งักฮุยกับฉินฮุ่ย : รักชาติกับขายชาติ หรือรักชาติคนละแบบ
รอบนี้เขียนจากการที่ผมนึกสนุกไปทดสอบ DeepSeek ว่า นอกจากเรื่องหมีพูห์แล้ว AI ของจีนตัวนี้อ่อนไหวกับคำถามที่ขัดต่อค่านิยมด้านจริยะธรรมของจีนมากแค่ไหน
ผมเริ่มด้วยการให้ DeepSeekเล่าเรื่องของงักฮุยชาวฮั่นแม่ทัพที่ต่อตีอริราชศัตรูที่รุกรานแผ่นดินจีนอย่างกล้าหาญ
ซึ่งแน่นอนว่าต้องมีชื่อฉินฮุ่ยอยู่ในเรื่องเล่านั่นด้วย ในฐานะขุนนางกังฉินตัวเอ้ที่ใส่ไคล้จนลงท้ายงักฮุยถูกประหารชีวิต
แม้แต่ลูกชายของงักฮุยก็ยังพลอยฟ้าพลอยฝนถูกประหารไปด้วยพร้อมกัน
นับเป็นจุดจบที่น่าสะเทือนใจอย่างยิ่ง
ส่วนฉินฮุ่ยความที่มีอำนาจล้นฟ้าจนแทบเหนือฮ่องเต้ ชาวบ้านแค้นสุดขีดแต่ไม่รู้จะทำอย่างไรได้ เลยเอาแป้งมาปั้นทอดในน้ำมันร้อนๆ สมมุติว่านี่คือตัวฉินฮุ่ยกับภรรยา แล้วเอามากัดกินให้หายแค้น
เราก็เลยมีปาท่องโก๋กินกับกาแฟทุกเช้า
คำถามต่อมาผมหักมุมถามว่า แล้วฉินฮุ่ยมีคุณูปการอย่างไรต่อแผ่นดินจีนบ้าง
คำตอบที่ได้น่าสนใจทีเดียว
ก่อนจะเล่าคำตอบ ขอเล่าบริบทของเหตุการณ์ในตอนนั้นก่อนเพื่อให้เกิดความเข้าใจว่าทำไมจึงอาจตีความบทบาทของฉินฮุ่ยได้เป็น 2 แนวทาง
งักฮุยถูกประหารชีวิตเมื่อปี ค.ศ. 1142 เหตุเกิดในยุคราชวงศ์ซ่งใต้
ก่อนหน้านั้นจีนปกครองโดยราชวงศ์ซ่ง ซึ่งแรกเริ่มเดิมทีไม่มีเหนือหรือใต้ ต่อมาแคว้นซ่งถูกรุกรานโดยแคว้นจิน ซึ่งก่อนหน้านั้นคือพวกเร่ร่อนเลี้ยงปศุสัตว์ในทุ่งหญ้าตอนเหนือ พวกนี้เมื่อรับวัฒนธรรมจีนเข้าไปก็พัฒนาขึ้นมาเป็นแว่นแคว้นที่สามารถทำสงครามกับชาวฮั่นได้
แฟนนิยายกำลังภายในอาจจะรู้จักแคว้นนี้ในชื่อ กิมก๊ก
ลงท้ายจินชนะ บุกยึดเมืองหลวงไคฟงได้เมื่อปี ค.ศ. 1127 จับตัวจักรพรรดิฮุ่ยจงและชินจงไปเป็นเชลยศึก
หมายเหตุเพื่อความเข้าใจนิดหนึ่งว่า จักรพรรดิฮุ่ยจงนั้นเป็นพ่อ บุคลิกเข้าข่ายผู้นำอ่อนแอ พอทำสงครามกับแคว้นจินหนักเข้าเห็นท่าว่าจะแพ้เลยแต่งตั้งชินจงลูกชายตัวเองเป็นจักรพรรดิ หวังว่าจะกอบกู้สถานการณ์ได้ แต่ที่สุดก็ไม่รอด แพ้สงคราม โดนจับทั้งพ่อลูก จึงมีจักรพรรดิโดนจับพร้อมกันสองพระองค์
แต่มีเชื้อพระวงศ์ชื่อจ้าว โกว หนีลงใต้ ตั้งเมืองหลวงใหม่ที่หางโจว ประกาศสืบต่ออำนาจของราชวงศ์ซ่ง
เพื่อความไม่สับสนนักประวัติศาสตร์จึงเรียกราชวงศ์ที่ย้ายหนีภัยสงครามมานี่ว่าซ่งใต้ ส่วนราชวงศ์ที่อยู่ไคฟงก็ยกให้เป็นซ่งเหนือเสีย
แน่นอนว่าแคว้นจินยังกัดไม่ปล่อยตามรุกรานอย่างต่อเนื่อง
วีรกรรมของงักฮุยเกิดในช่วงเวลานี้
Mindset ของชาวจีนในเขตอำนาจของราชวงศ์ซ่งใต้ก็น่าจะเป็นไปในทำนองว่า ถูกข้าศึกต่างชาติต่างภาษารุกราน เสียดินแดน เสียเมืองหลวง จักรพรรดิโดนจับเป็นตัวประกัน พี่น้องในดินแดนที่ข้าศึกยึดครองไปได้ถูกกดขี่
แบบนี้ต้องสู้ยิบตา
งักฮุยก็ตอบสนองความต้องการแบบนั้นได้อย่างดี เขาปรับปรุงกองทัพ รบชนะได้ดินแดนคืนบางส่วน ต่อตีทหารม้าของแคว้นจินที่เป็นจุดแข็งของชนเผ่าเร่ร่อนเลี้ยงสัตว์แตกพ่าย
จึงไม่แปลกที่งักฮุยได้รับความชื่นชมโสมนัสอย่างมาก จุดจบที่หักมุมแบบโศกนาฏกรรมทำให้งักฮุยเป็นแบบอย่างอันดีในความกล้าหาญและจงรักภักดีต่อชาติ ชาวจีนใช้สอนลูกหลานกันต่อมา
ส่วนฉินฮุ่ยคือตัวร้ายที่ใส่ความจนงักฮุยต้องตาย แถมเจ้าตัวเองก็คอรัปชั่นเอาเงินเข้ากระเป๋ามหาศาล (เรื่องหลังนี้ไม่ค่อยแน่ใจ เพราะ narrative เรื่องคอรัปชั่นกับขุนนางกังฉินมักจะมาคู่กัน แต่ไม่เคยเห็นว่าใครเอาบัญชีทรัพย์สินออกมายืนยัน) เรียกว่าเป็นผู้ร้ายสมบูรณ์แบบ
Mindset ของชาวจีนในเขตอำนาจของราชวงศ์ซ่งใต้ก็น่าจะเป็นไปในทำนองว่า ถูกข้าศึกต่างชาติต่างภาษารุกราน เสียดินแดน เสียเมืองหลวง จักรพรรดิโดนจับเป็นตัวประกัน พี่น้องในดินแดนที่ข้าศึกยึดครองไปได้ถูกกดขี่
แบบนี้ต้องสู้ยิบตา
งักฮุยก็ตอบสนองความต้องการแบบนั้นได้อย่างดี เขาปรับปรุงกองทัพ รบชนะได้ดินแดนคืนบางส่วน ต่อตีทหารม้าของแคว้นจินที่เป็นจุดแข็งของชนเผ่าเร่ร่อนเลี้ยงสัตว์แตกพ่าย
จึงไม่แปลกที่งักฮุยได้รับความชื่นชมโสมนัสอย่างมาก จุดจบที่หักมุมแบบโศกนาฏกรรมทำให้งักฮุยเป็นแบบอย่างอันดีในความกล้าหาญและจงรักภักดีต่อชาติ ชาวจีนใช้สอนลูกหลานกันต่อมา
ส่วนฉินฮุ่ยคือตัวร้ายที่ใส่ความจนงักฮุยต้องตาย แถมเจ้าตัวเองก็คอรัปชั่นเอาเงินเข้ากระเป๋ามหาศาล (เรื่องหลังนี้ไม่ค่อยแน่ใจ เพราะ narrative เรื่องคอรัปชั่นกับขุนนางกังฉินมักจะมาคู่กัน แต่ไม่เคยเห็นว่าใครเอาบัญชีทรัพย์สินออกมายืนยัน) เรียกว่าเป็นผู้ร้ายสมบูรณ์แบบ
คำถามหักมุมของผมเท่ากับถาม DeepSeekว่า ผู้ร้ายตัวเอ้ในประวัติศาสตร์ทำคุณงามความดีอะไรไว้กับแผ่นดินจีนบ้าง
DeepSeek กระมิดกระเมี้ยนตอบว่า ถ้ามีก็คงจะมี 3 ข้อ
ข้อแรกคือ ฉินฮุ่ยเป็นตัวตั้งตัวตีในการฟื้นฟูระบบราชการ ปรับปรุงระบบสอบจอหงวนและฟื้นฟูกฎหมาย ทำให้ระบบราชการและการปกครองมีเสถียรภาพหลังจากที่พ่ายแพ้สงครามจนต้องย้ายเมืองหลวงหนี
ข้อสอง สร้างเสถียรภาพทางเศรษฐกิจและฟื้นฟูเศรษฐกิจหลังสงครามด้วยการลดภาษีให้ชาวนา (ก็ประชาชนแทบทั้งหมดล่ะ)
ข้อสาม ลดอำนาจขุนศึกและรวมอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลาง อันเป็นแนวทางปฏิบัติเพื่อสร้างเสถียรภาพทางการปกครองให้กับรัฐบาลในยุคสมัยนั้น
อ่านแล้วกังขาว่ามัน “ถ้ามี” ตรงไหน สามข้อนี้คือการฟื้นฟูชาติหลังพ่ายแพ้สงคราม จัดระเบียบการเมืองการปกครองและเสริมสร้างเศรษฐกิจขึ้นมาใหม่
สมควรคุกเข่าโขกศีรษะคารวะสามครั้งต่างหาก
จากนั้น DeepSeek ก็ร่ายถึงผลงานชิ้นเอ้ของฉินฮุ่ยที่ทำให้ถูกถล่มยับว่าขายชาติ อันได้แก่การทำสัญญาสงบศึกกับแคว้นจิน โดยชี้นำก่อนว่าหลักฐานทางประวัติศาสตร์บ่งบอกว่าฉินฮุ่ยทำไปเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัวมากกว่า
DeepSeek ให้เหตุผลว่า เนื้อหามันไม่ใช่การสงบศึกอย่างเสมอภาค แต่เป็นการก้มหัวยอมแพ้ ยอมส่งบรรณาการและเสียดินแดน
ใช้คำว่า ชาวฮั่นถูกหยามเกียรติ ต้องยอมสยบให้คนป่าเถื่อน
สนธิสัญญานี้ชื่อ เช่าชิ่ง ทำกันในปี ค.ศ. 1141 งักฮุยและขุนนางสายเหยี่ยวต่อต้าน ปีต่อมาฉินฮุ่ยจึงจัดการให้งักฮุยและบุตรชายถูกประหารเสีย นอกจากนี้ยังสังหารหรือเนรเทศผู้ไม่เห็นด้วยกับสนธิสัญญานี้อีกกลุ่มใหญ่
DeepSeek ตบท้ายด้วยข้อสงสัยว่าฉินฮุ่ยอาจจะเป็นผู้แปรพักตร์ เพราะเขาเคยถูกแคว้นจินจับเป็นเชลยศึก แต่หนีมาได้แบบแปลกๆ และตั้งแต่มีอำนาจขึ้นมานโยบายต่างๆ ของฉินฮุ่ยก็เป็นประโยชน์กับแคว้นจินทั้งสิ้น
สรุปว่าอย่างไรเสียก็เป็นขุนนางกังฉิน
คำตอบของ DeepSeek มีลักษณะที่ยึดติดกับคตินิยมแบบจีนโบราณที่มีตงฉินกังฉิน มีมิติแบบขาวกับดำอย่างเหนียวแน่น แถมยังชี้นำตลอดเวลา
ชะรอยจะรู้ว่าผมจะเอามานินทาแน่นอน จึงระบุแหล่งข้อมูลสามแหล่งเพิ่มเติมให้ไปศึกษาต่อเอาเอง ผมอ่านภาษาจีนไม่ออกจึงเลือกเอางานวิจัยฉบับหนึ่งให้ DeepSeek สรุปมาเป็นภาษาไทยให้ฟัง เจ้าของผลงานชื่อเหอ จง ลี่
คราวนี้ดีขึ้นมาหน่อย เพราะจะอย่างไรต้นฉบับก็เป็นเอกสารวิชาการ
เหอ จง ลี่ บอกว่าการสังหารงักฮุยอาจบางทีไม่ใช่เป็นความต้องการของฉินฮุ่ยคนเดียว แต่อาจเป็นความประสงค์ของจ้าว โกว จักรพรรดิองค์ใหม่ที่เมื่อขึ้นครองราชย์แล้วใช้พระนามว่าเกาจง
เหตุเพราะหากงักฮุยบังเอิญรบชนะแคว้นจิน เชิญจักพรรดิชินจงกลับมาได้ บัลลังก์ที่เกาจงนั่งอยู่ก็จะต้องคืนให้ชินจงที่มีลำดับศักดิ์ในราชวงศ์สูงกว่าสิ
เรื่องแบบนี้ใครจะยอมง่ายๆ
ฉินฮุ่ยแค่รับสนองพระราชประสงค์
ส่วนนโยบายสงบศึกนั่นคือทางรอดของแคว้นต่างหาก เพราะหากทำสงครามกันยืดเยื้อ เศรษฐกิจจะถดถอย ประชากรอดอยาก เก็บภาษีได้น้อยลง อีกทั้งกองทัพเองก็แยกเป็นฝักฝ่าย ไม่ได้สามัคคีเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันจริง จะกรพรรดิเกาจงก็ไม่ได้เข้มแข็งพร้อมจะสู้ศึกสงคราม
แพ้เห็นๆ
การสงบศึกจึงอาจเป็นทางรอดเฉพาะหน้าหรือซื้อเวลาให้ตั้งหลักสู้ใหม่
ส่วนข้อกล่าวหาว่าฉินฮุ่ยแปรพักตร์ เหอ จง ลี่ บอกว่าไม่มีเอกสารหลักฐานยืนยันทั้งจากฝ่ายจินและซ่ง มีแต่คำร่ำลือปากต่อปาก อาจเป็นการตีไข่ใส่สีขึ้นภายหลัง
นโยบายสยบยอมต่อแคว้นจินเป็นเพราะแคว้นซ่งอ่อนแอ ไม่พร้อมจะสู้ศึกระยะยาว การยอมสยบคือทางเลือกที่ดีที่สุดในการรักษาชีวิตประชาชน
และการกำจัดผู้เห็นต่างกับนโยบายสยบยอมอย่างเหี้ยมโหดนั้น คือแนวทางรักษาสันติภาพ เห็นชีวิตประชาชนเป็นใหญ่
เหอ จง ลี่ สรุปว่า ฉินฮุ่ยอาจไม่ใช่คนเลวร้าย แต่เป็นนักปกครองที่หาทางออกที่ดีที่สุดสำหรับประชาชนภายใต้ปัญหาเลวร้ายรอบด้านต่างหาก งักฮุยไม่น่าจะต้องตายหากเกาจงมีวิสัยทัศน์กว้างไกลกว่านี้
DeepSeek ยังอุตส่าห์หยอดตอนท้ายว่า งานเขียนทางวิชาการชิ้นนี้ท้าทายมุมมองประวัติศาสตร์แบบขาวกับดำ โศกนาฏกรรมของงักฮุยเกิดจากกลไกอำนาจที่ผิดพลาด ไม่ใช่เกิดจาก “คนชั่ว” เพียงคนเดียว
คืออย่างไรฉินฮุ่ยก็ต้องชั่วให้ได้
คำตอบที่ได้จาก DeepSeek ชุดนี้มีลักษณะต่างจากชุดอื่นที่ผมเคยถาม คือเกาะเกี่ยวกับค่านิยมตามคติความเชื่อในวัฒนธรรมจีนอย่างเหนียวแน่น
ใครจะใช้ในงานแนวทางนี้อาจต้องระวังนิดหน่อย
เพื่อไม่ให้คาใจท่านที่อ่านมาจนถึงตอนนี้ ขอเล่าต่ออีกนิดว่าสนธิสัญญาเช่าชิ่งมีผลให้แคว้นซ่งอยู่เย็นเป็นสุขต่อมาได้อีกยี่สิบปี ก่อนที่มองโกลจะรบชนะจินและรุกลงใต้เอาชนะแคว้นซ่ง ชาวฮั่นต้องอยู่ภายใต้การปกครองของคนเถื่อนนอกด่านเป็นครั้งแรก
ส่วนลูกหลานของแคว้นจิน ในกาลต่อมาคือชาวแมนจูที่กลับมาปกครองชาวฮั่นจนได้
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
