ช้าง–ป่า–คน ระเบิดเวลาในภาคตะวันออก
ถ้าจะเข้าใจปัญหาช้างป่าในภาคตะวันออก
อย่าเริ่มที่ช้าง
อย่าเริ่มที่คน
ต้องเริ่มที่ “อำนาจ”
และระบบที่รัฐไทยสร้างขึ้นมา
เพื่อควบคุมพื้นที่
โดยไม่ได้ฟังคนที่อยู่ในนั้นแม้แต่น้อย
ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา
แนวโน้มการฟื้นฟูป่าอนุรักษ์ในภาคตะวันออกเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
“จำนวนป่า” เพิ่มขึ้น แต่ “คุณภาพการอยู่ร่วม” กลับลดลง
นั่นเพราะ...
การประกาศเขตป่าแบบเหมารวม
โดยไม่ฟังเสียงชาวบ้านที่อยู่มาก่อนป่าถูกประกาศ
การสร้างรั้วกึ่งถาวร–ขุดคูกันช้าง–ทำแบริเออร์–ล้อมช้าง
กลายเป็นการล้อมกรอบชาวบ้านไปพร้อมกันโดยไม่ตั้งใจ
พื้นที่รอยต่อ ที่เคยเป็นป่ากึ่งชุมชน ถูกจัดการด้วยกฎเหล็ก
ทำให้คน–ช้าง–ไร่–แหล่งน้ำ ถูกแยกส่วนอย่างเป็นทางการ
ทั้งที่ในชีวิตจริงมัน “ปะปนกันอย่างแยกไม่ออก”
งบประมาณการจัดการช้างป่า
มาจากกรมอุทยานฯ แหล่งเดียว
กระจายช้า ใช้ยาก และไม่เปิดโอกาสให้ท้องถิ่นบริหารจัดการเอง
เจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติการ ต้องดูแลพื้นที่กว้าง
แต่ไม่รู้จักพื้นที่ดีเท่าชาวบ้าน
ขาดคน ขาดข้อมูล ขาดเครื่องมือ
แต่กลับถูกคาดหวังให้ควบคุมทั้งคนทั้งช้าง
อปท. อยากช่วย แต่ทำอะไรไม่ได้
แม้อยู่ในพื้นที่ รู้ว่าอะไรได้ผล–ไม่ได้ผล
แต่ถูกกันออกจากการตัดสินใจระดับนโยบายโดยสิ้นเชิง
เขตแนวกันชนวิกฤต กลายเป็นดินแดนไร้ตัวตน
ไม่ใช่ป่าอนุรักษ์ ไม่ใช่พื้นที่ชุมชน แต่เป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ
กลายเป็นพื้นที่เงาที่ “ไม่มีใครรับผิดชอบจริง”
เพราะกรมป่าไม้บอกว่าไม่มีหน้าที่จัดการสัตว์ป่าตามกฎหมาย
ข้อมูลช้างป่ากระจัดกระจาย
ไม่มีระบบติดตามที่โปร่งใส เชื่อมโยง และใช้ร่วมกันทุกหน่วย
ชาวบ้านหลายพื้นที่ไม่รู้ด้วยซ้ำว่าฝูงช้างกำลังมุ่งหน้ามา
ชุมชนถูกดันให้เป็น “ผู้รับผลกระทบ”
แทนที่จะเป็น “ผู้ร่วมจัดการ”
ไม่มีสิทธิจัดการพื้นที่ ไม่มีสิทธิตัดสินใจ ไม่มีสิทธิฟ้องแทนธรรมชาติ
รัฐไทย “กลัว” การให้อำนาจชุมชน
กลัวว่าท้องถิ่นจะจัดการผิดพลาด
กลัวว่าชาวบ้านจะมีอิทธิพล
กลัวว่าระบบราชการจะถูกคานอำนาจ
แต่ที่รัฐไม่เคยกลัวคือ...
กลัวว่าช้างจะตายฟรี คนจะเดือดร้อนซ้ำ และป่าจะกลายเป็นสมรภูมิที่ไร้ทางออก
ช้างเพิ่ม แต่ระบบจัดการยังอยู่กับเมื่อ 30 ปีก่อน
จำนวนช้างป่าในภาคตะวันออกเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
แต่เครื่องมือการจัดการยังเน้น “การควบคุม” มากกว่า “การอยู่ร่วม”
งบประมาณถูกผูกขาดโดยกรมกลาง
ท้องถิ่นกลายเป็นผู้ประสาน ไม่ใช่ผู้ตัดสินใจ
คน–ช้าง–รัฐ กลายเป็นคู่ขัดแย้งในสนามที่ไม่มีคนคุมเกม
ถ้ารัฐยังคิดเหมือนเดิม อย่าหวังว่าช้างจะอยู่ และชุมชนจะทน
ช้างไม่ได้ผิดที่เกิดมา
ชาวบ้านไม่ได้ผิดที่อยากอยู่ในพื้นที่
สิ่งที่ผิด คือระบบที่ตัดสินแทนพวกเขา
โดยไม่ให้โอกาสพวกเขาเป็น “เจ้าของทางออก”
ป่าจะฟื้น
ช้างจะรอด
คนจะไม่ต้องลุกฮือ
ก็ต่อเมื่อรัฐ…ยอม “คืนอำนาจ” ไม่ใช่แค่แจกงบ
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
