27 พ.ค. เวลา 08:23 • สุขภาพ

โรคไข้ดิน

เป็นชื่อเรียกในภาษาไทยที่ใช้กันทั่วไปในภาคอีสานและภาคเหนือของไทย โดยมักหมายถึงโรค Melioidosis (เมลิออยโดสิส) ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียชนิดหนึ่งชื่อ Burkholderia pseudomallei
ที่พบในดินและน้ำในเขตร้อนชื้น เช่น ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย, ลาว, กัมพูชา และภาคเหนือของออสเตรเลีย
สาเหตุของโรคไข้ดิน (Melioidosis)
 • เกิดจากการติดเชื้อ Burkholderia pseudomallei
 • แหล่งเชื้อ: ดินชื้น น้ำขัง น้ำบาดาล
 • การติดเชื้อ:
 • ทางแผลเปิดที่สัมผัสดินหรือน้ำ
 • การสูดฝุ่นที่มีเชื้อ
 • ดื่มน้ำที่มีเชื้อปนเปื้อน
กลุ่มเสี่ยง
 • เกษตรกร / คนที่ทำงานสัมผัสดินบ่อย
 • ผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ
 • ผู้ป่วยเบาหวาน (กลุ่มนี้มีความเสี่ยงเสียชีวิตสูง)
 • คนที่มีโรคไต, โรคปอดเรื้อรัง, ดื่มสุราจัด
💡 นิยาม “ไร้ไข้ดิน”
คำว่า “ไร้ไข้ดิน” ในที่นี้หมายถึง ภาวะที่โรคเมลิออยโดสิส (ไข้ดิน):
 1. ไม่แสดงอาการชัดเจนในผู้ป่วย (asymptomatic or latent infection)
 2. ไม่ได้รับการวินิจฉัยที่ถูกต้องหรือทันท่วงที
 3. ไม่ได้รับการเฝ้าระวังจากระบบสาธารณสุข
🌍 ผลกระทบต่อในประเทศ

1. ภาระต่อระบบสาธารณสุขในชนบท
 • โรงพยาบาลชุมชนส่วนใหญ่ไม่มีเครื่องมือเพาะเชื้อ ทำให้วินิจฉัยไม่ได้
 • ผู้ป่วยมักเสียชีวิตก่อนถึงมือแพทย์เฉพาะทาง

2. สูญเสียแรงงานภาคเกษตร
 • เกษตรกรในภาคอีสานและภาคเหนือที่ติดเชื้อมักป่วยเรื้อรังหรือเสียชีวิต
 • ส่งผลต่อรายได้ครัวเรือนและภาคเศรษฐกิจฐานราก
3. เชื้อในแหล่งน้ำไม่ถูกควบคุม
 • เชื้อ Burkholderia pseudomallei สามารถพบในบ่อน้ำชุมชน น้ำฝน และน้ำใช้
 • ขาดมาตรการควบคุมเชิงระบบหรือการกำจัดเชื้อในแหล่งน้ำ
⸻
🌐 ผลกระทบในระดับนานาชาติ
1. โรคกำลังแพร่ไปยังภูมิภาคใหม่
 • รายงานจากประเทศที่ไม่เคยพบโรค
เช่น สหรัฐอเมริกา, บราซิล, มาดากัสการ์, อินเดียใต้
 • พบว่าเชื้ออาจมีแหล่งกำเนิดที่ “เงียบ”
มานาน แต่เพิ่งถูกตรวจพบด้วยเทคโนโลยีใหม่
2. ภัยทางชีวภาพ (Biothreat)
 • เชื้อ B. pseudomallei ถูกจัดให้อยู่ในรายชื่อ “อาวุธชีวภาพกลุ่ม B” โดย CDC ของสหรัฐอเมริกา
 • เนื่องจากความสามารถในการแพร่กระจาย, ความต้านทานยาหลายชนิด และไม่มีวัคซีน
ความท้าทายทางวิทยาศาสตร์
 • ยังคงไม่มีวัคซีนป้องกัน
 • การตรวจเชื้อต้องอาศัยห้องปฏิบัติการขั้นสูง
 • ภูมิคุ้มกันของผู้ติดเชื้อแต่ละรายแตกต่างกันมาก ทำให้ยากต่อการพยากรณ์
🛡️ ข้อเสนอเชิงนโยบาย (ทั้งไทยและระดับโลก)

 1. จัดให้โรคเมลิออยโดสิสอยู่ในกลุ่มโรคเฝ้าระวังเร่งด่วน (เหมือนวัณโรค/ไข้เลือดออก)
 2. ผลักดันให้มีการผลิต Rapid test สำหรับชุมชน
 3. สนับสนุนงานวิจัยวัคซีนและยารักษาเฉพาะทาง
 4. ความร่วมมือระหว่างประเทศในเขตร้อนชื้นเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลเชื้อกลายพันธุ์
🔍 อ้างอิง:
 • Currie BJ, Ward L, Cheng AC. “The epidemiology and clinical spectrum of melioidosis: 540 cases from the 20-year Darwin prospective study.” PLoS Neglected Tropical Diseases, 2010.
• Limmathurotsakul D, et al. “Predicted global distribution of Burkholderia pseudomallei and burden of melioidosis.” Nature Microbiology, 2016.
 • Centers for Disease Control and Prevention (CDC). “Bioterrorism Agents/Diseases (by category).”
• Wiersinga WJ, et al. “Melioidosis.” Nature Reviews Disease Primers, 2018.
โฆษณา