#ว่าด้วยเรื่องจิต 4
...
กระดานที่ 3 ความอัปยศของมนุษย์
อีเซโดลเริ่มต้นด้วยการวางหมากขั้นสูงแบบจีนและยึดพื้นที่ไว้ได้มากจนกระทั่งอัลฟาโกะต้องหาทางเจาะการรุกเพื่อป้องกันตนเอง และทำได้สำเร็จในหมากที่ 12 หมากที่ 31 ของอีเซโดลเป็นจุดเริ่มต้นของความปราชัยในเกมนี้ ทว่า แอนดี้ แจ็คสัน จากสมาคมโกะอเมริกัน (American Go Association) เห็นว่าผลการแข่งขันในเกมนี้ปรากฏให้เห็นตั้งแต่หมากที่ 35
อัลฟาโกะควบคุมการเล่นได้ทั้งหมดในการเดินหมากที่ 48 และกดดันให้แชมป์โลกชาวเกาหลีใต้ต้องตกเป็นฝ่ายตั้งรับ แม้อีเซโดลจะพยายามโต้กลับในหมากที่ 77 และ 79 แต่ก็ไม่เกิดผลใดๆ
“เครื่องจักรกล” ครอบครองพื้นที่ตอนล่างของกระดานเอาไว้ทั้งหมดในหมากที่ 90 หมากที่ 102 ถึง 112 ยิ่งเสริมให้สถานการณ์ของมันเป็นต่อมากขึ้น อีเซโดลโจมตีสองครั้งในหมากที่ 115 และ 125 แต่เมื่อถูกยันเอาไว้ได้ จึงพยายามทำ “โคะ” ในการเดินหมากที่ 131 แต่ “เครื่องจักรกล” ก็ไม่พลาด ในที่สุดแชมป์โลกชาวเกาหลีใต้ต้องยอมถอนตัวในหมากที่ 176
ในการให้สัมภาษณ์หลังกระดานที่ 3 สีหน้าของอีเซโดลในเวลาที่กล่าวคำขอโทษทุกคนที่ให้การสนับสนุนนั้น "บ่งบอกทุกสิ่งทุกอย่าง" ศักดิ์ศรีของแชมป์โลก 18 สมัยถูกทลายลงอย่างราบคาบ ความเจ็บปวดเมื่อพ่ายแพ้เป็นเรื่องปรกติที่นักหมากล้อมทุกคนเคยพบพาน
ไม่มีใครไม่รู้สึกเจ็บปวดเมื่อพ่ายแพ้ แต่การปราชัยต่อ “เครื่องจักรกล” นั้น ดูจะหนักหนาสาหัสกว่าปกติ แม้จะเหลือการแข่งขันอีก 2 กระดาน แต่การพ่ายแพ้สามกระดานซ้อน หมายความว่า ไม่ว่าผลการเล่นอีกสองกระดานจะออกมาอย่างไร อัลฟาโกะคือผู้ชนะในการแข่งขันครั้งนี้ไปแล้ว
กระดานที่ 4 การกู้ศักดิ์ศรีของมนุษย์
อีเซโดลเดินเข้าสู่ห้องประลองหมากล้อมด้วยท่าทีที่ผ่อนคลายมากขึ้นแม้สีหน้ายังดูเคร่งเครียด ฟ่านฮุยเชื่อว่า แชมป์โลกชาวเกาหลีปลอดจากแรงกดดันที่จะต้องพิสูจน์ตัวเองแล้ว คงเหลือเพียงฐานะตัวแทนผู้รักษาศักดิ์ศรีของมวลมนุษยชาติเท่านั้น แต่ก็ไม่มีใครเชื่อว่า อีเซโดลจะกลับมาเป็นผู้ชนะได้แม้เพียงกระดานเดียวก็ตาม แม้แต่เร็ดมอนด์ก็ออกปากยอมรับว่า ถอดใจแล้ว เมื่อถูกถามถึงโอกาสที่แชมป์โลก 18 สมัยจะกลับมาชนะกระดานนี้
อีเซโดลได้เล่นหมากขาวและเดินหมาก “อะมาชิ” อันเป็นกลยุทธแบบ "ไม่ได้ก็เสียหมดหน้าตัก" โดยมุ่งยึดพื้นที่รอบๆ กระดานแทนพื้นที่กลางกระดานเพื่อสู้กับ “โซบาโกะ” หมากจรยุทธแบบตอดเล็กตอดน้อยที่คอยเก็บคะแนนทีละแต้มสองแต้มของอัลฟาโกะ
ในช่วงแรก อีเซโดลยึดพื้นที่รอบกระดานได้ตามแผนที่วางไว้ ปล่อยให้อัลฟาโกะครองพื้นที่ตอนบนและกลางกระดาน และเริ่มเจาะพื้นที่ตอนบนกระดานในหมากที่ 40-48 “เครื่องจักรกล” โต้กลับแบบตาต่อตาฟันต่อฟันในหมากที่ 47 ด้วยการเดินหมากประชิดตัวและยอมเสีย 4 หมากในหมากที่ 53 และ 69 เพื่อตั้งหลักให้ได้ แชมป์โลกทดสอบอัลฟาโกะในการเดินหมากที่ 72-76 แต่ไม่อาจสร้างความเสียหายให้ "เครื่องจักรกล" ได้
ถึงตอนนี้ ผู้บรรยายหลายท่านเชื่อว่า อีเซโดลอยู่บนเส้นทางสู่ความปราชัย แต่เขากลับทำ “เทะสึจิ” ที่ยอดเยี่ยมในหมากที่ 78 และเป็นจุดเปลี่ยนของเกม หมากขาวสามารถเจาะพื้นที่กลางกระดานได้ กู๋ลี่ นักหมากล้อม 9 ดั้งระบุว่า เป็นหมากเทพเจ้าแบบที่เขาไม่เคยเห็นมาก่อน
อัลฟาโกะตอบโต้อย่างไร้ผลในหมากที่ 79 แม้จะประเมินว่า มีโอกาสได้ชัยชนะได้ถึงร้อยละ 70 และยังพลาดในช่วงการเดินหมากที่ 87-101 อันน่าจะเป็นความผิดพลาดของอัลกอริธึมมอนเทคาร์โลทรีเสิร์ช (Monte Carlo Tree Search) ที่จะตัดการเดินหมากที่มีความสำคัญน้อยๆ ออกไป แม้ว่าอาจเป็นเส้นการเดินหมากอันสำคัญมากในภายหลัง
อีเซโดลเป็นฝ่ายขึ้นนำในหมากที่ 92 หมากที่ 105 ของ “เครื่องจักรกล” เป็นหมากของความปราชัย แม้จะเดินกลยุทธที่ยอดเยี่ยมในหมากที่ 131-141 แต่ไม่อาจแก้สถานการณ์โดยรวมได้
เมื่ออัลฟาโกะประเมินว่าโอกาสที่จะได้ชัยชนะอยู่ในระดับที่ต่ำกว่าร้อยละ 20 มันก็ประกาศถอนตัวซึ่งเป็นเรื่องที่น่าทึ่งมาก เพราะนั่นเป็นการตัดสินใจแบบนักหมากล้อมอาชีพที่ยอมถอนตัวเมื่อรู้สึกว่าไม่อาจแก้ไขสถานการณ์ได้แล้ว
อันยังกิลให้ความเห็นว่า กระดานนี้เป็นผลงานระดับมาสเตอร์พีซของอีเซโดล และจะถูกบันทึกไว้ในฐานะ “เกมประวัติศาสตร์ของหมากล้อมโลก” ฟ่านฮุยให้ความเห็นว่า อีเซโดลเอาชนะได้เพราะเขากลับมาเป็นตัวของตัวเอง เล่นอย่างอดทน รอคอยโอกาสแม้จะดูเลือนราง และคว้าโอกาสที่ผ่านเข้ามาโดยไม่พลาด
เมื่ออัลฟาโกะประกาศถอนตัว เสียงไชโยโห่ร้องของผู้ชมในทุกๆ ห้องของโรงแรมอันเป็นสถานที่จัดการแข่งขันก็ดังกระหึ่ม เว้นแต่ห้องคอมพิวเตอร์ที่ทีมวิจัยของดีพมายด์ต่างพากันงุนงงกับการเล่นของ “เครื่องจักรกล”
ทุกคนในโรงแรมต่างพากันแสดงความยินดีปรีดาโดยเฉพาะอย่างยิ่งชาวเกาหลีใต้ที่ไม่เก็บอาการใดๆ เลย ว่ากันว่าชาวเกาหลีใต้จำนวนมากถึงกับออกมากระโดดโลดเต้นฉลองชัยบนท้องถนน เสียงปรบมือแสดงความยินดีดังกึกก้องไปทั่วทั้งโรงแรมนับตั้งแต่อีเซโดลย่างก้าวออกจากห้องประลองหมากล้อม และยังคงดังอย่างต่อเนื่องไม่ขาดเสียงจนกระทั่งเขาเดินเข้าไปในห้องแถลงข่าว
ตัวแทนฝ่ายมนุษย์มีใบหน้าแช่มชื่นฉาบไปด้วยรอยยิ้ม แม้จะดีใจที่เอาชนะอัลฟาโกะได้ แต่อีเซโดลก็ยอมรับว่า เหลือทางเลือกอีกเพียงทางเดียวหลังจากผ่านความพ่ายแพ้มาสามเกมซ้อน นั่นก็คือ ขอชนะให้ได้สักกระดานหนึ่ง และเชื่อว่าเพียงกระดานเดียวก็เพียงพอแล้ว
เมื่อถูกถามถึงหมากที่ 78 อีเซโดลกล่าวว่า นั่นเป็นเพียงหมากเดียวที่เขามองเห็นและไม่เห็นทางเลือกอื่นเลย ในขณะที่อัลฟาโกะประเมินว่า มีโอกาสที่หมากที่ 78 จะนำไปสู่ชัยชนะเพียง 0.007% เท่านั้น ทีมวิจัยของดีพมายด์เชื่อว่า มีโอกาสเพียง 1 ใน 10,000 เท่านั้นที่มนุษย์จะวางหมากนั้น เดวิด ซิลเวอร์ ผู้ร่วมก่อตั้งดีพมายด์ กล่าวว่า หมากเทพเจ้าย่อมเป็นหมากเทพเจ้า และนั่นสะท้อนให้เห็นว่า สมองมนุษย์ทำงานได้อย่าง "น่าอัศจรรย์" เพียงใด
กระดานที่ 5 เผยสิ่งที่ซ่อนอยู่ในคำให้สัมภาษณ์ของอีเซโดลหลังกระดานที่ 4 ซึ่งกล่าวไว้ว่า ชัยชนะเพียงเกมเดียวก็เพียงพอแล้ว อันเป็นการสะท้อนความรู้สึกลึกๆ ของอีเซโดลที่มีต่ออัลฟาโกะ
ในช่วงต้นเกม อีเซโดลพยายามยึดพื้นที่ตอนบนขวาของกระดาน ขณะที่อัลฟาโกะครองพื้นที่ตรงกลางกระดาน ทั้งสองฝ่ายยันกันจนกระทั่ง “เครื่องจักรกล” รุกเข้ายึดพื้นที่ด้านล่างขวาของกระดานในการเดินหมากที่ 48-58 จากนั้น อัลฟาโกะพลาดท่าพ่ายในการ “โคะ” โดยใช่เหตุ เป็นการเปิดโอกาสให้อีเซโดลขึ้นนำ
อัลฟาโกะกลับมายึดพื้นที่ตอนบนและกลางกระดานพร้อมทั้งสกัดการรุกของอีเซโดลในการเดินหมากที่ 69-81 จนกลับมายันเสมอและเดินหมากแบบต่อเนื่องอย่างที่ “ดูไม่ปรกติแต่ก็น่าประทับใจอยู่ลึกๆ” และเปลี่ยสถานการณ์ให้ได้เปรียบเล็กน้อย อีเซโดลพยายามเปิดเกมรุก แต่อัลฟาโกะป้องกันเอาไว้ได้ในการเดินหมากที่ 167 และ 169 อัลฟาโกะวางหมากที่ 186 และ 194 ได้อย่างเข้มแข็งและยังเล่นได้เหนือชั้นจนแชมป์โลกต้องยอมถอนตัวในที่สุด
นักเล่นหมากล้อมอาชีพต่างเห็นพ้องต้องกันว่า การเล่นของอัลฟาโกะมีเอกลักษณ์ที่มองผ่านๆ ดูเหมือนจะเป็นความผิดพลาด แต่เมื่อจบเกม กลับรู้สึกว่าน่าจะเป็นแผนที่กำหนดไว้ตั้งแต่แรก อันยังกิลเห็นว่า เมื่ออัลฟาโกะวางหมากแปลกๆ เราจะคิดว่า มันวางหมากผิดพลาด ทั้งๆ ที่ในความเป็นจริง นั่นอาจจะเป็นการวางหมากเพื่อชัยชนะด้วยซ้ำไป
ธอเร่ แกรเพล หนึ่งในทีมวิจัยยืนยันว่า อัลฟาโกะไม่ได้สนใจชัยชนะหรือการได้คะแนนทิ้งห่างหากสนใจแต่โอกาสชนะเท่านั้น และถ้าจะต้องเลือกระหว่าง ชัยชนะที่มีคะแนนนำห่าง 20 คะแนนโดยมีโอกาสจบเกมในฐานะผู้ชนะเพียงร้อยละ 80 กับ ชัยชนะเพียงคะแนนเดียวที่มีโอกาสถึงร้อยละ 99 แล้ว อัลฟาโกะจะเลือกอย่างหลังแน่นอนแม้จะต้องเสียคะแนนไปมากมายก็ตาม
ฟ่านฮุยกล่าวว่า เขาเรียนรู้ในการเป็นนักหมากล้อมที่ดีขึ้นผ่านการประลองฝีมือกับอัลฟาโกะและเห็นในสิ่งที่ไม่เคยมองมาก่อน ทั้งยังเชื่อว่า อัลฟาโกะเหมือนกับกระจกเงาที่ส่องสะท้อนภาพตัวตนของเขาเอง อันดับในวงการนักเล่นหมากล้อมโลกของฟ่านฮุยขยับจากอันดับที่ 633 ขึ้นเป็นอันดับที่ 300 ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2559
...
ยังมีต่อ
..
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
