💙 **EP5/6 — ข้อเสนอเชิงโครงสร้างที่ต้องเกิดจริงใน 10 ปี
เพื่อให้ลุ่มน้ำเจ้าพระยารอดจาก Climate Extreme**
จาก EP1/6–EP4/6 เราเห็นภาพชัดว่า:
ปี 2568 ไม่ใช่น้ำท่วมจาก “เขื่อนระบาย”
แต่เป็นน้ำล่าง 75% ที่ไม่มีโครงสร้างรองรับ
ระบบคลองล่างตันเร็ว
floodplain หายไป
Polder เมืองกดดันระบบ
6 พายุเข้าต่อเนื่อง
เมืองล่างแพ้น้ำมากที่สุด
และแบบจำลองเก่าใช้ไม่ได้กับพายุยุคใหม่
EP5/6 จึงตอบคำถามสำคัญที่สุดของลุ่มน้ำไทย:
เราต้องสร้างอะไรจริงใน 10 ปี เพื่อไม่ให้เมืองล่าง “รับน้ำแทนทั้งประเทศ” อีกต่อไป?
ผมจัดข้อเสนอเป็น 5 โครงสร้างหลัก (Major Structures)
และ 5 ระบบสนับสนุน (System Supports)
รวมเป็นแผนฟื้นลุ่มน้ำเจ้าพระยาในระดับประเทศครับ
🟦 I. 5 โครงสร้างหลักที่ “ต้องเกิดจริง” ใน 10 ปี
1) คลองบายพาสบางบาล–บางไทร (Chao Phraya Lower Bypass Canal)
(มูลค่า 40,000–60,000 ล้านบาท) กำลังสร้าง คาดว่าเสร็จไปแล้วเกิน 50%
นี่คือโครงสร้างที่สำคัญที่สุด
เพราะทำงานเป็น “ท่อหลัก” รับน้ำจาก C2/C13 ลงสู่อ่าวไทยทันที
บทบาท:
ลดน้ำสูงในอยุธยา–ปทุม–นนท์–กทม.
แก้ bottleneck ตอนล่าง
ลด peak 20–40 ซม.
ป้องกัน backwater
ให้ Polder เมืองทำงานได้จริง
รับ side-flow 75% ในปีแบบ 2568
ไม่สร้าง = เมืองล่างแพ้น้ำเพิ่มทุกปี
2) Retarding Basin ขนาดใหญ่ 3–5 แห่ง ในลุ่มน้ำตอนล่าง
(พื้นที่รวม 2–3 แสนไร่)
ลักษณะเป็น “พื้นที่รับน้ำฉุกเฉิน”
ใช้ได้เป็นทั้ง floodplain และ agro zone (F2)
ตำแหน่งแนะนำ:
ผักไห่–เสนา
ฟากขาว–อินทร์บุรี
ลาดบัวหลวง–ลาดระแวง
บางซ้าย–บ้านโพธิ์
ประโยชน์:
ลดคาบน้ำท่วม 30–60%
ตัด peak ปลายฤดู
ช่วยรับน้ำพายุลูกที่ 4–5–6 แบบปี 2568
เป็น buffer ให้คลองบางบาล–บางไทร
นี่คือ “ปอดของลุ่มน้ำ” ที่หายไปใน 30 ปีที่ผ่านมา
3) Floodway ใหม่ตามแนวลุ่มน้ำยม–น่าน–ปิงตอนล่าง
(ออกแบบร่วมกับพื้นที่เกษตร)
เป็น “ทางน้ำลัดธรรมชาติ” ที่ช่วยผ่อนแรงให้เจ้าพระยา
โดยไม่ต้องพึ่งเขื่อนอย่างเดียว
พื้นที่เหมาะกับ floodway:
ลุ่มน้ำยมตอนล่าง
น่านตอนล่าง
ปิงตอนล่าง (เถิน–สามเงา)
ประโยชน์:
ลด peak upstream ก่อนลงสู่ C2
รองรับพายุลูกติดแบบ 2568
ลดการพึ่งเขื่อนจนเกินไป
4) การฟื้นฟูคลองธรรมชาติ/คลองชลประทาน 20–30 สายสำคัญในตอนล่าง
(โครงการ 10 ปี มูลค่า ~25,000 ล้านบาท)
คลองที่ต้องฟื้นทันที:
คลองโผงเผง
คลองบางบาล
คลองบางไทร
คลอง 13–คลองระพีพัฒน์
คลองรังสิต
คลองประตูน้ำไชย
คลองกรวด–คลองบ่อโพง
เป้าหมาย:
คืน capacity เดิมอย่างน้อย 60–80%
เปิดก้นคลอง–กำจัดสิ่งกีดขวาง–เพิ่มความลาดชัน
ทำงานประสานกับ bypass canal
5) ระบบประตูน้ำอัจฉริยะ (Smart Hydraulic Gates) ทั้งลุ่มน้ำ
(ควบคุม real-time ด้วย AI + Radar Rainfall)
เพราะประตูน้ำล่าง 40–70% “ออกแบบตามสภาพอากาศ 40 ปีก่อน”
ระบบใหม่ต้อง:
เปิด–ปิดแบบอัตโนมัติ
มีเซนเซอร์ upstream/downstream
ส่งข้อมูลเข้าระบบสั่งการกลาง
ปรับภายใต้น้ำทะเลหนุนได้
ใช้ร่วมกับรูปแบบการระบายน้ำ 11-step ของเจ้าพระยา
ประตูน้ำอัจฉริยะจะทำให้:
“ปลายน้ำไม่แพ้ upstream timing” แบบที่เกิดในปี 2568
🟩 II. 5 ระบบสนับสนุนที่ต้องทำคู่กับโครงสร้าง
6) Zoning แบบ FBC สองฝั่งคลองใหม่ (จาก EP4/6)
เน้น:
F1 = ทางน้ำ
F2 = เกษตรยอมรับน้ำ
F3 = เมืองยกพื้น
F4 = ศูนย์สินค้า–โลจิสติกส์
F6 = ชุมชนริมน้ำแบบปลอดภัย
ถ้าไม่จัด zoning = คลองใหม่ทำงานไม่เต็มประสิทธิภาพ
เพราะพื้นที่สองฝั่งคลองคือหัวใจของระบบ
7) แผนที่ “พื้นที่รับน้ำแห่งชาติ” ระดับลุ่มน้ำ
กำหนด 3 ประเภท:
เขตรับน้ำประจำ
เขตรับน้ำฉุกเฉิน
เขตกันน้ำ (protect) เช่น พระนครฯ
แผนที่นี้ต้องใช้เป็นกฎหมายกำกับแบบเนเธอร์แลนด์–ญี่ปุ่น
8) ระบบข้อมูลน้ำ–พายุ–ฝนแบบ Real-Time 24 ชม.
ใช้ Radar Rainfall + AI Forecast
เพื่อจัดการพายุชุดติดแบบปี 2568
ระบบนี้ช่วย:
กำหนดเวลาระบาย upstream/downstream
ลดการ “ปล่อยน้ำผิดจังหวะ”
เพิ่มช่วงเวลาทองของประตูน้ำล่าง
9) ฟื้น floodplain ที่สำคัญใน 22 ลุ่มน้ำ (Priority Basins)
พื้นที่ต้องฟื้นทันที:
ทุ่งรับน้ำภาคกลาง
ทุ่งลุ่มน้ำยม–น่าน
ทุ่งน้ำจืดตะวันออก
พื้นที่ชายฝั่งภาคใต้
Floodplain = ระบบกันชนธรรมชาติที่ประเทศเคยมี แต่หายไปกว่า 1 ล้านไร่
10) ระบบกฎหมายลุ่มน้ำ (Basin Law)
เพื่อบังคับใช้:
แผนที่รับน้ำ
Zoning FBC
มาตรฐานโครงสร้าง
การเวนคืน
การใช้พื้นที่สองฝั่งคลอง
ถ้าไม่มี Basin Law = แผนแม่บทเป็นเพียงเอกสาร
และโครงสร้าง 1–9 ข้างบนจะทำงานได้ไม่ถึง 50%
⭐ บทสรุป EP5/6 — หากไม่ทำ 10 อย่างนี้ เมืองล่างจะรับน้ำแทนทั้งประเทศ
ข้อมูลปี 2568 ชี้ชัดว่า:
พายุ 6 ลูก
ฝนล่าง 75%
คลองล่างตันเร็ว
มี backwater จากทะเล
เมืองขยายลงทุ่ง
Floodplain หายไป
ประตูน้ำล่างล้าสมัย
และ upstream/downstream timing ไม่สอดคล้องกัน
ทั้งหมดนี้ชี้ว่า:
ประเทศไทยไม่มีทางเลือกอื่น
หากต้องการให้ลุ่มน้ำเจ้าพระยาปลอดภัยในปี 2578–2588
นอกจากต้องสร้าง “โครงสร้างล่างใหม่ + ระบบลุ่มน้ำใหม่” พร้อมกัน
คลองบางบาล–บางไทร
Retarding Basin
Floodway
ฟื้นคลอง
Smart Gates
FBC Zoning
Basin Law
คือ “แพ็กเกจเดียวกัน” ที่ต้องเกิดจริงครับ
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
