“กับดักผู้เชี่ยวชาญ?”
ทำไม “สิ่งที่เก่งที่สุด” อาจกลายเป็น “จุดจบ” ของอาชีพคุณในยุค AI
💥 เมื่อความเก่งกลายเป็นกำแพง
* เรามักคิดว่าคนที่เก่งที่สุดจะเป็นคนที่พร้อมเปลี่ยนแปลงและเรียนรู้สิ่งใหม่ได้ดีที่สุด เพราะเขามีพื้นฐานที่มั่นคง มีตรรกะที่เฉียบคม และมีความมั่นใจในตัวเองสูง
* แต่ในโลกแห่งความจริง บ่อยครั้งที่กลุ่มคนที่เชี่ยวชาญมากที่สุดมักเป็นกลุ่มที่ “ดื้อ” กับการเปลี่ยนแปลงมากที่สุดโดยไม่รู้ตัว โดยเฉพาะเมื่อคลื่นลูกใหม่อย่าง AI กำลังเข้ามาเขย่าระบบเดิมที่เคยมั่นใจ
ความเชี่ยวชาญที่เราภาคภูมิใจ อาจกลายเป็น “กับดัก” ที่ผูกมัดเราไว้กับความสำเร็จในอดีต วิธีคิดเดิม เครื่องมือเดิม หรือแนวทางการทำงานแบบเดิมๆ ที่เคยทำให้เราเป็นดาวรุ่ง อาจไม่สามารถพาเรารอดจากคลื่นการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ได้อีกต่อไป
====
🧠 เหตุผลทางจิตวิทยาที่ทำให้ผู้เชี่ยวชาญดื้อ
1. ความสบายของความเคยชิน (Automatic Comfort):
* เมื่อเราทำสิ่งใดซ้ำๆ จนเชี่ยวชาญ สมองจะสร้างระบบอัตโนมัติที่ทำให้เราทำสิ่งนั้นได้โดยไม่ต้องใช้พลังงานมาก
* การเปลี่ยนไปใช้ AI เท่ากับการ “ทำลายทางด่วน” ที่สมองสร้างไว้ แล้วบังคับให้สร้างเส้นทางใหม่ที่ไม่ถนัด สมองจึงเกิดแรงต้านอย่างเงียบๆ แม้เราจะไม่รู้ตัว
2. การยึดติดกับตัวตน (Identity Attachment):
* คนจำนวนมากนิยามตัวเองผ่านบทบาทการงาน เช่น “ฉันเป็นนักบัญชี” “ผมเป็น UX Researcher” หรือ “ฉันคือครู” เป็นต้น
* เมื่อ AI เริ่มสามารถทำสิ่งเหล่านี้แทนได้ ความรู้สึกที่ถูกกระทบไม่ใช่แค่ความมั่นคงในงาน แต่คือความสั่นคลอนของตัวตนของเราเอง
3. ความรักในฝีมือ (Love of the Craft):
* ผู้เชี่ยวชาญมักไม่ได้รักแค่ผลลัพธ์ แต่มักหลงใหลในกระบวนการ เช่น นักวิเคราะห์ที่รักการจัดตาราง Excel ทีละช่อง หรือนักออกแบบที่ใส่ใจกับเส้นโค้งเล็กๆ บนโลโก้
* การใช้ AI จึงถูกมองว่าเป็นการ “บั่นทอนความสุข” ที่ได้จากการลงมือทำ
4. ความกลัวการสูญเสียอำนาจ (Fear of Power Shift):
* ผู้เชี่ยวชาญคือคนที่เคยถือ “ไพ่เหนือกว่า” เพราะความรู้เฉพาะทาง เมื่อ AI เริ่มลดช่องว่างระหว่างผู้รู้กับผู้เรียน
* “บางคนจึงรู้สึกว่าตนเองกำลังสูญเสียอำนาจในการควบคุมเกม”
====
🎨 บทเรียนจากประวัติศาสตร์: เมื่อ “ภาพถ่าย” มาท้าทาย “ภาพวาด”
* ในปี 1839 การถ่ายภาพได้ถือกำเนิดขึ้นพร้อมกับความตื่นตระหนกในแวดวงศิลปะ จิตรกรชื่อดังอย่าง Paul Delaroche ถึงกับประกาศว่า “ภาพวาดตายแล้ว!” เพราะกล้องสามารถบันทึกความจริงได้แม่นยำกว่าแปรงและสีของศิลปิน
* คำพูดของเขาไม่ได้ผิดเสียทีเดียว เพราะอาชีพ “ช่างวาดภาพเหมือน” ที่มีหน้าที่คัดลอกความจริงได้หายไปจริงๆ
* แต่ในอีกแง่หนึ่ง มันคือจุดเริ่มต้นของการ “ปลดปล่อย” จิตรกรจากข้อจำกัดดั้งเดิม ภาพถ่ายกลายเป็นใบเบิกทางให้ศิลปะแนวใหม่ถือกำเนิด ไม่ว่าจะเป็นแนวอิมเพรสชันนิสต์ (Monet), เหนือจริง (Dali), หรือแอ็บสแตร็กต์ (Rothko) ที่ไม่ได้พยายามแข่งกับกล้อง แต่เลือกเดินเส้นทางใหม่ที่กล้องทำไม่ได้เลย
ประวัติศาสตร์กำลังบอกเราว่า “เครื่องมือใหม่ไม่ได้ฆ่าผู้เชี่ยวชาญเสมอไป” หากผู้เชี่ยวชาญยอมเปลี่ยน “ความเชี่ยวชาญ” ให้สอดคล้องกับยุคสมัยใหม่
====
🛡️ กลยุทธ์ทางรอดสำหรับผู้เชี่ยวชาญ
แทนที่จะต่อต้าน AI หรือกลัวมัน เราควรตั้งคำถามใหม่ว่า “จะอยู่กับมันอย่างมีคุณค่าได้อย่างไร?”
* จากความเคยชิน → สู่การยอมรับความไม่สบาย:
เริ่มฝึกใช้ AI อย่างตั้งใจ เช่น ทดลองให้ AI ร่างงาน 5 ชิ้นต่อสัปดาห์ แล้วเลือกอย่างน้อย 1 ชิ้นที่นำไปใช้งานจริง ไม่ใช่แค่ลองเล่น
* จากการยึดติดกับตัวตน → สู่การขยายตัวตน:
เปลี่ยนจากการนิยามตัวเองว่า “ฉันเป็นนักบัญชี” มาเป็น “ฉันคือคนที่ช่วยองค์กรตัดสินใจทางการเงินได้ดีขึ้น” เพราะคุณค่าของคุณอยู่ที่ผลลัพธ์ ไม่ใช่วิธีการ
* จากรักฝีมือเดียว → สู่การรักหลายฝีมือ:
ลองมอง AI เป็น “ผู้ช่วย” มากกว่า “ผู้แย่งงาน” เช่น นักออกแบบที่ใช้ AI ทำเลย์เอาต์เบื้องต้น แล้วต่อยอดด้วยเซนส์ที่ AI ไม่มี หรือนักเขียนที่ใช้ AI ระดมไอเดีย ก่อนจะเรียบเรียงด้วยอารมณ์และน้ำเสียงที่มนุษย์เท่านั้นทำได้
* จากผู้ทำงาน → สู่ผู้กำกับการทำงาน:
เรียนรู้การออกแบบ Workflow ร่วมกับ AI ฝึกเขียน Prompt ให้แม่นยำ หรือทดลองใช้ AI Tools หลากหลายเครื่องมือจนเจอสิ่งที่ “เพิ่มพลัง” ให้คุณจริง ๆ
====
✨ จิตวิญญาณมนุษย์ในงานยุคใหม่
* AI ไม่ได้เข้ามาเพื่อแย่งพื้นที่ของมนุษย์ แต่มาเพื่อยกระดับมาตรฐานของงานให้สูงขึ้นกว่าเดิม สิ่งที่เราต้องเลือกไม่ใช่ “จะใช้หรือไม่ใช้ AI” แต่อยู่ที่ว่า “เราจะใช้ AI อย่างไรให้ยังคงความเป็นมนุษย์ไว้ได้”
* คุณยังสามารถลงมือเขียนโค้ดด้วยมือ วาดภาพด้วยใจ หรือสรุปรายงานด้วยความรู้สึกเชิงลึกได้อยู่เสมอ — แต่ในโลกการทำงานมืออาชีพ การไม่ใช้เครื่องมือที่มีประสิทธิภาพกว่า อาจไม่ใช่ความภาคภูมิใจ แต่มองได้ว่าเป็นการละเลยความรับผิดชอบ
“ความสำเร็จในอดีตจะเป็นแค่เงา หากเราไม่กล้าก้าวข้ามไปหาความเชี่ยวชาญแบบใหม่ที่โลกต้องการ”
#วันละเรื่องสองเรื่อง
#FutureOfWork
#AI
#ExpertsTrap
#Adaptation
#Reskilling
#Innovation
#จิตวิทยาการทำงาน
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
