21 ธ.ค. เวลา 13:30 • สุขภาพ

ฝึกลิ้นเทพได้จริงหรือ งานวิจัยญี่ปุ่นเผยเคล็ดลับ อัปเกรดการรับรส ให้กินอร่อยขึ้น แถมสุขภาพดีด้วย

สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน กลับมาพบกับผมเภสัชกรคนดีคนเดิมอีกครั้ง วันนี้ขอฉีกแนวจากเรื่องยาเม็ด ยาน้ำ มาคุยเรื่องใกล้ตัวที่หลายคนมองข้าม นั่นคือเรื่อง รสชาติกันบ้างครับ
เคยสงสัยไหมครับว่าทำไมเพื่อนบางคนถึงเป็น "นักชิม" ที่แยกแยะรสชาติเก่งเหลือเกิน กินปุ๊บบอกได้ปั๊บว่าอันนี้ใส่น้ำตาลทรายแดง อันนี้ใส่น้ำผึ้ง ในขณะที่เรากินเข้าไปก็รู้สึกแค่ว่า... อืม ก็หวานนะ หรือที่ภาษาชาวบ้านเรียกว่า ลิ้นจระเข้ 😅 (กินอะไรก็ไม่รู้รส)
คำถามคือ... พรสวรรค์ในการลิ้มรสนี้ติดตัวมาแต่เกิด หรือเราฝึกมันได้
วันนี้ผมมีคำตอบจากงานวิจัยมาเล่าให้ฟังครับ งานวิจัยนี้ทำโดยทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยโทโฮคุ (Tohoku University) ประเทศญี่ปุ่น ซึ่งขึ้นชื่อเรื่องความละเอียดละอออยู่แล้ว ผลลัพธ์ที่ได้น่าตื่นเต้นและมีประโยชน์กับสุขภาพเรามากๆ ครับ
งานวิจัยนี้มีชื่อว่า "Effect of taste recall training...(ชื่อยาว 555)" หรือการศึกษาผลของการฝึกระลึกรสชาติที่มีต่อความไวในการรับรสหวานครับ
ทีมนักวิจัยเขาตั้งข้อสงสัยว่า ปกติเรารู้จักรสหวาน แต่รสหวานมันมีหลายเฉดนะครับ (เหมือนสีแดง ที่มีแดงสด แดงเลือดหมู แดงชมพู) เขาเลยนำอาสาสมัครสุขภาพดี 40 คน มาแบ่งเป็น 2 กลุ่ม
✍️ กลุ่มฝึกฝน (Training Group): ต้องมาชิมและฝึกจดจำรสหวาน 5 ชนิด เป็นเวลา 3 วัน
✍️ กลุ่มควบคุม (Control Group): ไม่ได้รับการฝึกอะไรเลย
สารให้ความหวาน 5 ตัวเอกของเรื่องนี้คือสิ่งที่เราเจอบ่อยๆ ในชีวิตประจำวันครับ ได้แก่:
1. ซูโครส (Sucrose): น้ำตาลทราย
2. กลูโคส (Glucose): น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว
3. ฟรุกโตส (Fructose): น้ำตาลผลไม้
4. มอลโตส (Maltose): ความหวานจากข้าวมอลต์
5. แลคโตส (Lactose): น้ำตาลในนม
วิธีการฝึก: เขาไม่ได้ให้กินเยอะนะครับ แต่เขาใช้วิธี "Taste Recall" หรือ การระลึกรส คือให้ชิมรสหวานที่ความเข้มข้นจางๆ แล้วให้พยายามจำ จำให้ได้ว่ารสแบบนี้คือตัวไหน แล้วให้ลองนึกภาพรสนั้นขึ้นมาใหม่ในสมอง เหมือนเวลาเราท่องศัพท์หรือจำเนื้อเพลงนั่นแหละครับ
หลังจากผ่านไปแค่ 3-4 วัน ผลปรากฏว่ากราฟความสามารถของกลุ่มฝึกฝนพุ่งกระฉูดเลยครับ
😲 ลิ้นไวขึ้นมาก กลุ่มที่ฝึกสามารถรับรู้รสหวานได้แม้จะใส่ในปริมาณที่น้อยลงมากๆ (เจือจาง) คือแค่แตะลิ้นนิดเดียวก็รู้แล้วว่า นี่คือรสหวาน
😲 เก่งขึ้นทุกรส ไม่ใช่แค่เก่งขึ้นเฉพาะน้ำตาลทราย แต่เก่งขึ้นทั้ง 5 ชนิดเลยครับ (กราฟค่า P-value น้อยกว่า 0.001 เกือบทั้งหมด ซึ่งในทางสถิติถือว่าเชื่อถือได้สูงมาก)
ใครๆ ก็ทำได้ ไม่ว่าจะเป็นผู้ชาย ผู้หญิง อายุเท่าไหร่ หรือน้ำหนักตัวแค่ไหน ผลการฝึกไม่ต่างกันครับ แปลว่าลิ้นเทพสร้างได้ไม่จำกัดเพศและวัย
ทำไมเภสัชกรถึงตื่นเต้นกับเรื่องนี้? นั่นน่ะสิ
ท่านอาจจะถามผมว่า "คุณเภสัชครับ ฝึกให้ลิ้นไวไปทำไม จะไปแข่งเชฟกระทะเหล็กเหรอ"
ใจเย็นๆ ครับ ประโยชน์ของมันมหาศาลกว่านั้นมากในทางการแพทย์และเภสัชกรรม
1. ทางรอดของผู้สูงอายุที่เบื่ออาหาร (Anorexia of Aging)
ปัญหาใหญ่ของคนแก่คือ "กินไม่อร่อย" ครับ เพราะต่อมรับรสเสื่อมสภาพ ทำให้ต้องปรุงรสจัด เค็มจัด หวานจัด ซึ่งทำลายไตและหัวใจ
งานวิจัยนี้บอกเราว่า การฝึก "Taste Recall" หรือการตั้งใจกิน ตั้งใจจำรสชาติ อาจช่วยกู้คืนความสามารถในการรับรสของผู้สูงอายุได้โดยไม่ต้องพึ่งยา ทำให้ท่านเจริญอาหารขึ้นและสุขภาพจิตดีขึ้นครับ
2. ลดน้ำตาลได้ โดยยังอร่อยเหมือนเดิม
ถ้าลิ้นเราไวต่อรสหวาน แปลว่าเราต้องการน้ำตาลปริมาณ "น้อยลง" เพื่อให้รู้สึกถึงความอร่อยเท่าเดิมครับ
คนที่ลิ้นจระเข้ อาจต้องใส่น้ำตาล 3 ช้อนถึงจะรู้รส แต่คนที่ฝึกมาดี ใส่แค่ครึ่งช้อนก็สัมผัสความหวานได้แล้ว นี่คือเคล็ดลับการคุมน้ำหนักและป้องกันเบาหวานที่ยั่งยืนที่สุดครับ
3. ฟื้นฟูผู้ป่วย Post-COVID
หลายคนหายจากโควิดแล้วจมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รู้รส (Taste disorders) การฝึกแบบนี้เป็นวิธีฟื้นฟู (Rehabilitation) ที่ทำได้ฟรีที่บ้าน และปลอดภัยกว่าการกินยาครับ
How-to จะฝึกยังไงล่ะ
จากงานวิจัยสู่การปฏิบัติจริง ผมขอแนะนำเทคนิคง่ายๆ เวลาทานอาหารมื้อต่อไปครับ
✍️ กินอย่างมีสติ อย่ากินไปดูมือถือไป ให้โฟกัสที่อาหารตรงหน้า อันนี้ยาก ผมก็ยังทำไม่ได้ 😅😅😅
✍️ แยกแยะ ลองถามตัวเองว่า ความหวานในจานนี้มาจากอะไร? หวานแหลมๆ (น้ำตาลทราย), หวานนุ่มๆ (ผลไม้), หรือหวานมัน (นม)
✍️ จดจำและระลึก พอกลืนไปแล้ว ลองหลับตาแล้ว "นึก" ถึงรสชาตินั้นให้ออกอีกครั้งในหัว
แค่ทำแบบนี้บ่อยๆ สมองส่วนรับรส (Gustatory Cortex) ของท่านจะแข็งแรงขึ้น เซลล์ประสาทจะทำงานดีขึ้น เหมือนเราพาสมองไปเข้ายิมนั่นเองครับ
ร่างกายมนุษย์มหัศจรรย์ตรงที่มันเรียนรู้ได้เสมอครับ
ไม่ว่าท่านจะอายุเท่าไหร่ การใส่ใจกับการกิน ไม่ใช่แค่เรื่องของความสุนทรีย์ แต่คือการดูแลสุขภาพเชิงป้องกันที่ดีที่สุด
มื้อหน้าก่อนตักข้าวเข้าปาก ลองหยุดสักนิด แล้วใช้ลิ้นสัมผัสรสชาติอย่างตั้งใจดูนะครับ ท่านอาจจะพบว่า อาหารจานเดิม... อร่อยขึ้นกว่าที่เคย และสุขภาพดีขึ้นกว่าที่เป็น
ด้วยความปรารถนาดีครับ
แหล่งอ้างอิง:
Park, U., Miyagi, M., & Ebihara, S. (2025). Effect of taste recall training using 5 sweet substances on sweet taste sensitivities. Chemical Senses, 50, 1–8. https://doi.org/10.1093/chemse/bjaf057
โฆษณา