ยามุ่งเป้า (Targeted Therapy) รักษามะเร็ง
Volume ฉบับที่ 58 เดือนตุลาคม 2568
Column Rama RDU
Writer Name ภญ.นันทพร เล็กพิทยา งานเภสัชกรรมคลินิก ฝ่ายเภสัชกรรม คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
💊 ยามุ่งเป้า (Targeted Therapy) คือ ยาที่ใช้ในการรักษามะเร็งที่ออกฤทธิ์เฉพาะต่อโปรตีนหรือโมเลกุลที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตและแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งเป็นแนวคิด Precision Medicine ที่เลือกการรักษาให้เหมาะกับผู้ป่วยแต่ละราย
💊 ชนิดของยา
• Monoclonal antibodies: จับเป้าหมายบนผิวหรือภายนอกเซลล์ ส่วนใหญ่เป็นยาฉีด เช่น Trastuzumab, Rituximab
• Small molecules: โมเลกุลเล็ก ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ มักเป็นยารับประทาน เช่น Erlotinib, Osimertinib
💊 ความต่างจากเคมีบำบัด
• เคมีบำบัดทำลายเซลล์ทุกชนิดที่แบ่งตัวเร็ว จึงมีผลข้างเคียงรุนแรง (ผมร่วง คลื่นไส้ ภูมิคุ้มกันต่ำ)
• ยามุ่งเป้าออกฤทธิ์จำเพาะ จึงทำลายเซลล์ปกติน้อยกว่า
💊 กลไกการออกฤทธิ์
• กระตุ้นภูมิคุ้มกันให้ทำลายเซลล์มะเร็ง (Rituximab)
• ขัดขวางสัญญาณการแบ่งตัว (Erlotinib, Gefitinib)
• ยับยั้งการสร้างเส้นเลือดใหม่ (Bevacizumab)
• ส่งสารพิษเข้าสู่เซลล์เป้าหมาย (Trastuzumab emtansine)
• กระตุ้นการตายแบบ apoptosis (Venetoclax)
• ตัดวงจรฮอร์โมนที่มะเร็งต้องใช้ (Tamoxifen, Enzalutamide)
💊 ผู้ป่วยที่เหมาะสม
ต้องตรวจ Biomarker ก่อน (Biomarker testing) เพื่อยืนยันว่าเหมาะสมกับการใช้ยา เช่น มะเร็งเต้านม (HER2), มะเร็งปอด NSCLC (EGFR, ALK), มะเร็งเม็ดเลือดขาว CML (BCR-ABL), มะเร็งรังไข่หรือตับอ่อน (BRCA1/2)
ยามุ่งเป้ามีประสิทธิภาพสูง ผลข้างเคียงน้อยกว่าเคมีบำบัด แต่ใช้ได้เฉพาะในผู้ป่วยที่มี Target mutation หรือโปรตีนเป้าหมายที่ตรงกับตัวยา จึงต้องตรวจยืนยันก่อนรักษา เพื่อให้ได้ผลสูงสุดตามหลัก Precision Medicine
อ้างอิง
1. National Cancer Institute. Targeted Cancer Therapies [Internet]. Bethesda (MD): National Cancer Institute; 2021 [cited 2025 Sep 1]. Available from: https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/types/targeted-therapies
2. American Cancer Society. Targeted therapy. In: Managing Cancer – Treatment Types. Atlanta (GA); American Cancer Society; [updated 2 June 2025; cited 1 Sep 2025]. Available from: https://www.cancer.org/cancer/managing-cancer/treatment-types/targeted-…
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
