• ประวัติศาสตร์เวียดนาม | ฉบับอ่านจบในโพสต์เดียว
• ประวัติศาสตร์ยุคแรกเริ่ม | ? จนถึงราว 112 ปีก่อนคริสตกาล
ณ ดินแดนของประเทศเวียดนามในปัจจุบันนั้น นักโบราณคดีได้สัญนิษฐานว่า ได้มีผู้คนเข้ามาตั้งรกรากตั้งแต่ในช่วงยุคหินใหม่ (ราว 10,000 ปีก่อนคริสตกาล)
โดยหลักฐานสำคัญที่แสดงถึงการตั้งรกรากนี้ ก็คือการค้นพบแหล่งวัฒนธรรมดงม์เซิน (Đông Sơn culture) ซึ่งเป็นหนึ่งในแหล่งวัฒนธรรมที่เก่าแก่มากที่สุดของเวียดนาม
ในทางตอนเหนือของเวียดนาม ซึ่งเป็นบริเวณที่ราบลุ่มของแม่น้ำแดง (Red River) เป็นแหล่งที่ตั้งของอารยธรรมยุคแรกๆ ของเวียดนาม
ณ บริเวณแห่งนี้ ได้มีกลุ่มชนที่สำคัญอยู่ 2 กลุ่ม คือ ชาวเยว่ (Yue) หรือชาวเอิวเวียด (Âu Việt) ซึ่งอาศัยอยู่ทางตอนเหนือของลุ่มแม่น้ำแดง กับชาวโล (Lo) หรือชาวหลักเวียด (Lạc Việt) ซึ่งอาศัยอยู่ทางตอนใต้ของลุ่มแม่น้ำแดง
ตามตำนานของเวียดนามได้กล่าวไว้ว่า ในช่วงราว 3,000 ปีก่อนคริสตกาล ชาวโลหรือหลักเวียด ได้สร้างอาณาจักรของตนที่มีชื่อว่า อาณาจักรวันลาง (Văn Lang) ที่มีความหมายว่า "ดินแดนของผู้มีรอยสัก" ซึ่งถูกปกครองภายใต้กษัตริย์แห่งราชวงศ์หุ่งม์ (Hùng Dynasty)
อาณาจักรวันลางครองอำนาจอยู่เหนือลุ่มแม่น้ำแดงยาวนานนับพันปี จนกระทั่งในราว 258 ปีก่อนคริสตกาล ถุกพ์ฟ้าน (Thục Phán) ซึ่งเป็นผู้นำของชาวเอิวเวียดได้โค่นล้มอาณาจักรวันลาง ถุกพ์ฟ้านได้สถาปนาอาณาจักรแห่งใหม่นามว่า อาณาจักรเอิวหลาก (Âu Lạc) แห่งราชวงศ์ถุกพ์ (Thục Dynasty)
ต่อมาในราว 207 ปีก่อนคริสตกาล ขุนศึกชาวจีนนามว่า จ้าวถัว (Zhao Tuo) ได้บุกพิชิตอาณาจักรเอิวหลาก จ้าวถังได้ตั้งตนเป็นจักรพรรดิ และสถาปนาอาณาจักรหนานเยว่ (Nányuè 南越) หรือภาษาเวียดนามอ่านว่า นามเวียด (Nam Việt) ปกครองภายใต้ราชวงศ์เจี่ยว (Triệu Dynasty) โดยชื่อนามเวียดก็เกี่ยวข้องกับที่มาของชื่อเวียดนาม ที่ถูกใช้อย่างเป็นทางการในยุคราชวงศ์เหงวียน
กระทั่งในราว 112 ปีก่อนคริสตกาล ราชวงศ์ฮั่นของจีนในสมัยจักรพรรดิฮั่นอู่ตี้ จะเอาชนะอาณาจักรนามเวียดและผนวกให้เป็นส่วนหนึ่งของจีน เป็นจุดเริ่มต้นของช่วงเวลาที่จีนเข้ายึดครองเวียดนาม ซึ่งจะกินเวลายาวนานกว่า 1,000 ปี
• ยุคเวียดนามภายใต้การปกครองของจีน | 112 ปีก่อนคริสตกาล - ค.ศ. 939
การที่เวียดนามตกอยู่ภายใต้อำนาจของจีนยาวนานนับพันปี ก็ได้ส่งผลให้ศิลปวัฒนธรรมและวิทยาการต่างๆ ของจีน ได้เผยแพร่เข้าสู่เวียดนาม
และด้วยเหตุนี้เอง จึงทำให้เวียดนามกลายเป็นชาติเดียวในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่ได้รับวัฒนธรรมมาจากจีน ซึ่งตรงข้ามกับชาติอื่นๆ ที่ส่วนใหญ่ได้รับวัฒนธรรมมาจากอินเดีย
แน่นอนว่าการเข้ายึดครองเวียดนามของจีน ได้สร้างความไม่พอใจเป็นอย่างมากให้กับชาวเวียดนาม จนก่อให้เกิดเป็นการต่อต้านจีนอยู่ตลอดมา
อย่างเช่นในปี ค.ศ. 40 สตรีสองพี่น้องแห่งตระกูลจึง (Trưng) ได้ประกาศปลดแอกจากจีนและนำกำลังเข้าต่อสู้แต่สุดท้ายจีนก็สามารถปรามกบฎสองพี่น้อง และเข้าปกครองเวียดนามเป็นครั้งที่สอง
หลังจากนั้น ก็ยังคงเกิดกบฎต่อต้านจีนอีกหลายครั้ง โดยในปี ค.ศ. 543 เวียดนามได้ประกาศปลดแอกจากจีนอีกครั้ง และมีการสถาปนาอาณาจักรหว่านเซวิน (Vạn Xuân) ภายใต้ราชวงศ์ลี๊ยุคแรก (Early Lý dynasty) แต่ไม่นานนัก ในปี ค.ศ. 602 หว่านเซวินก็ถูกจีนพิชิตลงได้อีกครั้ง เวียดนามจึงตกเป็นของจีนเป็นครั้งที่สาม
• ยุคราชวงศ์เวียดนาม | ค.ศ. 939-1945
ในที่สุดการยึดครองเวียดนามของจีนที่ยาวนานกว่า 1,000 ปี ก็ได้สิ้นสุดลงเมื่อ โงเกวียน (Ngô Quyền) ได้ประกาศเอกราชจากจีน และนำกองทัพเอาชนะจีนได้สำเร็จ ในปี ค.ศ. 939 โงเกวียนจึงสถาปนาตนเป็นจักรพรรดิแห่งราชวงศ์โง (Ngô Dynasty) ปกครองแผ่นดินเวียดนาม
นับตั้งแต่ราชวงศ์โงเป็นต้นมา ก็ได้มีราชวงศ์ต่าง ๆ ผลัดเปลี่ยนกันปกครองเวียดนามเรื่อยมา อันได้แก่
- ราชวงศ์โง (Ngô Dynasty) : ค.ศ. 939-968
- ราชวงศ์ดิงห์ (Đinh Dynasty) : ค.ศ. 968-979
- ราชวงศ์เลยุคแรก (Early Lê Dynasty) : ค.ศ. 979-1009
- ราชวงศ์ลี๊ยุคหลัง (Later Lý Dynasty) : ค.ศ. 1009-1225
- ราชวงศ์เจิ่น (Tran) : ค.ศ. 1225-1400
ในยุคราชวงศ์เจิ่น เป็นช่วงเวลาที่เวียดนามถูกต่างชาติเข้ารุกราน โดยเฉพาะจักรวรรดิมองโกล (Mongol Empire) ที่ได้พยายามบุกเข้ายึดครองเวียดนาม แต่สุดท้ายราชวงศ์เจิ่นก็สามารถเอาชนะกองทัพมองโกลได้สำเร็จ
ปลายยุคราชวงศ์เจิ่น ราชสำนักเกิดความอ่อนแอและแย่งชิงอำนาจ จนในปี ค.ศ. 1400 ขุนศึกของราชวงศ์เจิ่นผู้หนึ่ง ได้ก่อกบฏล้มล้างราชวงศ์เจิ่น และก่อต้้งราชวงศ์โห่ (Hồ Dynasty) ทว่าราชวงศ์โห่ก็ดำรงอยู่ได้แค่ 7 ปี ก็ถูกราชวงศ์หมิงของจีนโจมตีและเข้ายึดครองได้ในที่สุด เวียดนามจึงตกเป็นของจีนอีกครั้งเป็นครั้งที่สี่
แต่ผู้นำของชาวเวียดนามนามว่า เลเหล่ย (Lê Lợi) ได้รวบรวมไพร่พลประกาศปลดแอกจากจีน จนในปี ค.ศ. 1428 เลเหล่ยก็สามารถเอาชนะและขับไล่จีนได้สำเร็จ เลเหล่ยได้ขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์เลยุคหลัง (Later Lê Dynasty)
ในยุคราชวงศ์เลยุคหลัง เวียดนามยังสามารถเอาชนะอาณาจักรจามปา (Champa) ทางตอนใต้ของเวียดนามได้อีกด้วย
ราชวงศ์เลยุคหลังปกครองแผ่นดินเวียดนามเกือบ 100 ปี จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1527 เกิดการโค่นล้มราชวงศ์เลยุคหลัง และก่อตั้งราชวงศ์หมาก (Mạc Dynasty) ขึ้นมา
การขึ้นสู่อำนาจของราชวงศ์หมาก ทำให้เกิดความไม่พอใจเป็นอย่างมากให้กับขุนนางและขุนศึกจากตระกูลต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับตระกูลจิ่ญ (Trịnh) และตระกูลเหงวียน (Nguyễn) ซึ่งทั้งสองตระกูลมีเป้าหมายที่จะกำจัดราชวงศ์หมาก และกอบกู้ราชวงศ์เลอีกครั้ง
ในที่สุดตระกูลจิ่ญและตระกูลเหงวียน ได้ร่วมมือกันโค่นล้มราชวงศ์หมากได้สำเร็จในปี ค.ศ. 1533 และทำการฟื้นฟูราชวงศ์เลอีกครั้ง เกิดเป็นยุคสมัยที่เรียกว่า ราชวงศ์เลฟื้นฟู (Revival Lê Dynasty)
แต่ทว่าหลังจากนั้น ตระกูลจิ่ญและตระกูลเหงวียนกลับเปิดศึกแย่งชิงอำนาจกันเอง ก่อให้เกิดเป็นยุคขุนศึกภายในเวียดนาม โดยตระกูลจิ่ญมีอำนาจอยู่ทางตอนเหนือของเวียดนาม และยังกุมอำนาจราชสำนักของราชวงศ์เลฟื้นฟูส่วนตระกูลเหงวียน มีอำนาจอยู่ทางตอนใต้ของเวียดนาม ทั้งสองตระกูลเปิดศึกระหว่างกันยาวนานกว่า 200 ปี
แต่ท้ายที่สุดทั้งราชวงศ์เลฟื้นฟู ตระกูลจิ่ญ รวมไปถึงตระกูลเหงวียน ก็ถูกโค่นล้มทั้งหมดในปี ค.ศ. 1788 โดยราชวงศ์เต็ยเซิน (Tây Sơn) หรือกบฎเต็ยเซิน
ทว่าหลังจากนั้นไม่นาน ได้มีเชื้อสายของตระกูลเหงวียนผู้หนึ่งนามว่า เหงวียนอันห์ (Nguyễn Ánh) หรือที่พงศาวดารไทยเรียกว่า "องเชียงสือ" ได้รวบรวมไพร่พล และโค่นล้มราชวงศ์เต็ยเซินได้สำเร็จในปี ค.ศ. 1802
เหงียนอันห์ จึงสถาปนาราชวงศ์เหงียน (Nguyen Dynasty) และขึ้นเป็นจักรพรรดิพระนามว่า "พระเจ้าเวียดนามยาลอง" (Gia Long)
ราชวงศ์เหงวียนถือได้ว่าเป็นยุครุ่งเรืองมากที่สุด ยุคสมัยหนึ่งในประวัติศาสตร์ของเวียดนาม แต่ความรุ่งเรืองนี้ ก็ค่อย ๆ เสื่อมถอยลง จนกระทั่งนำไปสู่หายนะ
ในช่วงศตวรรษที่ 19 เวียดนามได้ถูกชาติมหาอำนาจ โดยเฉพาะฝรั่งเศสเข้ามารุกราน โดยในปี ค.ศ. 1862 ดินแดนตอนใต้ของเวียดนาม ก็ได้ตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส โดยรู้จักกันในชื่อดินแดนโคชินจีน (Cochinchina) ก่อนที่ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 เวียดนามทั้งหมดจะตกเป็นส่วนหนึ่งของอาณานิคมอินโดจีนของฝรั่งเศส
ในช่วงที่เวียดนามตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส ฝรั่งเศสได้ทำการแบ่งดินแดนของเวียดนามออกเป็น 3 ส่วน คือ ตั๋งเกี๋ย (Tonkin : ดินแดนตอนเหนือ) อันนัม (Annam : ดินแดนตอนกลาง) และโคชินจีน (Cochin China : ดินแดนตอนใต้)
โดยฝรั่งเศสยังคงให้ราชวงศ์เหงวียนดำรงอยู่ต่อไป แต่มีสถานะเป็นรัฐอารักขา กล่าวคือยังคงให้ราชวงศ์เหงวียนปกครองเฉพาะบริเวณแคว้นอันนัมในเชิงสัญลักษณ์เท่านั้น โดยจะต้องขึ้นตรงต่อฝรั่งเศสทุกอย่าง นี้จึงเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงให้ว่า ราชวงศ์เหงวัยนได้หมดสิ้นอำนาจในการปกครองเวียดนามไปโดยปริยายแล้ว
• ยุคอาณานิคมฝรั่งเศส | ปลายศตวรรษที่ 19 จนถึง ค.ศ. 1954
ราชวงศ์เหงวียนในสถานะรัฐอารักขาของฝรั่งเศสยังคงดำรงอยู่เรื่อยมา จนกระทั่งสิ้นสุดลงในปี ค.ศ. 1945 โดยมีจักรพรรดิบ๋าวได๋ (Bảo Đại ครองราชย์ ค.ศ. 1926-1945) เป็นจักรพรรดิพระองค์สุดท้ายของราชวงศ์เหงวียนและเวียดนาม
โดยในช่วงที่เวียดนามตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส รวมไปถึงในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ได้มีนักปฏิวัติชาวเวียดนามคนสำคัญนามว่า โฮจิมินห์ (Hồ Chí Minh) ได้ก่อตั้งกลุ่มนักปฏิวัติที่เรียกว่า "สันนิบาตเพื่อเอกราชเวียดนาม" (League of Vietnam's Independence) หรือ "เวียดมินห์" (Việt Minh) ขึ้นมาในปี ค.ศ. 1941
เวียดมินห์มีเป้าหมายในการต่อสู้กับฝรั่งเศสเพื่อเรียกร้องเอกราช รวมไปถึงต่อสู้กับกองทัพญี่ปุ่นที่เข้ารุกรานเวียดนามในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองอีกด้วย
หลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สอง ในปี ค.ศ. 1945 ได้เกิดการเจรจาระหว่างโฮจิมินห์กับจักรพรรดิบ๋าวได๋ โดยบ๋าวได๋ได้สละราชบัลลังก์ เพื่อมอบอำนาจในการปกครองประเทศให้กับโฮจิมินห์
ในวันที่ 2 กันยายน ค.ศ. 1945 โฮจิมินห์จึงทำการประกาศเอกราชจากฝรั่งเศส และก่อตั้งประเทศในชื่อ "สาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม" (Democratic Republic of Vietnam) โดยจัดตั้งรัฐบาลซึ่งมาจากกลุ่มเวียดมินห์
แต่การประกาศเอกราชในครั้งนี้ ส่งผลให้ชาติมหาอำนาจต่าง ๆ ไม่ยอมรับ โดยเฉพาะฝรั่งเศสที่ยังต้องการให้เวียดนามเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศสอยู่ ดังนั้นในปี ค.ศ. 1946 ฝรั่งเศสจึงส่งกองทัพบุกเวียดนาม เพื่อโค่นล้มรัฐบาลเวียดมินห์ และยึดครองเวียดนามอีกครั้ง
ในที่สุดความขัดแย้งก็ได้เกิดเป็น สงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง (First Indochina War) ระหว่างฝรั่งเศสกับเวียดมินห์ ซึ่งสงครามจบลงด้วยชัยชนะอย่างเด็ดขาดของฝ่ายเวียดมินห์ในปี ค.ศ. 1954
ภายหลังสิ้นสุดสงคราม ได้มีการจัดการประชุมเจนีวา (Geneva Accord) เพื่อยุติสงคราม และมอบเอกราชให้กับลาว กัมพูชา และเวียดนาม อย่างเป็นทางการ
แต่ทว่าข้อตกลงจากการประชุมนี้ กลับเป็นปัจจัยที่ทำให้มีการแบ่งเวียดนามออกเป็นสองประเทศตามเส้นขนานที่ 17 อันได้แก่ เวียดนามเหนือ (North Vietnam) ซึ่งก็คือ สาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนามของโฮจิมินห์ ที่ปกครองภายใต้ระบอบคอมมิวนิสต์
ส่วนอีกเวียดนามหนึ่งก็คือ เวียดนามใต้ (South Vietnam) หรือสาธารณรัฐเวียดนาม (Republic of Vietnam) ปกครองภายใต้ระบอบประชาธิปไตย และมีชาติมหาอำนาจโดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาให้การสนับสนุน เนื่องจากสหรัฐฯ ไม่ต้องการให้เวียดนามเป็นชาติคอมมิวนิสต์ทั้งหมด (ทฤษฎีโดมิโนที่กล่าวว่า ถ้าปล่อยให้เวียดนามเป็นคอมมิวนิสต์ ประเทศรอบข้างจะเป็นคอมมิวนิสต์ไปด้วย) ดังนั้นสหรัฐฯ จึงสนับสนุนเวียดนามใต้เพื่อต่อต้านเวียดนามเหนือ
• ยุคเอกราชและสงครามเวียดนาม | ค.ศ. 1954-1975
ในที่สุดผลของการแบ่งแยกเวียดนามออกเป็นสองประเทศก็ได้นำพาให้เกิดความขัดแย้งครั้งสำคัญในช่วงสงครามเย็น ซึ่งคือ สงครามเวียดนาม (Vietnam War) หรือสงครามอินโดจีนครั้งที่สอง (Second Indochina War) ซึ่งเป็นการต่อสู้ระหว่างเวียดนามเหนือที่ได้รับการสนับสนุนจากชาติคอมมิวนิสต์อย่างสหภาพโซเวียตและจีน กับฝ่ายเวียดนามใต้ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐอเมริกาและ พันธมิตร (ประเทศไทยก็ได้เข้าร่วมกับฝ่ายเวียดนามใต้)
ฝ่ายเวียดนามเหนือได้มีการจัดตั้งกองกำลังคอมมิวนิสต์เพื่อแทรกซึมและปฏิบัติการในเวียดนามใต้ ซึ่งรู้จักกันเป็นอย่างดีในนาม "เวียดกง" (Viet Cong) หรือชื่ออย่างเป็นทางการคือ แนวร่วมปลดปล่อยแห่งชาติเวียดนามใต้ (National Liberation Front of South Vietnam)
สงครามเวียดนาม ทวีความรุนแรงเป็นอย่างมาก ส่งผลกระทบทำให้มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บเป็นจำนวนมหาศาล ทว่าเมื่อถึงในช่วงท้ายสงคราม สหรัฐฯ และชาติพันธมิตรได้ตัดสินใจถอนกำลังออกจากสงคราม ทำให้เวียดนามใต้ต้องต่อสู้กับเวียดนามเหนือและเวียดกงโดยลำพัง
ท้ายที่สุดในปี ค.ศ. 1975 เวียดนามเหนือก็สามารถยึดครองเวียดนามใต้ได้สำเร็จ เป็นจุดสิ้นสุดของสงครามเวียดนาม ก่อนที่ในปีถัดมา เวียดนามทั้งสองส่วนได้รวมกันเป็นหนึ่งเดียวภายใต้ชื่อ "สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม" (Socialist Republic of Vietnam) หรือประเทศเวียดนามในปัจจุบัน ตั้งแต่นั้นมา
อ้างอิง
• หนังสือประวัติศาสตร์เวียดนาม : ใต้เงามหาอำนาจสู่เอกราชแห่งแผ่นดิน. อาณัติ อนันตภาค. สำนักพิมพ์ยิปซี
• Britannica. history of Vietnam. https://www.britannica.com/topic/history-of-Vietnam
• BBC. Vietnam profile - Timeline. https://www.bbc.com/news/world-asia-pacific-16568035
• Vietnam Tourism. Vietnam History A Primer. https://vietnam.travel/things-to-do/vietnamese-history-primer
#HistofunDeluxe
- 45
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
