น้ำมันปลาอาจไม่ได้ดีกับทุกคน เจาะลึกงานวิจัยล่าสุด เรื่องยีนกับอัลไซเมอร์ที่คุณต้องรู้
ผมเชื่อว่าหลายบ้านที่มีผู้สูงอายุ หรือแม้แต่ตัวเราเองที่เริ่มทำงานหนัก คงคุ้นเคยกับคำว่า โอเมก้า 3 หรือน้ำมันปลากันเป็นอย่างดีใช่ไหมครับ ใครๆ ก็บอกว่ากินไขมันดี บำรุงสมอง ป้องกันอัลไซเมอร์ เราก็ซื้อหากันมาทานกันยกใหญ่
แต่... ถ้าผมบอกว่า ไขมันดีที่ว่า อาจกลายเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาอัลไซเมอร์ในบางคนล่ะครับ งานงอกเลยทีนี้
อย่าเพิ่งตกใจจนทิ้งกระปุกวิตามินนะครับ เรื่องนี้มีรายละเอียดที่น่าสนใจมาก จากงานวิจัยที่เพิ่งตีพิมพ์ในวารสาร Nature Aging โดยทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย (Columbia University) สหรัฐอเมริกา ข้อมูลนี้จะเปลี่ยนความเข้าใจเรื่องการป้องกันอัลไซเมอร์ของเราไปตลอดกาลครับ ไม่เชื่ออ่านต่อเลยครับ 😉
พระเอกขี่ม้าขาว หรือ ผู้ร้ายในคราบนักบุญ?
ก่อนอื่น ผมขอแนะนำให้รู้จักกับตัวละครลับตัวหนึ่งก่อนครับ ชื่อทางเคมีของมันอ่านยากหน่อย เรียกว่า ไลโซฟอสฟาติดิลโคลีน (Lysophosphatidylcholines) หรือเรียกสั้นๆ ว่า LPCs ครับ
จินตนาการง่ายๆ ครับว่า สมองของเราต้องการไขมันดีๆ (อย่างโอเมก้า 3) ไปซ่อมแซมและบำรุงเซลล์ แต่ไขมันพวกนี้มันเดินไปที่สมองเองไม่ได้ มันต้องมีรถบรรทุกขนส่งไป ซึ่งเจ้า LPCs นี่แหละครับ คือรถบรรทุกไขมันที่จะพาโอเมก้า 3 และกรดไขมันจำเป็นต่างๆ เข้าสู่สมองของเรา
ปกติแล้ว LPCs ควรจะเป็นพระเอกใช่ไหมครับ? เพราะมันช่วยขนเสบียงไปบำรุงสมอง
แต่นักวิจัยเขากลับพบความจริงที่น่าทึ่งว่า รถบรรทุกคันเดียวกันนี้ อาจส่งผลลัพธ์ที่ตรงกันข้าม ขึ้นอยู่กับว่ายีนของคุณเป็นแบบไหน
จุดเปลี่ยนอยู่ที่ "พันธุกรรม"
กุญแจสำคัญของเรื่องนี้อยู่ที่ยีนตัวหนึ่งที่ชื่อว่า APOE e4 ครับ
ในทางการแพทย์เรารู้กันมาพักใหญ่แล้วว่า ใครที่มียีน APOE e4 จะมีความเสี่ยงเป็นโรคอัลไซเมอร์สูงกว่าคนทั่วไป (ประมาณ 1 ใน 4 ของประชากรอเมริกันมียีนนี้ แต่คนไข้อัลไซเมอร์กว่าครึ่งมียีนนี้ครับ)
สิ่งที่งานวิจัยนี้ค้นพบจากการวิเคราะห์ข้อมูลเลือดและสมองของผู้คนกว่า 1,000 คน คือ
✍️ กลุ่มคนทั่วไป (ไม่มียีน APOE e4): เจ้า LPCs ทำหน้าที่เป็นพระเอกเต็มตัวครับ มันช่วยขนไขมันดีเข้าสมอง ช่วยป้องกันสมองเสื่อม ยิ่งมี LPCs ชนิดนี้มาก ยิ่งลดความเสี่ยงอัลไซเมอร์
✍️ กลุ่มเสี่ยง (มียีน APOE e4): เรื่องกลับตาลปัตรครับ ในคนกลุ่มนี้ เจ้า LPCs กลับกลายเป็นตัวร้าย มันดูเหมือนจะไปกระตุ้นหรือส่งเสริมให้เกิดพยาธิสภาพของโรคอัลไซเมอร์เร็วขึ้นซะอย่างนั้น
พูดง่ายๆ คือ อาหารหรือสารอาหารแบบเดียวกัน อาจให้ผลดีกับคนหนึ่ง แต่เป็นโทษกับอีกคนหนึ่ง เพราะพื้นฐานพันธุกรรมเราไม่เหมือนกันครับ พอเข้าใจไหมครับ
ทำไมเราต้องตื่นเต้นกับเรื่องนี้?
คุณเภสัชครับ แล้วรู้อย่างนี้มันดียังไง? คำตอบคือ มันช่วยให้เรารู้ตัวล่วงหน้าได้นานเป็นสิบปีเลยครับ
ปกติกว่าเราจะรู้ตัวว่าเป็นอัลไซเมอร์ ก็คือตอนที่เริ่มหลงๆ ลืมๆ แล้วใช่ไหมครับ ซึ่งตอนนั้นสมองเสียหายไปเยอะแล้ว รักษาให้กลับมาเหมือนเดิมยากมาก
แต่ทีมวิจัยพบว่า ระดับของ LPCs และการขนส่งไขมันในเลือดนี้ มันเริ่มผิดปกติ หลายสิบปีก่อนที่อาการจะออกครับ
ศาสตราจารย์ Badri N. Vardarajan หนึ่งในทีมวิจัยเปรียบเทียบไว้น่าสนใจมากครับว่า Alois Alzheimer (ผู้ค้นพบโรคนี้) เคยสังเกตเห็นคราบไขมันแปลกๆ ในสมองคนไข้เมื่อ 100 ปีก่อน วันนี้เรารู้แล้วว่ามันคือระบบขนส่งไขมันที่พังทลายลง
การค้นพบนี้เปรียบเสมือนระบบเตือนภัยล่วงหน้า แค่เจาะเลือดดูค่าสารเคมีเหล่านี้ร่วมกับการตรวจยีน ก็อาจทำนายความเสี่ยงได้แม่นยำ และป้องกันได้ทันท่วงทีครับ
แล้วเราควรทำตัวยังไงดี? หยุดกินโอเมก้า 3 ไหม?
ใจเย็นๆ ครับ 😊 อย่าเพิ่งหยุดทาน
ในงานวิจัยระบุชัดเจนว่า โอเมก้า 3 ยังคงมีความสำคัญมาก มันช่วยลดการอักเสบในสมอง ช่วยให้เซลล์ประสาทรอดตาย และช่วยเรื่องความจำ
ประเด็นไม่ได้อยู่ที่ตัวไขมันโอเมก้า 3 ไม่ดี แต่อยู่ที่รถบรรทุก (LPCs) และ ยีน (APOE e4) ของเราต่างหาก
คำแนะนำจากเภสัชกร
การแพทย์แม่นยำคืออนาคต (อีกละ) อีกไม่นาน การรักษาหรือการแนะนำอาหารเสริมจะไม่ใช่แบบสูตรเดียวครอบจักรวาลอีกต่อไป ในอนาคตคุณหมออาจจะเจาะเลือดดูยีนก่อน แล้วค่อยบอกว่าคุณควรกินวิตามินตัวไหน หรือเลี่ยงตัวไหน ซึ่งปัจจุบันมีการตรวจยีนแพ้ยากันแล้ว
กินอาหารให้สมดุล สำหรับคนทั่วไปที่ยังไม่ได้ตรวจยีน การทานปลาทะเล ผัก ผลไม้ และออกกำลังกาย ยังเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันสมองเสื่อมครับ
รอติดตามข่าว ตอนนี้ยังเป็นงานวิจัยระยะแรกที่น่าสนใจมาก เราต้องรอให้นักวิทยาศาสตร์พัฒนายาหรืออาหารเสริมสูตรเฉพาะที่ปรับแต่งมาเพื่อคนรหัสพันธุกรรมต่างๆ โดยเฉพาะ ซึ่งทางผู้วิจัยบอกว่าอาจจะมีการทำอาหารเสริมที่มีทั้ง LPCs และ Omega-3 ในสัดส่วนที่เหมาะกับยีนของแต่ละคนออกมาครับ
ร่างกายมนุษย์ซับซ้อนและน่าทึ่งเสมอครับ สิ่งที่เราเคยเชื่อว่าดี 100% อาจมีข้อยกเว้นซ่อนอยู่ งานวิจัยชิ้นนี้เตือนสติเราว่า "ลางเนื้อชอบลางยา" (ของโปรดคนหนึ่ง อาจเป็นพิษกับอีกคน) นั้นเป็นเรื่องจริงทางวิทยาศาสตร์
ไม่ต้องตื่นตระหนกนะครับ แต่ให้ตื่นตัว ดูแลสุขภาพพื้นฐานให้ดี พักผ่อนให้พอ และถ้าในอนาคตมีการตรวจคัดกรองความเสี่ยงอัลไซเมอร์ทางพันธุกรรมและสารเคมีในเลือดที่แพร่หลายขึ้น ผมแนะนำว่าเป็นทางเลือกที่น่าลงทุนเพื่อวางแผนสุขภาพระยะยาวครับ
เอกสารอ้างอิง:
1. Columbia University's Mailman School of Public Health. (2025, December 17). New details on role of fat transport molecules in Alzheimer's onset. Medical Xpress. Retrieved from https://medicalxpress.com/news/2025-12-role-fat-molecules-alzheimer-onset.html
2. Kalia, V., et al. (2025). Lysophosphatidylcholines are associated with amyloidosis in early stages of Alzheimer's disease. Nature Aging. DOI: 10.1038/s43587-025-01025-7
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
