยวกับแนวคิดเดิมที่ว่าทำไมการกินยาลดความดันตอนกลางคืนถึงเคยถูกมองว่าอาจมีประโยชน์มากกว่านะครับ ทฤษฎีหนึ่งก็คือ การลดความดันโลหิตในช่วงที่เรานอนหลับอาจช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาหัวใจและหลอดเลือดได้ดีขึ้น
แนวคิดนี้ได้รับแรงหนุนจากงานวิจัยก่อนหน้านี้อย่าง MAPEC และ Hygia ที่พบว่าการให้ยาในช่วงเย็นมีผลลัพธ์ที่ดีกว่า อย่างไรก็ตาม งานวิจัยเหล่านั้นก็มีข้อจำกัดและถูกตั้งคำถามในด้านระเบียบวิธีวิจัยอยู่บ้าง ทำให้ยังคงมีข้อถกเถียงในวงการแพทย์เรื่อยมา
"BedMed" งานวิจัยล่าสุดที่อาจให้คำตอบที่ชัดเจนขึ้น
ล่าสุด มีงานวิจัยชิ้นสำคัญชื่อว่า "BedMed" ซึ่งเป็นงานวิจัยแบบสุ่มและมีกลุ่มควบคุม (randomized controlled trial) จากประเทศแคนาดา ทำการศึกษาในผู้ป่วยกว่า 3,200 คนในสถานพยาบาลปฐมภูมิ โดยแบ่งผู้ป่วยออกเป็นสองกลุ่ม กลุ่มหนึ่งให้กินยาลดความดันทั้งหมด (ที่เป็นชนิดกินวันละครั้ง) ในตอนเช้า และอีกกลุ่มหนึ่งให้กินในตอนเย็นหรือก่อนนอน จากนั้นติดตามผลเป็นระยะเวลานานเฉลี่ยถึง 4.6 ปี
ผลลัพธ์ที่ได้นั้นน่าสนใจมากครับ งานวิจัย BedMed พบว่า อัตราการเกิดปัญหาสำคัญทางหัวใจและหลอดเลือด (เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลัน โรคหลอดเลือดสมอง หัวใจล้มเหลว) หรือการเสียชีวิตจากทุกสาเหตุ ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ระหว่างกลุ่มที่กินยาตอนเช้าและกลุ่มที่กินยาก่อนนอน
โดยพบอัตราการเกิดเหตุการณ์อยู่ที่ประมาณ 2.3 ต่อ 100 คน/ปี ในกลุ่มที่กินยาก่อนนอน เทียบกับ 2.4 ต่อ 100 คน/ปี ในกลุ่มที่กินยาตอนเช้า (adjusted HR 0.96) พูดง่ายๆ ก็คือ ไม่ว่าคุณจะเลือกกินยาตอนเช้าหรือก่อนนอน โอกาสที่จะเกิดปัญหาเหล่านี้ก็แทบไม่ต่างกันเลยครับ
ที่น่าสนใจไปกว่านั้น กลุ่มนักวิจัยเดียวกันนี้ยังได้ทำการศึกษา "BedMed-Frail" ซึ่งเป็นงานวิจัยคู่ขนานในกลุ่มผู้สูงอายุที่อยู่ในสถานดูแลผู้สูงอายุ (nursing homes) ซึ่งมีอายุเฉลี่ยถึง 88 ปี ผลลัพธ์ก็ออกมาในทิศทางเดียวกันคือ การกินยาลดความดันตอนก่อนนอนไม่ได้ให้ผลดีหรือผลเสียแตกต่างจากการกินยาในตอนเช้า นี่จึงเป็นอีกหนึ่งข้อมูลที่ช่วยยืนยันว่าเรื่องของเวลาอาจไม่ใช่ปัจจัยหลักในการพิจารณาครับ
เมื่อเวลาไม่ใช่เรื่องสำคัญที่สุด แล้วอะไรคือหัวใจหลัก?
จากผลการศึกษา BedMed และ BedMed-Frail ดูเหมือนว่าประเด็นถกเถียงเรื่องเวลากินยาลดความดันอาจจะถึงจุดสิ้นสุดแล้วนะครับ สิ่งที่นักวิจัยจาก BedMed สรุปไว้ก็คือ "เวลาในการบริหารยาลดความดันโลหิตไม่ได้ส่งผลกระทบต่อความเสี่ยงและประโยชน์ของยาลดความดันโลหิต และควรจะขึ้นอยู่กับความพึงพอใจของผู้ป่วยมากกว่า"
สอดคล้องกับความเห็นของ ดร.ซานดรา เทเลอร์ (Dr. Sandra Taler) จาก Mayo Clinic ซึ่งได้เขียนบทบรรณาธิการประกอบงานวิจัยนี้ไว้ว่า "ท้ายที่สุดแล้ว เวลาในการกินยาไม่ได้สำคัญเท่ากับความสม่ำเสมอในการกินยา" นี่คือประเด็นที่ผมอยากจะเน้นย้ำกับทุกท่านเลยครับ การกินยาอย่างสม่ำเสมอตามที่แพทย์สั่งเป็นประจำทุกวัน คือกุญแจสำคัญที่สุดในการควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม และลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว
ในงานวิจัย BedMed ยังพบข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับความร่วมมือในการใช้ยา (adherence) โดยกลุ่มที่ได้รับมอบหมายให้กินยาตอนก่อนนอน มีอัตราการกินยาตามที่กำหนดประมาณ 83% ในขณะที่กลุ่มที่กินยาตอนเช้ามีอัตราสูงถึง 95% แม้ว่าผลลัพธ์โดยรวมจะไม่แตกต่างกัน แต่ตัวเลขนี้อาจสะท้อนได้ว่าการกินยาในตอนเช้าอาจจะง่ายต่อการจดจำและปฏิบัติสำหรับบางคนมากกว่า อย่างไรก็ตาม นี่เป็นเพียงข้อสังเกตหนึ่งเท่านั้น สิ่งสำคัญคือการเลือกเวลาที่ "คุณ" สะดวกที่สุดและสามารถปฏิบัติได้จริงในระยะยาว
ดร.เทเลอร์ยังให้ข้อคิดเพิ่มเติมว่า การผ่อนคลายกฎเกณฑ์เรื่องเวลาในการกินยา อาจช่วยอำนวยความสะดวกให้ผู้ดูแลสามารถช่วยเหลือหรือกำกับดูแลการกินยาได้ดีขึ้น โดยเฉพาะหากพวกเขามีภาระหน้าที่อื่นๆ ในช่วงเช้า นอกจากนี้ งานวิจัย BedMed ยังให้ความมั่นใจว่าเวลาในการให้ยาไม่ใช่ประเด็นด้านความปลอดภัย แม้ในกลุ่มผู้สูงอายุมากก็ตาม
จากข้อมูลทั้งหมดที่ผมเล่ามา คงพอจะสรุปได้แล้วนะครับว่า สำหรับผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงส่วนใหญ่แล้ว การจะเลือกกินยาลดความดันในตอนเช้าหรือก่อนนอนนั้น อาจไม่ได้มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญในแง่ของผลลัพธ์ในการป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด หรือการเสียชีวิต สิ่งที่สำคัญกว่ามากคือ "ความสม่ำเสมอ" ในการกินยา และการเลือกเวลาที่ผู้ป่วยสะดวก สามารถปฏิบัติได้จริงในชีวิตประจำวัน และไม่ลืมกินยา
ดังนั้น แทนที่จะกังวลว่าต้องกินยาเวลาไหนถึงจะดีที่สุด ผมอยากให้ทุกท่านหันมาให้ความสำคัญกับการสร้างวินัยในการกินยาอย่างสม่ำเสมอ ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรของท่านเพื่อเลือกช่วงเวลาที่เหมาะสมกับตารางชีวิตของท่านที่สุด
แหล่งอ้างอิง:
1. Lou, N. (2025, May 12). Antihypertensives at Bedtime: No Better or Worse Than in the Morning. MedPage Today.
2. Garrison SR, et al. "Antihypertensive medication timing and cardiovascular events and death: the BedMed randomized clinical trial" JAMA 2025; DOI: 10.1001/jama.2025.4390.
3. Taler SJ. "Morning or nighttime medication dosing -- does it matter in the treatment of hypertension?" JAMA 2025; DOI: 10.1001/jama.2025.7286.
- 5
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
