ไม่ใช่แค่กินเยอะแต่คือรูปแบบที่ต่างกัน ถอดรหัส 5 พฤติกรรมการกินเกินของคนอ้วน
มีความท้าทายหนึ่งที่ผมพบเจออยู่เสมอและเป็นเรื่องที่ซับซ้อนอย่างยิ่ง นั่นคือการต่อสู้กับโรคอ้วน
เราต่างรู้ดีว่าหัวใจของการลดน้ำหนักคือการควบคุมพฤติกรรมการกิน โดยเฉพาะการหลีกเลี่ยง "การกินเกิน" แต่ความจริงที่น่าเจ็บปวดก็คือ แม้จะมีความพยายามอย่างยิ่งยวด ไม่ว่าจะเป็นการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การใช้ยา หรือแม้แต่การผ่าตัด หลายคนก็ยังคงวนเวียนอยู่กับวงจรของการลดน้ำหนักแล้วกลับมาอ้วนใหม่ซ้ำแล้วซ้ำเล่า
สิ่งนี้ได้จุดประกายคำถามสำคัญขึ้นในใจของนักวิทยาศาสตร์และบุคลากรทางการแพทย์ทั่วโลกว่า หรือแท้จริงแล้ว เราอาจจะยังไม่เข้าใจ "ธรรมชาติ" ของการกินเกินอย่างถ่องแท้? หรือว่าพฤติกรรมที่เรามองว่าเป็นเพียงก้อนกลมๆ ก้อนเดียวนั้น แท้จริงแล้วมันอาจจะมีหน้าตาและสาเหตุที่แตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล
วันนี้ ผมมีเรื่องราวที่น่าตื่นเต้นอย่างยิ่งมาแบ่งปันครับ มันคือการเดินทางเข้าไปสำรวจพฤติกรรมการกินของมนุษย์อย่างใกล้ชิดที่สุดเท่าที่เคยมีมา ด้วยความช่วยเหลือของเทคโนโลยีสุดล้ำจากโลกดิจิทัล
งานวิจัยชิ้นล่าสุดที่ตีพิมพ์ในวารสารชั้นนำอย่าง npj Digital Medicine ได้ทำในสิ่งที่ดูเหมือนจะเป็นไปไม่ได้มาก่อน นั่นคือการติดตามชีวิตของผู้ที่มีภาวะอ้วนแบบเรียลไทม์ตลอด 24 ชั่วโมง เพื่อจับภาพทุกคำ ทุกมื้อ และทุกอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับการกิน และสิ่งที่พวกเขาค้นพบนั้นก็อาจจะมาพลิกโฉมหน้าความเข้าใจและการรักษาโรคอ้วนของเราไปตลอดกาล เพราะมันคือการเปิดเผยของพฤติกรรมการกินเกิน 5 รูปแบบ ที่ซ่อนอยู่ในชีวิตประจำวันของเรานั่นเอง
การศึกษาครั้งนี้มีชื่อว่า "SenseWhy Study" ซึ่งเป็นการผนวกรวมเทคโนโลยีเข้ากับจิตวิทยาพฤติกรรมอย่างลงตัว
นักวิจัยได้คัดเลือกผู้เข้าร่วมที่มีภาวะอ้วน 65 คน ให้ใช้ชีวิตตามปกติของพวกเขาเป็นเวลาสองสัปดาห์เต็ม แต่ในระหว่างนั้น พวกเขาจะมีผู้ช่วยไฮเทคคอยเก็บข้อมูลอย่างเงียบๆ อยู่ตลอดเวลา ผู้ช่วยชิ้นแรกคือ "กล้องสวมใส่ได้" (Wearable Camera) ขนาดเล็กที่ติดไว้ที่หน้าอก ซึ่งทำหน้าที่บันทึกภาพทุกอย่างที่ผู้เข้าร่วมกำลังจะรับประทานเข้าไป ทำให้ได้ข้อมูลที่แม่นยำและปราศจากอคติเรื่องเวลาและชนิดของอาหาร
ผู้ช่วยชิ้นที่สองคือ "แอปพลิเคชันบนมือถือ" ที่คอยเป็นเพื่อนถามไถ่ถึงความรู้สึกนึกคิดในช่วงก่อนและหลังมื้ออาหาร ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกหิว ความอยาก อารมณ์ในขณะนั้น หรือแม้แต่บริบทรอบตัวว่ากำลังกินอยู่ที่ไหน กับใคร และทำอะไรอยู่
และสุดท้ายคือทีมนักกำหนดอาหารที่จะคอยสัมภาษณ์เพื่อประเมินปริมาณแคลอรีในแต่ละมื้ออย่างมืออาชีพ ข้อมูลมหาศาลจากทุกแหล่งที่มานี้ได้ถูกส่งต่อไปให้ "สมองกลอัจฉริยะ" หรือ AI ทำการวิเคราะห์ เพื่อค้นหารูปแบบที่ซ่อนอยู่เบื้องลึก และจำแนก บุคลิกของการกินเกินแต่ละครั้งออกมา
และแล้ว AI ก็ได้เปิดเผยความลับออกมา มันได้จำแนกพฤติกรรมการกินเกินของผู้คนออกเป็น 5 รูปแบบ หรือ 5 Phenotypes ที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน ซึ่งแต่ละรูปแบบก็มีปัจจัยกระตุ้นและลักษณะเฉพาะตัวที่น่าสนใจอย่างยิ่ง
รูปแบบแรกคือ "สังสรรค์นอกบ้าน" ซึ่งเป็นการกินอาหารจากร้านที่ซื้อกลับมาบ้าน แต่กินในบรรยากาศของการเข้าสังคมกับเพื่อนหรือครอบครัว
รูปแบบที่สองคือ "เฉลิมฉลองยามค่ำคืน" ซึ่งเป็นการกินที่ร้านอาหารในช่วงเย็นหรือค่ำ โดยมีแรงขับเคลื่อนหลักมาจากความสุขและความพึงพอใจ ไม่ใช่ความหิว
รูปแบบที่สามคือ "หิวโซตอนดึก" เป็นการกินมื้อดึกที่บ้านที่เกิดจากความหิวทางกายภาพอย่างแท้จริง เพื่อปลดปล่อยความเหนื่อยล้ามาทั้งวัน
รูปแบบที่สี่คือ "กินเพลิน...จนเบรกแตก" นี่คือรูปแบบที่น่าสนใจมาก เพราะเป็นการกินเพื่อความสุขล้วนๆ ที่มาพร้อมกับความรู้สึกสูญเสียการควบคุมและมักจะเกิดขึ้นในขณะที่กำลังทำกิจกรรมอื่นที่ต้องใช้สมาธิอย่างการทำงาน
และสุดท้าย รูปแบบที่ห้าคือ "กินแก้เครียด...แก้เหงายามค่ำ" ซึ่งเป็นการกินที่ถูกกระตุ้นโดยอารมณ์เชิงลบโดยตรง ไม่ว่าจะเป็นความเครียดหรือความเหงา เพื่อใช้อาหารเป็นเครื่องมือในการเยียวยาจิตใจ
การค้นพบบุคลิกทั้งห้าของการกินเกินนี้ มีความหมายที่ลึกซึ้งและยิ่งใหญ่กว่าแค่การจำแนกประเภท มันได้มอบกุญแจดอกสำคัญที่จะนำเราไปสู่ยุคใหม่ของการลดน้ำหนักแบบเฉพาะบุคคล มันบอกเราว่าเราไม่สามารถใช้คำแนะนำกว้างๆ อย่าง "ให้กินน้อยลงและออกกำลังกายมากขึ้น" กับทุกคนได้อีกต่อไป
แต่เราต้องออกแบบกลยุทธ์ที่เข้าไปจัดการที่ต้นตอของปัญหาที่แตกต่างกันในแต่ละคน หากพฤติกรรมการกินเกินของคุณเป็นแบบ "สังสรรค์นอกบ้าน" การแก้ปัญหาอาจจะไม่ใช่การอดอาหาร แต่เป็นการเรียนรู้ทักษะในการเข้าสังคมโดยไม่ให้การกินเป็นจุดศูนย์กลาง หรือการเลือกเมนูที่ดีต่อสุขภาพเมื่อต้องกินเลี้ยง
แต่หากคุณเป็นแบบ "กินแก้เครียด" การแก้ปัญหาที่แท้จริงอาจจะไม่ได้อยู่บนจานอาหารเลย แต่อยู่ที่การเรียนรู้เทคนิคการจัดการความเครียดด้วยวิธีอื่นๆ ที่ไม่ใช่การกิน เช่น การทำสมาธิ การพูดคุยกับเพื่อน หรือการหางานอดิเรกใหม่ๆ นี่คืออนาคตของการดูแลสุขภาพที่เราจะสามารถให้คำแนะนำที่ใช่สำหรับคุณได้อย่างแท้จริง
แหล่งอ้างอิง:
Shahabi, F., Wei, B., Romano, C., et al. (2025). Unveiling overeating patterns within digital longitudinal data on eating behaviors and contexts. npj Digital Medicine, 8(567). https://doi.org/10.1038/s41746-025-01698-9
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
