เรื่องเล่าสองมุมมอง: แกะรอยความแตกต่างเบื้องหลังเรื่องราวการประสูติของพระเยซู
เมื่อถึงเทศกาลคริสต์มาส ภาพของต้นไม้ที่ประดับไฟระยิบระยับ ของขวัญมากมาย และการแสดงละครการประสูติของพระเยซูในโรงเรียน กลายเป็นบรรยากาศที่เราคุ้นเคยกันดีทั่วโลก ผู้คนกว่าสองพันล้านคนถือว่าเทศกาลนี้เป็นวันหยุดที่สำคัญที่สุดของปี จนคริสต์มาสได้กลายเป็นเทศกาลทางศาสนาที่มีผู้เฉลิมฉลองมากที่สุดในโลก
แต่เคยสงสัยหรือไม่ว่า เรื่องราวต้นฉบับอายุ 2,000 ปีที่อยู่เบื้องหลังการเฉลิมฉลองเหล่านี้มาจากที่ใดกันแน่? เรื่องราวการเดินทางของโยเซฟกับพระนางมารีย์ คนเลี้ยงแกะ และโหราจารย์สามคนนั้น มีความจริงทางประวัติศาสตร์มากน้อยเพียงใด หรือเป็นเพียงเรื่องเล่าเชิงเทววิทยาที่เปี่ยมด้วยจินตนาการ?
ความจริงก็คือ เรื่องราวการประสูติของพระเยซูที่เราได้ยินกันนั้นไม่ได้มีเพียงฉบับเดียว แต่เป็นการผสมผสานเรื่องราวจากพระวรสารสองฉบับหลัก ซึ่งบันทึกโดยผู้เขียนสองท่านที่มีมุมมองและรายละเอียดแตกต่างกันอย่างน่าสนใจ บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจเรื่องราวจากทั้งสองมุมมอง เพื่อแกะรอยความจริงที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังตำนานคริสต์มาส
ก่อนอื่น เรามาทำความรู้จักกับผู้บันทึกเรื่องราวทั้งสองท่านกันก่อน
[ผู้บันทึกสองท่าน เรื่องเล่าสองแบบ: มัทธิว ปะทะ ลูกา]
ในบรรดาพระวรสารทั้งสี่ฉบับในพระคัมภีร์ไบเบิล (มัทธิว มาระโก ลูกา และยอห์น) มีเพียงสองฉบับเท่านั้นที่บันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับการประสูติของพระเยซู นั่นคือ บันทึกของนักบุญมัทธิว และ บันทึกของนักบุญลูกา แม้ว่าทั้งสองจะมีจุดร่วมกันอยู่บ้าง คือพระเยซูประสูติที่เมืองเบธเลเฮมและพระนางมารีย์เป็นหญิงพรหมจารี แต่รายละเอียดส่วนใหญ่กลับแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
ตารางด้านล่างนี้จะช่วยให้เห็นภาพความแตกต่างที่เป็นเอกลักษณ์ของเรื่องเล่าทั้งสองฉบับได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
ประเด็นที่ 1 - บุคคลสำคัญที่ปรากฏ
- ●บันทึกของนักบุญมัทธิว: ทูตสวรรค์ (ปรากฏแก่โยเซฟในความฝัน), โหราจารย์ (Magi) จากทิศตะวันออก และกษัตริย์เฮโรดมหาราช
- ●บันทึกของนักบุญลูกา: ทูตสวรรค์ (ปรากฏต่อหน้าคนเลี้ยงแกะ), คนเลี้ยงแกะ และจักรพรรดิโรมัน (ผู้ออกคำสั่งสำรวจสำมะโนประชากร)
ประเด็นที่ 2 - เหตุการณ์สำคัญ
- ●• บันทึกของนักบุญมัทธิว: การเดินทางของโหราจารย์ตามดวงดาว, การสังหารทารกในเบธเลเฮม และการหลบหนีไปอียิปต์
- ●• บันทึกของนักบุญลูกา: การเดินทางไปเบธเลเฮมเพื่อสำรวจสำมะโนประชากร, การประสูติในโรงนา และการที่พระเยซูถูกวางไว้ในรางหญ้า
ประเด็นที่ 3 - จุดเริ่มต้นของเรื่องราว
- ●บันทึกของนักบุญมัทธิว: มุมมองของโยเซฟ - เรื่องราวที่เน้นย้ำถึงเชื้อสายกษัตริย์ของพระเยซูผ่านโยเซฟ และการยอมรับจากคนต่างชาติ (โหราจารย์)
- ●บันทึกของนักบุญลูกา: มุมมองของมารีย์ - เรื่องราวที่เน้นย้ำถึงความถ่อมตนและการเปิดเผยต่อคนยากจนและผู้ถูกทอดทิ้ง (คนเลี้ยงแกะ)
สำหรับนักวิชาการบางท่าน ความแตกต่างเหล่านี้อาจทำให้ความน่าเชื่อถือทางประวัติศาสตร์ของเรื่องราวลดน้อยลง แต่สำหรับบางคนอย่าง เบน วิทเธอริงตัน (Ben Witherington) ศาสตราจารย์ด้านพันธสัญญาใหม่ กลับมองว่านี่อาจเป็นหลักฐานที่สนับสนุนความน่าเชื่อถือเสียด้วยซ้ำ เขาให้เหตุผลว่า "หากผู้เขียนพระวรสารตั้งใจจะสร้างเรื่องราวขึ้นมา พวกเขาน่าจะพยายามทำให้รายละเอียดตรงกัน" การที่เรื่องเล่าทั้งสองแตกต่างกันจึงอาจบ่งชี้ว่า เรากำลังได้อ่านเรื่องราวจาก "พยานอิสระสองคน" ที่ต่างบอกเล่าถึงเหตุการณ์เดียวกันจากมุมมองของตน
ยิ่งไปกว่านั้น เราต้องไม่ลืมว่ามัทธิวและลูกาเขียนพระวรสารของตนขึ้นในราว 70 ปีหลังการประสูติของพระเยซู ในช่วงเวลานั้น พยานผู้เห็นเหตุการณ์ในชีวิตของพระองค์กำลังล้มหายตายจากไปอย่างรวดเร็ว และชุมชนคริสเตียนยุคแรกก็มักอยู่กระจัดกระจายและตัดขาดจากกันเนื่องจากความวุ่นวายทางการเมือง เมื่อพิจารณาจากบริบทนี้ การที่เรื่องเล่าของมัทธิวและลูกายังคงมีรายละเอียดสอดคล้องกันได้จึงอาจถือเป็นเรื่องน่าทึ่งเสียด้วยซ้ำ
อย่างไรก็ตาม ความแตกต่างเหล่านี้ได้นำไปสู่ปริศนาทางประวัติศาสตร์ที่ซับซ้อนยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเราพยายามปะติดปะต่อเรื่องราวเข้ากับเส้นเวลาของโลกความจริง
[จิ๊กซอว์ประวัติศาสตร์: เมื่อเรื่องเล่าขัดแย้งกับเส้นเวลา]
เมื่อพิจารณาเรื่องเล่าทั้งสองฉบับเทียบกับหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เราจะพบความขัดแย้งสำคัญที่ทำให้นักวิชาการต้องขบคิดกันมานานหลายศตวรรษ
- ●ปริศนาที่ 1: การสำรวจสำมะโนประชากร (จากลูกา): เรื่องเล่าของลูการะบุว่าโยเซฟและพระนางมารีย์ต้องเดินทางไปเบธเลเฮมเพื่อลงทะเบียนตามคำสั่งสำรวจสำมะโนประชากรของโรมัน จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์อื่น ๆ เรารู้ว่าการสำรวจสำมะโนประชากรในแคว้นยูเดียเกิดขึ้นจริงภายใต้การปกครองของผู้ว่าการควีรินิอัสแห่งซีเรีย ในปี ค.ศ. 6
- ●ปริศนาที่ 2: การสังหารทารก (จากมัทธิว): เรื่องเล่าของมัทธิวกล่าวถึงการที่กษัตริย์เฮโรดมหาราชสั่งสังหารทารกชายทั้งหมดในเบธเลเฮม เหตุการณ์นี้ย่อมต้องเกิดขึ้นในรัชสมัยของพระองค์ ซึ่งสิ้นสุดลงเมื่อพระองค์สิ้นพระชนม์ ในปี 4 ก่อนคริสตกาล
เบน วิทเธอริงตันให้ข้อสังเกตว่า ด้วยจำนวนประชากรของเบธเลเฮมในขณะนั้นที่ไม่ถึงหนึ่งพันคน การสังหารหมู่นี้อาจเป็นเพียง "เหตุการณ์เล็กๆ ในหน้าประวัติศาสตร์ ที่เกี่ยวข้องกับเด็กเล็กเพียงไม่กี่คน (อาจจะไม่เกินหกคนด้วยซ้ำ)" ซึ่งช่วยอธิบายว่าทำไมนักประวัติศาสตร์อย่างโยเซฟุสจึงอาจไม่ได้บันทึกเหตุการณ์นี้ไว้
จะเห็นได้ว่าเหตุการณ์สำคัญจากพระวรสารทั้งสองฉบับไม่สามารถเกิดขึ้นพร้อมกันได้เลย เนื่องจากมีช่วงเวลาห่างกันถึง 10 ปี ข้อมูลเหล่านี้กลับ "ทำให้เรื่องราวยุ่งเหยิงขึ้น"
แล้ว "ดวงดาวแห่งเบธเลเฮม" ที่นำทางเหล่าโหราจารย์ล่ะ? ปรากฏการณ์นี้พอจะให้คำตอบอะไรเราได้บ้าง? นักวิชาการได้พยายามเชื่อมโยงดวงดาวนี้เข้ากับเหตุการณ์ทางดาราศาสตร์จริง ๆ โดยมีทฤษฎีที่เป็นไปได้ดังนี้:
- 1.ทฤษฎีของโยฮันเนส เคปเลอร์: นักดาราศาสตร์ในศตวรรษที่ 17 เสนอว่าอาจเป็นการเรียงตัวกันของดาวพฤหัสบดีและดาวเสาร์ ซึ่งเกิดขึ้นถึงสามครั้งในปีที่ 7 ก่อนคริสตกาล
- 2.ทฤษฎีดาวหางหรือโนวา: อาจเป็นดาวหางหรือการระเบิดของดาวฤกษ์ (โนวา) เหมือนกับที่นักดูดาวชาวจีนและเกาหลีได้บันทึกไว้ราว 5 ปีก่อนคริสตกาล
อย่างไรก็ตาม เราอาจไม่มีทางรู้คำตอบที่แท้จริงได้เลย จอห์น มอสลีย์ (John Mosley) นักดาราศาสตร์ ได้ให้ความเห็นไว้อย่างน่าสนใจว่า ดวงดาวนั้นอาจเป็น "บางสิ่งที่ต้องอาศัยการตีความ มากกว่าที่จะเป็นสิ่งที่สว่างไสว" ให้ทุกคนเห็นกันได้อย่างชัดเจน
นอกเหนือจากปริศนาใหญ่ๆ เหล่านี้แล้ว ยังมีเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยที่น่าสนใจซ่อนอยู่เบื้องหลังเรื่องราวการประสูติอีกมากมาย
[เกร็ดน่ารู้เบื้องหลังตำนานการประสูติ]
รายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ที่เราคุ้นเคยกันดีในเรื่องราวคริสต์มาส ก็มีความจริงที่น่าสนใจซ่อนอยู่เช่นกัน
- ●โหราจารย์ (Magi) คือใคร? ภาพจำของเรามักเป็น "กษัตริย์สามองค์" แต่ในความเป็นจริงแล้ว "โหราจารย์" หรือ Magi เป็น นักบวชในนิกายหนึ่งจากเปอร์เซีย (ประเทศอิหร่านในปัจจุบัน) พวกเขามีความรู้ความเชี่ยวชาญด้านดาราศาสตร์และการทำนาย ไม่ใช่กษัตริย์ผู้ปกครองแคว้นอย่างที่เข้าใจกัน
- ●สถานที่ประสูติที่แท้จริง? เรามักจินตนาการถึงโรงนาไม้ แต่สถานที่จริงอาจสมถะกว่านั้นมาก มีความเป็นไปได้ว่าอาจเป็น ถ้ำที่ชาวบ้านใช้เป็นที่พักของปศุสัตว์ หรืออาจเป็น ชั้นล่างของบ้านชาวนา ซึ่งเป็นพื้นที่สำหรับเลี้ยงสัตว์ ในขณะที่เจ้าของบ้านอาศัยอยู่ชั้นบน ไม่ว่าจะแบบไหนก็ตาม มันคือสถานที่ที่เรียบง่ายและต่ำต้อยอย่างแท้จริง
- ●ทำไมต้องเป็นวันที่ 25 ธันวาคม? นักวิชาการส่วนใหญ่เชื่อว่าวันที่ 25 ธันวาคมไม่ใช่วันประสูติที่แท้จริงของพระเยซู แต่ถูกกำหนดขึ้นในภายหลังด้วยเหตุผลเชิงกลยุทธ์ เพื่อให้ตรงกับช่วงเวลาของเทศกาลกลางฤดูหนาวของชาวเพแกนที่มีอยู่ก่อนแล้ว เช่น เทศกาลแซเทอร์นาเลีย (Saturnalia) ของชาวโรมัน และ เทศกาลยูล (Yule) ของชาวสแกนดิเนเวีย การเลือกวันนี้จึงช่วยให้การเผยแผ่ศาสนาคริสต์ทำได้ง่ายขึ้นในวัฒนธรรมเหล่านั้น
[ความจริงทางประวัติศาสตร์หรือสัจธรรมทางเทววิทยา?]
ในยุคสมัยที่เต็มไปด้วยข้อกังขา ผู้คนจำนวนมากเริ่มตั้งคำถามถึงความน่าเชื่อถือทางประวัติศาสตร์ของเรื่องราวการประสูติของพระเยซูมากขึ้น แต่คำถามที่สำคัญกว่าอาจไม่ใช่ "เรื่องนี้จริงหรือไม่?" แต่เป็น "แก่นสารของเรื่องคืออะไร?"
ในเรื่องนี้ นักวิชาการได้เสนอสองมุมมองที่น่าสนใจ:
- ●มุมมองของ เบน วิทเธอริงตัน: เขายืนยันว่า "ประวัติศาสตร์และเทววิทยาถูกถักทอเข้าด้วยกัน" ในพระคัมภีร์ สำหรับเขาแล้ว หากเรื่องราวใดเป็นเท็จในทางประวัติศาสตร์ เรื่องราวนั้นก็ไม่สามารถเป็นจริงในทางเทววิทยาได้เช่นกัน
- ●มุมมองของ ดร. เฮเลน บอน: เธอกลับมองต่างออกไป โดยกล่าวว่า "เทววิทยาของเรื่องราวเหล่านี้คือสิ่งที่สำคัญ" เธอเชื่อว่ารายละเอียดทางประวัติศาสตร์นั้นไม่จำเป็นต้องเป็นจริงทั้งหมด เพราะสิ่งที่ผู้เขียนต้องการจะสื่อสารคือแก่นสารทางความเชื่อและสัจธรรมที่อยู่เบื้องหลังเรื่องราวเหล่านั้น
ท้ายที่สุดแล้ว ไม่ว่าเราจะเลือกเชื่อในมุมมองใดก็ตาม ความขัดแย้ง ความซับซ้อน และความแตกต่างของเรื่องเล่าทั้งสองฉบับนี้ไม่ได้บั่นทอนคุณค่าของเทศกาลคริสต์มาสที่เราเฉลิมฉลองกันเลย ตรงกันข้าม มันอาจเชื้อเชิญให้เรามองลึกลงไปกว่าภาพของต้นคริสต์มาสและของขวัญ
และตั้งคำถามว่า แก่นแท้ของเรื่องราวอายุสองพันปีนี้คืออะไรสำหรับเราในปัจจุบัน ความไม่สมบูรณ์แบบทางประวัติศาสตร์นี้เองที่อาจเปิดพื้นที่ให้สัจธรรมทางเทววิทยาได้ส่องสว่าง และทำให้ตำนานการประสูติยังคงเปี่ยมด้วยเสน่ห์ ชวนให้ขบคิด และมีความหมายลึกซึ้งต่อผู้คนทั่วโลกมาจนถึงทุกวันนี้
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
