ทำไม "กองทุนอากาศสะอาด" ถึงถูกมองว่าสำคัญและถูกเสนอให้ตัดออก?
คุณเคยสงสัยไหมว่าทำไมเราถึงพูดเรื่อง "ค่าธรรมเนียมอากาศสะอาด" กันอยู่บ่อยๆ ในช่วงที่ประเทศไทยกำลังผลักดัน พ.ร.บ.อากาศสะอาด ถ้าได้ติดตามข่าว คุณอาจจะเห็นประเด็นที่น่าสนใจอย่างหนึ่ง นั่นคือการที่ร่างกฎหมายฉบับนี้เคยมี "หมวดกองทุน" ที่ทำหน้าที่คล้ายธนาคารสำหรับอากาศสะอาด แต่สุดท้ายกลับมีข้อเสนอให้ตัดหมวดนี้ออกไปอย่างน่ากังวล
แล้วทำไมถึงต้องมีกองทุนนี้ และทำไมการถอดออกถึงเป็นเรื่องใหญ่?
บทบาทของกองทุน: "ใครสร้างมลพิษ คนนั้นจ่าย"
แนวคิดของกองทุนอากาศสะอาดตั้งอยู่บนหลักสากลที่เรียกว่า "Polluter Pays Principle" หรือ "ผู้ก่อมลพิษเป็นผู้จ่าย" มันไม่ใช่แค่คำสวยหรู แต่มันคือการสร้างกลไกที่จับต้องได้ เพื่อให้คนที่สร้างปัญหา PM2.5 และมลพิษต่างๆ ต้องรับผิดชอบด้วยการจ่ายเงินเข้าสู่กองทุน
เงินเหล่านี้ไม่ได้หายไปไหน แต่จะถูกนำไปใช้เพื่อแก้ปัญหาวิกฤตนี้อย่างตรงจุด:
1) จ่ายเพื่อเยียวยา: เป็นค่ารักษาพยาบาลให้กับผู้ที่เจ็บป่วยจากมลพิษทางอากาศ
2) ลงทุนเพื่อสิ่งที่ดีกว่า: สนับสนุนธุรกิจและเกษตรกรให้เปลี่ยนไปใช้เทคโนโลยีสะอาด ลดการเผา ลดการปล่อยมลพิษ
3) เป็นกระเป๋าเงินเพื่อการจัดการ: จัดการไฟป่าอย่างมีประสิทธิภาพ และสนับสนุนการฟ้องร้องคดีสิ่งแวดล้อมเพื่อสร้างบรรทัดฐานใหม่
เงินจากกองทุน แบ่งออกเป็น 3 ส่วนหลัก: 1) การรักษาผู้ป่วยจากมลพิษ (ซ้าย), 2) การเปลี่ยนแปลงโรงงานอุตสาหกรรมและเกษตรกรรมให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (กลาง) และ 3) การจัดการไฟป่าอย่างมีประสิทธิภาพ (ขวา)
เรียกได้ว่า กองทุนนี้คือกลไกทางการเงินที่จะทำให้กฎหมายมี "อำนาจ" ในการบังคับใช้และแก้ปัญหาได้อย่างยั่งยืน ไม่ต้องรอพึ่งพางบประมาณแผ่นดินที่อาจถูกตัดทอนได้ทุกปี
แล้วทำไมจึงมีข้อเสนอให้ตัดกองทุนนี้ออกไป?
ในขณะที่ภาคประชาชนและนักวิชาการมองว่ากองทุนคือ "หัวใจ" ของกฎหมายนี้ แต่กลับมีข้อเสนอจากคณะกรรมาธิการบางส่วนให้ตัดหมวดนี้ออกทั้งหมด โดยไม่มีเหตุผลเชิงวิชาการที่ชัดเจน
คำถามที่ตามมาคือ: ข้อกังวลอะไรที่ทำให้ต้องตัดกองทุนที่ดูมีประโยชน์ขนาดนี้ทิ้งไป?
ข้อสันนิษฐานหนึ่งคือ อาจมีความคิดเห็นว่า กองทุนดังกล่าวอาจซ้ำซ้อนกับ "กองทุนสิ่งแวดล้อม" ที่มีอยู่เดิม ซึ่งตั้งขึ้นมาตั้งแต่ปี 2535 แต่หากเรามองดู กองทุนเดิมก็มีข้อจำกัดด้านการเบิกจ่ายและขาดความคล่องตัวมาโดยตลอด
อีกข้อสันนิษฐานคือ การเก็บค่าธรรมเนียมจากผู้ก่อมลพิษอาจกลายเป็น "ภาระ" สำหรับบางภาคธุรกิจ ซึ่งอาจเป็นแรงผลักดันเบื้องหลังให้เกิดการคัดค้าน และหากพิจารณาจากภาพรวมแล้ว การตัดสินใจถอดหมวดนี้ออกไปจึงทำให้เกิดคำถามที่น่ากังวลว่า พ.ร.บ.อากาศสะอาดที่เราทุกคนตั้งตารอคอย จะเหลือเพียงแค่ "เสือกระดาษ" ที่ไม่มีกลไกทางการเงินในการขับเคลื่อนอย่างแท้จริงหรือไม่?
การถอดกองทุนออกจึงไม่ใช่แค่การปรับแก้กฎหมาย แต่เป็นประเด็นที่ชวนให้เราคิดว่า สรุปแล้วเราพร้อมที่จะแก้ปัญหามลพิษทางอากาศอย่างจริงจัง หรือเราแค่กำลังสร้างภาพว่ากำลังทำอยู่กันแน่
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
