🧬 ไม่ใช่แค่ลดน้ำหนัก | การผ่าตัดกระเพาะอาจ "ลดความเสี่ยงมะเร็ง" ด้วยกลไกที่ไม่มีใครคาดถึง
การผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหาร (Gastric bypass surgery) คือหนึ่งในวิธีลดน้ำหนักที่ได้ผลที่สุดสำหรับผู้ที่มีภาวะอ้วนรุนแรง...
แต่นักวิทยาศาสตร์ได้สังเกตเห็น "ผลข้างเคียง" ที่น่าทึ่งและเป็นปริศนามานาน ผู้ที่ผ่านการผ่าตัดนี้ดูเหมือนจะมีความเสี่ยงเป็น "มะเร็งลำไส้ใหญ่" ลดลง... แต่ทำไมล่ะ?
ล่าสุด นักวิจัยอาจจะไขความลับนั้นได้แล้ว และคำตอบของมันอาจนำไปสู่การรักษามะเร็งรูปแบบใหม่ที่ไม่ต้องผ่าตัดเลย
🧩 ปริศนาทางการแพทย์
การผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหารอาจลดความเสี่ยงของมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก (colorectal cancer) โดยการเปลี่ยนแปลงระดับของโมเลกุลที่เรียกว่า "กรดน้ำดี" (bile acids) ในเลือดและลำไส้เล็ก การค้นพบนี้อาจนำไปสู่การรักษาแบบใหม่ๆ
การผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหารเกี่ยวข้องกับการเย็บกระเพาะอาหารเพื่อสร้างกระเปาะเล็กๆ ด้านบนและกระเปาะที่ใหญ่กว่าด้านล่าง จากนั้นลำไส้เล็กจะถูกเชื่อมต่อเข้ากับกระเปาะบนเพื่อให้อาหารและน้ำย่อยข้ามผ่านกระเพาะอาหารส่วนใหญ่และส่วนเริ่มต้นของลำไส้เล็กไป
การศึกษาก่อนหน้านี้ได้เชื่อมโยงการผ่าตัดนี้เข้ากับความเสี่ยงที่ลดลงของมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก แต่มันก็ยังไม่ชัดเจนว่าทำไม เพื่อค้นหาคำตอบ รีเบคกา เคสเซลริง (Rebecca Kesselring) ที่ University of Freiburg ในเยอรมนี และทีมงานของเธอ ได้ทำการทดลองในหนู
🧪 การทดลองที่ออกแบบมาเพื่อหาคำตอบ
พวกเขาได้เลี้ยงหนูด้วยอาหารที่มีไขมันสูงจนกระทั่งพวกมันมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นโดยเฉลี่ยประมาณ 50% ของน้ำหนักตัวเริ่มต้น จากนั้นพวกเขาได้ให้หนูหนึ่งในสามเข้ารับการผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหาร และที่เหลือเข้ารับการผ่าตัดหลอก (sham surgery)
เพื่อที่จะแยกผลของการผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหารออกจากผลของการลดน้ำหนัก ทีมงานได้ให้กลุ่มที่ผ่าตัดบายพาสและ "ครึ่งหนึ่ง" ของกลุ่มที่เหลืออยู่ในโปรแกรมลดน้ำหนัก ซึ่งทำให้พวกมันลดน้ำหนักลงได้ประมาณหนึ่งในห้าโดยเฉลี่ยในหกสัปดาห์
จากนั้น นักวิจัยได้ปลูกถ่ายเซลล์มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักเข้าไปในลำไส้ใหญ่ของหนู หลังจากผ่านไปอีกหกสัปดาห์ พวกเขาพบว่าเนื้องอกในลำไส้ใหญ่ของกลุ่มที่ผ่าตัดบายพาสนั้น มีขนาดเล็กกว่าเนื้องอกของกลุ่มที่ยังคงมีน้ำหนักเพิ่มขึ้น หรือกลุ่มที่ลดน้ำหนักด้วยการควบคุมอาหารเพียงอย่างเดียว ถึงสองในสาม!
ยิ่งไปกว่านั้น เนื้องอกได้แพร่กระจายไปยังตับในหนูเพียง 1 ตัวจาก 20 ตัว ในกลุ่มที่ผ่าตัดบายพาส แต่กลับพบการแพร่กระจายในสัตว์ส่วนใหญ่ในกลุ่มที่ผ่าตัดหลอก
🕵️♂️ ผู้ต้องสงสัย: กรดน้ำดี
ทีมงานสงสัยว่าการเปลี่ยนแปลงของ "กรดน้ำดี" ซึ่งเป็นส่วนผสมของโมเลกุลที่ย่อยไขมัน อาจจะเป็นสาเหตุของเรื่องนี้ กรดน้ำดีเหล่านี้ปกติจะถูกสร้างขึ้นโดยตับและผ่านถุงน้ำดี, กระเพาะอาหาร, และลำไส้เล็ก ก่อนที่จะกลับสู่ตับผ่านทางกระแสเลือด
"ด้วยการผ่าตัดบายพาส กรดน้ำดีจะถูกปล่อยเข้าสู่ลำไส้เล็กในส่วนที่อยู่ถัดไป" เคสเซลริงกล่าว นี่หมายความว่าพวกมันอาจไปเจอกับส่วนผสมของแบคทีเรียในลำไส้ที่แตกต่างออกไป ซึ่งจะไปเปลี่ยนแปลงโมเลกุลเหล่านั้นทางเคมี
และก็เป็นเช่นนั้นจริงๆ... หนูที่ผ่านการผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหารมีระดับของกรดน้ำดีบางชนิดที่เรียกว่า "กรดน้ำดีปฐมภูมิ" (primary bile acids) ในลำไส้ใหญ่และในเลือดลดลง เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ผ่าตัดหลอก
💥 บทพิสูจน์สุดท้าย: จากมีดหมอ สู่ยาเม็ด?
เพื่อทดสอบว่าการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้เปลี่ยนแปลงความเสี่ยงมะเร็งจริงหรือไม่ ทีมงานได้ทำการทดลองอีกชุดหนึ่งกับหนูกลุ่มใหม่ – แต่แทนที่จะเป็นการผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหาร หนูเหล่านี้ได้รับการผ่าตัดที่เพียงแค่ "เบี่ยงเส้นทาง" (diverted) ของกรดน้ำดี ให้ไปยังส่วนปลายของลำไส้เล็กโดยไม่ไปเปลี่ยนแปลงกระเพาะอาหารเลย
ที่สำคัญที่สุดคือ พวกเขาพบว่าการผ่าตัดนี้ สามารถลดระดับกรดน้ำดีปฐมภูมิในเลือด และลดขนาดและการแพร่กระจายของเนื้องอกลำไส้ใหญ่และทวารหนักได้อย่างมีประสิทธิภาพเท่ากับการผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหาร!
ในการทดลองอีกอย่างหนึ่ง พวกเขายังพบว่ากรดน้ำดีปฐมภูมิสามารถกระตุ้นการเติบโตของเซลล์มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนักได้ในจานทดลอง
"เราอาจจะสามารถคิดค้นยาชนิดรับประทานบางอย่างที่ช่วยลดกรดน้ำดีเหล่านี้ ที่เราสามารถให้กับผู้ป่วยมะเร็งได้" แวนซ์ อัลบอห์ (Vance Albaugh) ที่ Louisiana State University กล่าว
🏡 แล้วเรื่องนี้เกี่ยวข้องกับเราอย่างไร?
สำหรับประเทศไทย ซึ่งกำลังเผชิญกับปัญหา "โรคอ้วน" และ "มะเร็งลำไส้ใหญ่" ที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง การค้นพบนี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง...
มันเปิดประตูสู่ความเป็นไปได้ที่ในอนาคต เราอาจไม่จำเป็นต้องใช้การผ่าตัดที่ซับซ้อนเพื่อลดความเสี่ยงนี้เสมอไป แต่เราอาจมียาที่สามารถเข้าไปปรับเปลี่ยน "กรดน้ำดี" เพื่อยับยั้งการเติบโตของมะเร็งได้โดยตรง ซึ่งจะเป็นทางเลือกใหม่ที่เข้าถึงได้ง่ายและปลอดภัยยิ่งขึ้นสำหรับผู้ป่วยชาวไทย
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ ไขปริศนาทางการแพทย์: งานวิจัยใหม่ได้ค้นพบกลไกที่ว่าทำไม "การผ่าตัดบายพาสกระเพาะอาหาร" ถึงช่วยลดความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้
✅ ไม่ใช่แค่การลดน้ำหนัก: ผลการทดลองในหนูยืนยันว่า ผลในการยับยั้งมะเร็งมาจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกายหลังการผ่าตัดโดยตรง ไม่ใช่แค่จากการลดน้ำหนัก
✅ ผู้ต้องสงสัยคือ "กรดน้ำดี": การผ่าตัดเปลี่ยนเส้นทางเดินอาหาร ทำให้ "กรดน้ำดีปฐมภูมิ" ลดลง ซึ่งกรดนี้เองที่ดูเหมือนจะส่งเสริมการเติบโตของเซลล์มะเร็ง
✅ บทพิสูจน์ที่ชัดเจน: การทดลอง "เบี่ยงเส้นทาง" กรดน้ำดีเพียงอย่างเดียว ก็ให้ผลในการลดขนาดและการแพร่กระจายของเนื้องอกได้เทียบเท่ากับการผ่าตัดบายพาสทั้งกระบวนการ
✅ ความหวังสู่อนาคต: การค้นพบนี้อาจนำไปสู่การพัฒนา "ยาเม็ด" ที่สามารถเลียนแบบผลของการผ่าตัด เพื่อใช้ป้องกันหรือรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ได้โดยไม่ต้องผ่าตัด
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
การค้นพบ "ผลข้างเคียง" ที่ดีโดยไม่คาดคิดของการผ่าตัดนี้ ทำให้คุณมองความเชื่อมโยงของระบบต่างๆ ในร่างกายเปลี่ยนไปไหมครับ? แล้วคุณคิดว่ายังมีกลไกอะไรในร่างกายเราอีกที่ซ่อนความลับทางการแพทย์ไว้?
มาแบ่งปันมุมมองกันในคอมเมนต์... และถ้าเรื่องนี้น่าสนใจ 💊 อย่าลืมกดบันทึกไว้ หรือแชร์ให้เพื่อนๆ ได้ทึ่งไปกับการทำงานของร่างกายเรานะครับ!
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Lässle, C., et al. (2025). Metabolic surgery reduces CRC disease progression through circulating bile acid diversion. Science Translational Medicine. http://doi.org/ptgm
💖 มาช่วยกันขับเคลื่อน "Witly" กันครับ!
ร่างกายของเราเต็มไปด้วย "ความเชื่อมโยง" ที่น่าทึ่งและคาดไม่ถึง การเปลี่ยนแปลงในอวัยวะหนึ่ง อาจส่งผลกระทบลูกโซ่ไปยังอีกระบบหนึ่งได้อย่างน่าประหลาดใจ...
เป้าหมายของ Witly ก็เช่นกัน คือการพยายาม "เชื่อมโยง" จุดข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่ดูเหมือนไม่เกี่ยวข้องกัน แล้วนำมาร้อยเรียงให้เป็นเรื่องราวที่เปิดมุมมองใหม่ๆ ให้กับคุณ
ทุกการสนับสนุนผ่าน "ค่ากาแฟ" ของคุณ คือพลังที่ช่วยให้เราสามารถทำภารกิจ "เชื่อมโยงความรู้" นี้ต่อไปได้ครับ
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
