Blueprint Thailand : ยุทธศาสตร์สู่ประเทศพัฒนาแล้ว (สิงหาคม 2568)
ประเทศไทยกำลังยืนอยู่บน “ทางสองแพร่ง” สำคัญ
• ทางหนึ่ง คือเส้นทางเดิม: การเติบโตแบบชะลอ ติดกับดักรายได้ปานกลาง ความเหลื่อมล้ำสูง และระบบราชการที่เป็นคอขวด
• อีกทางหนึ่ง คือเส้นทางใหม่: การเปลี่ยนผ่านสู่ประเทศพัฒนาแล้วภายใน 20–25 ปี
เอกสาร Blueprint Thailand ฉบับนี้ ไม่ได้ถูกเขียนขึ้นเพื่อเป็น “สูตรสำเร็จ” แต่เพื่อเป็น แนวคิด–ต้นแบบ (prototype) ของ “คู่มือทิศทางชาติ (National Playbook)” ที่จะช่วยให้สังคมเห็นภาพรวมว่า การก้าวไปสู่ประเทศพัฒนาแล้วต้องอาศัยอะไรบ้าง ตั้งแต่ เป้าหมายที่วัดได้ (KPIs), กลไกการปฏิบัติ (Execution OS), เครื่องยนต์เศรษฐกิจใหม่ (Productivity Engines), การลงทุนในทุนมนุษย์, การปฏิรูปสังคมและรัฐ, ไปจนถึงกลไกการฝ่าด่านความจริง
ทั้งหมดนี้เป็นเพียง “ข้อเสนอเชิงสถาปัตยกรรมชาติ (National Architecture Proposal)” ที่อยากเปิดให้ถูกท้าทาย ถกเถียง และปรับใช้ร่วมกัน — ไม่ใช่เป็นของรัฐบาลใด หรือกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง
โครงสร้างของ Blueprint Thailand
Blueprint Layer 1: เส้นทางสู่การพัฒนา (Development Pathway)
Layer นี้คือ “หัวใจหลัก” เพราะประกอบด้วย Part A–L ที่วางโครงสร้างเชิงระบบครบทุกมิติ ตั้งแต่เศรษฐกิจ ผลิตภาพ ทุนมนุษย์ ไปจนถึงโครงสร้างพื้นฐาน สังคม และธรรมาภิบาล
Part A. นิยาม “พัฒนาแล้ว” แบบวัดได้ (Master KPIs)
ประเทศไทยจะถือว่า “เข้าสู่สถานะพัฒนาแล้ว” ก็ต่อเมื่อบรรลุตัวชี้วัดเชิงโครงสร้าง เช่น:
1. รายได้แรงงานเฉลี่ยเติบโต ≥5% ต่อปี ต่อเนื่อง ≥5 ปี
2. TFP ≥1% ต่อปี; เศรษฐกิจฐานความรู้/บริการมูลค่าสูง >55% GDP
3. HDI และ PISA ติด Top-30 โลก; อัตราความยากจน <3%
4. R&D ≥2% GDP; สิทธิบัตร–สปินออฟมหาวิทยาลัยโตต่อเนื่อง
5. ความเหลื่อมล้ำ (Gini) ลดลง; Red Tape & Transaction Cost หดตัวครึ่งหนึ่ง
6–9. ครอบคลุมสิ่งแวดล้อม, สุขภาพ, ความมั่นคง, Digital Readiness
(Part A ถือเป็น “ฐานราก” — ถ้าส่วนนี้ไม่ขยับ ประเทศไทยก็ไม่อาจก้าวไปสู่ Developed ได้จริง)
Part B. สถาปัตยกรรมบริหาร (Execution OS)
เพื่อให้ Blueprint ไม่ใช่แค่ “วิสัยทัศน์บนกระดาษ” จำเป็นต้องมีกลไกขับเคลื่อนจริง ได้แก่:
• Delivery Unit กลาง (PMO+) คุม 50 เมกะโปรเจกต์ด้วย OKR + Dashboard สาธารณะ
• Data Cabinet: Interop ข้อมูลรัฐ + Open Contracting 100%
• Regulatory Guillotine: ยกเลิก/รวมใบอนุญาต 30% ภายในปีแรก
• Outcome-based Budgeting + Public Value Audit
• S11 Monitoring: สัญญาณล่วงหน้า + Kill-Switch นโยบาย
Part C. เศรษฐกิจฐานผลิตภาพ (Productivity Engines)
สร้าง “เครื่องยนต์ใหม่” ที่ดันเศรษฐกิจออกจาก Low Value Trap:
• 7 คลัสเตอร์ยุทธศาสตร์:
EV & Clean Mobility,
Microelectronics,
Bio/Med & Silver Economy,
Agri/FoodTech,
Green Energy,
Digital Trade & Logistics,
Creative & Tourism 2.0
• SME Digitization x 1,000,000 : Cloud/AI voucher, Lean+AI advisor
• ทุนใหม่ (Sovereign/Green Funds) + ตลาดทุนสำหรับ Deep Tech & Spin-off
Part D. ทุนมนุษย์ & การศึกษา
การยกระดับทุนมนุษย์ต้องเดินทั้ง “แนวกว้าง” และ “แนวลึก”:
• สามเลนการเรียนรู้: Foundational, Vocational Dual+, Excellence Tracks
• มหาวิทยาลัย 4.0 → IP-Sharing, Spin-off ร่วมทุน
• Lifelong Learning Wallet → ใช้หักภาษีได้
• Talent Visa & Brain Gain Program
Part E–L. โครงสร้างเสริม (Supporting Pillars)
• E. โครงสร้างพื้นฐาน & เมือง: Grid, น้ำ, ราง, เมือง 15 นาที
• F. เกษตร & ภูมิอากาศ: ฟาร์มข้อมูล, สหกรณ์สมัยใหม่, ประกันภูมิอากาศ
• G. สุขภาพ & สังคม: Primary First, Silver Care, Mental Health, Child Benefit
• H. ธรรมาภิบาล & กฎหมาย: e-Court, Open State, Anti-Corruption by design
• I. การคลัง & ภาษี: โครงสร้างภาษีใหม่, Green/Social Bonds, SOE Reform
• J. ความมั่นคง & ภูมิรัฐศาสตร์: Cybersecurity, Balance of Power, Food/Energy Security
• K. วัฒนธรรม & Soft Power: Creative Nation, Digital Literacy, Local Soft Power
• L. Digital-by-Default Government: Digital ID, AI-Assist, Citizen Feedback
Blueprint Layer 2: ฝ่า 3 ด่านความจริง (Reality Filters)
Blueprint ที่ดีไม่พอ ต้อง “ผ่านสนามสอบจริง” ด้วย ได้แก่:
1. การเมือง (Political Filter):
o National Strategy Council ที่ค้ำยันเกินวาระรัฐบาล
o Dashboard สาธารณะบังคับให้การเมืองต้องตอบผลลัพธ์
2. ศักยภาพมนุษย์ (Human Capital Filter):
o Elite Taskforce, Secondment Program, Pilot Projects
3. วัฒนธรรม (Cultural Filter):
o พิธีกรรมใหม่ (Dashboard Report ใน ครม.)
o Incentive Engineering (โบนัสตามผลลัพธ์)
o Narrative ใหม่: โปร่งใสคือความเท่, ผิดแล้วแก้คือเก่ง
Layer นี้เปรียบเสมือน “เครื่องสแกนความจริง” — ถ้าไม่ออกแบบกลยุทธ์ฝ่าด่านล่วงหน้า แผนก็จะไม่เดินจริง
Blueprint Layer 3: Roadmap เวลา (Time-bound Roadmap)
เพื่อไม่ให้เป้าหมายกลายเป็น “ความฝันอันไกลโพ้น” Layer นี้กำหนดจังหวะเวลา:
• 100 วันแรก: ตั้ง PMO, Regulatory Guillotine ชุดแรก, เปิด e-Proc, Kick-off เมือง 15 นาที 2 เมือง, Talent Visa Fast-track
• ปีแรก: กฎหมาย Interop ข้อมูลรัฐ, ตั้งกองทุนผลิตภาพ, เปิด Dual+ 100,000 ที่นั่ง, e-License One-Stop
• ครบวาระ 4 ปี: TFP บวกต่อเนื่อง, R&D ≥1.5–2% GDP, Open State ครบ, เศรษฐกิจฐานความรู้ >50% GDP, PISA Top-30
• 10 ปี: HDI Top-30, พลังงานสะอาด–กริดอัจฉริยะครอบคลุม, ประเทศเข้าสถานะ “พัฒนาแล้ว”
พร้อม กลไก Do-No-Harm & Kill-Switch และ Spearhead Programs 2–3 เรื่อง เช่น e-State & Trust, Productivity x10, Grid–น้ำ–เมือง 15 นาที
ข้อสรุป
Blueprint Thailand ไม่ใช่ “เอกสารชี้ขาด” แต่เป็น ข้อเสนอเชิงโครงสร้าง (structural proposal) ที่ตั้งใจเพื่อ:
• วางเป้าหมายให้ชัด
• เสนอเครื่องมือและกลไกปฏิบัติ
• เตือนด่านทดสอบทางการเมือง–คน–วัฒนธรรม
• และผูกเข้ากับเส้นเวลาที่จับต้องได้
สิ่งสำคัญคือ Blueprint นี้ไม่ใช่ของรัฐบาลใด แต่เป็นเพียง “ทางเลือกหนึ่ง” ที่อาจกลายเป็น พันธะสัญญาร่วมของสังคมไทย ว่าประเทศไทยจะไม่ติดอยู่ในกับดักรายได้ปานกลาง แต่จะก้าวสู่การพัฒนาแล้ว ภายในชั่วอายุเรา
ทั้งหมดที่กล่าวมา คือภาพโครงร่างใหญ่ (Blueprint Architecture) ที่วางเส้นทาง เป้าหมาย กลไก และจังหวะเวลาในระดับ “พิมพ์เขียว” แต่ Blueprint จะไม่สมบูรณ์หากไม่มีรายละเอียดเชิงลึกในแต่ละด้าน
ในส่วนต่อๆไป เราจะค่อย ๆ ลงไปดูรายละเอียดเชิงนโยบายและเชิงปฏิบัติ ตั้งแต่การวัด “นิยามประเทศพัฒนาแล้ว” อย่างเป็นรูปธรรม, วิธีสร้าง Execution OS, การยกระดับเศรษฐกิจฐานผลิตภาพ, ไปจนถึงทุนมนุษย์ โครงสร้างพื้นฐาน เกษตรกรรม คุณภาพชีวิต และธรรมาภิบาล
กล่าวอีกอย่างหนึ่งบทนี้คือ “แผนที่เส้นทาง” ส่วน Layer 1-3 คือ “รายละเอียดบนเส้นทาง” ที่จะช่วยให้เห็นว่า หากประเทศไทยเลือกเดินตามแนวคิดนี้จริง ๆ จะต้องปรับอะไรบ้าง และจะเปลี่ยนชีวิตผู้คนอย่างไรในที่สุด
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
