ปักษ์ใต้เป็นได้แค่ตัวตลก โดย กัมพล จิตตะนัง
(1)
ผู้ชนะได้เป็นนาย ผู้พ่ายแพ้เป็นได้แค่ตัวตลก
(2)
คุณรู้จักหนังตะลุงไหม ? หากเข้าใจไม่ผิด คนส่วนใหญ่น่าจะรู้จักหนังตะลุง หลายคนอาจจะเคยนั่งดูอยู่หน้าเวทีแสดง และหลาย ๆ คนน่าจะเคยดูผ่านสื่อต่าง ๆ มาบ้างแล้ว
cr.https://inspiredthailand.com/discover-the-shadow-puppet-house-in-thailand/?lang=en
หนังตะลุงเป็นสื่อความบันเทิงร่วมของคนปักษ์ใต้มายาวนานหลายร้อยปี ไม่มีหลักฐานยืนยันชัดเจนว่ายุคสมัยก่อเกิดนั้นเมื่อไร แต่ยุครุ่งเรืองที่เริ่มจับต้องได้น่าจะอยู่ในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งพอจะคาดเดาได้จากบทหนังหรือคำกลอนที่มีการ ‘ว่าบท’ ขับร้องเป็นทำนองกลอนแปดบอกเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นในนิทานที่นายหนังกำลังเล่นและคนดูกำลังติดตามความเป็นไป
หนังตะลุงเป็นการละเล่นที่หาดูได้ในงานวัด งานศพ งานแต่งงาน ฯลฯ เป็นเครื่องมือสื่อสารความบันเทิงที่สมบูรณ์แบบที่สุดในอดีต มโนราห์ เพลงบอก ลิเกป่า หรืออื่นใดก็ยังไม่สามารถเอาเทียบเคียงกับหนังตะลุงได้ นั่นเพราะหนังตะลุงเป็นศิลปะการแสดงสดที่ดึงดูดผู้คนจำนวนมากให้เข้ามาอยู่ร่วมกันได้ครั้งละนาน ๆ หนังตะลุงในยุคสมัย 30 ปีก่อนจะเริ่มแสดงกันตั้งแต่ช่วงหัวค่ำและจะจบการแสดงตอนรุ่งสาง เวลามากกว่า 10 ชั่วโมงที่ผู้คนมาอยู่ด้วยกันสามารถใช้ทำอะไรได้มากมายและมากกว่าแค่ความบันเทิงคือการเมืองที่ซ่อนเอาไว้อย่างแนบเนียน
ตัวหนังตะลุงเป็นผู้บอกเล่าความเป็นไปในจินตนาการของนายหนัง สอดแทรกคติธรรมและความเชื่ออันดีงาม สอดแทรกความจริงเล็ก ๆ น้อย ๆ และเรื่องโกหกเข้าไปให้เกิดความน่าสนใจ สอดแทรกความเป็นไปของบ้านเมืองให้คนได้ติดตามและความสนุกสนานน่าหัวเราะของตัวตลกที่พูดสำเนียงปักษ์ใต้
(3)
ตัวละครหรือตัวหนังตะลุงเมื่อครั้งอดีตและปัจจุบันไม่ได้มีความแตกต่างกันมากนัก หากจะแบ่งให้ง่ายที่สุดก็สามารถแบ่งได้แค่ 2 กลุ่มเท่านั้น กลุ่มแรกคือ ตัวละครที่พูดภาษาไทยกลางและอีกกลุ่มคือตัวละครที่พูดภาษาถิ่นปักษ์ใต้ แล้วทั้งสองกลุ่มตัวละครแตกต่างกันอย่างไร
ตัวละครที่พูดภาษาราชการหรือภาษาไทยกลาง ตัวละครกลุ่มนี้ชัดเจนว่า พระเอกและนางเองทุกตัวจะพูดภาษาไทยกลาง พระราชาและพระราชินีทุกตัวจะพูดภาษาไทยกลาง แม้จะเป็นยักษ์หรือตัวร้ายแต่ถ้าหากเป็นยักษ์ที่มีอำนาจก็จะพูดเป็นภาษาไทยกลาง ตัวละครที่เป็นข้าราชการแม้ว่าจะต่ำต้อยแค่กำนันหรือผู้ใหญ่บ้านก็ยังพูดภาษาไทยกลาง ภาษาไทยกลางจึงถูกกำหนดไว้ให้ตัวละครที่สำคัญ ๆ และตัวละครที่เป็นผู้ปกครองเท่านั้น นอกเหนือจากนั้นล่ะ
ตัวตลก สัตว์ หรือแม้แต่พระฤษีจะเป็นตัวละครที่ผู้ภาษาถิ่นปักษ์ใต้ พูดให้ง่าย ๆ คนใต้ในหนังตะลุงล้วนแล้วแต่เป็นตัวตลกและคนไร้อำนาจในบ้านเมือง เป็นคนชั้นล่างที่ถูกปกครอง ส่วนมากแล้วก็เป็นตัวตลกที่ไร้สาระไร้ราคาในหนังตะลุง ตัวตลกอย่างเท่ง หนูนุ้ย เนือย และพวกพ้องต่างก็เป็นคนสนุกสนาน แต่ในความสนุกสนานนั้นล้วนแล้วก็มาจากการเป็นคนซื่อ ไม่ทันคน ไม่มีการศึกษา ฯลฯ
cr.https://sites.google.com/site/wattanatumpaktai/home/hnang-tlung
เคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมคนปักษ์ใต้จึงไม่เคยได้เป็นพระเอกและนางเองในหนังตะลุง ทั้ง ๆ ที่บทหนังก็ถูกเขียนขึ้นด้วยมือของนายหนังที่เป็นคนปักษ์ใต้ เหตุการณ์ทุกฉากทุกบทตอนไม่มีใครบังคับให้เขียน นายหนังมีอิสระในการสร้างสรรค์ ทุกคนในคณะหนังตะลุงเป็นคนใต้ คนจ้างหนังตะลุง(ส่วนมาก)ก็เป็นคนใต้ และหนังตะลุงก็เล่นให้คนปักษ์ใต้ได้นั่งดูมาเนิ่มนาน แต่ไม่มีใครเคยพยายามทำให้ตัวละครที่เป็นคนใต้ได้เป็นพระเอก ทุกคนยังหัวเราะทุกครั้งที่ตัวละครคนปักษ์ใต้ทำเรื่องโง่ ๆให้เป็นที่หัวเราะ
(4)
อยุธยาเคยมีอำนาจเหนือแผ่นดินตอนบนและตอนกลางของแหลมมลายู ประเทศเขตเมืองในถิ่นแถบนี้ต้องตกเป็นเบี้ยล่างและอำนาจปกครองของคนอยุธยาไล่เรื่อยมาจนรัตนโกสินทร์ จากประเทศราชที่ปกครองตนเองได้อิสระถูกลดทอนระดับให้เป็นแค่หัวเมืองเขตมณฑลและสุดท้ายก็กลายเป็นแค่จังหวัด
กระจัดกระจายเกลื่อนสองฝั่งทะเล ผู้คนอยู่กันมาโดยไร้เจ้าเมืองและผู้ปกครองดั้งเดิม รัฐส่งผู้ว่าราชการ นายอำเภอ กำนันและผู้ใหญ่บ้านลงมาเป็นผู้ปกครอง ทุกคนทำงานรับใช้พระเจ้าแผ่นดิน ทุกคนเป็นตัวแทนของรัฐไทย ทุกคนพูดภาษาไทยกลางกับชาวบ้าน (แม้บางคนจะเคยเป็นคนท้องถิ่นปักษ์ใต้ก่อนจะถูกแต่งตั้งให้เป็นผู้มีอำนาจการปกครอง)
คนปักษ์ใต้ถูกปกครองด้วยคนที่พูดภาษาไทยกลางมาเนิ่นนานหลายร้อยปี บรรพบุรุษที่เคยพ่ายแพ้สงครามลูกหลานกลายเป็นคนที่ยอมรับความพ่ายแพ้ และที่สุดก็เป็นคนที่หลงลืมไปแล้วว่าเคยพ่ายแพ้ให้แก่คนที่พูดภาษาไทยกลาง ยกย่องให้คนที่พูดภาษาไทยกลางเป็นคนดีที่ดีกว่าคนที่พูดภาษาปักษ์ใต้ ยอมรับกฎหมายและกติกาที่คนพูดภาษาไทยกลางกำหนด อ่อนน้อมและเกรงกลัวการตัดสินใจของทุกคนที่พูดภาษาไทยกลาง(นี่ไม่ได้เกินจริงเลยเมื่อมองในภาพรวมจากอดีตจนปัจจุบัน)
หากคุณไม่เชื่อ ผมอยากชวนคุณมองกลับไปถึงการเคลื่อนไหวทางการเมืองของคนปักษ์ใต้ ตั้งแต่ยุคสมัยอยุธยามาจนปัจจุบัน คุณนับได้กี่ครั้งที่คนปักษ์ใต้พยายามเป็นอิสระจากการปกครองของคนจากลุ่มน้ำเจ้าพระยา น้อยครั้งและทุกครั้งก็พ่ายแพ้
นั่นเพราะคนปักษ์ใต้อ่อนแอในการทำสงคราม หรือเป็นเพราะพวกเขาในอดีตนิยมการถูกปกครอง นิยมเจ้านายที่เข้มแข็งกว่าและไม่นิยมอิสรภาพ นี่ไม่ใช่การประชดประชัน แต่เป็นการตั้งข้อสังเกตจากนิสัยของคนปักษ์ใต้(บ้านเรา) คนปักษ์ใต้ชื่นชมคนมีอำนาจ บ้านายหัว ชอบมีสังกัดเป็นพรรคพวกของคน
ที่มีอำนาจ แต่คนเหล่านั้นล้วนแล้วแต่เป็นผู้ปกครอง เป็นคนข้าราชการ เป็นนักการเมือง และเป็นพ่อค้าที่ร่ำรวย
คุณเคยสงสัยไหมว่า ทำไมคนปักษ์ใต้จึงฝังใจกับพรรคแมลงสาบ ทำไมคนหลาย ๆ จังหวัดจึงนิยมพรรคของเผด็จการทหาร หากคิดด้วยเหตุด้วยผลและเห็นแก่บ้านเมือง จริง ๆ พรรคเหล่านั้นก็ไม่ควรจะมีที่ยืนอยู่ในพื้นที่ปักษ์ใต้ได้แล้ว แต่คนปักษ์ใต้ส่วนใหญ่มีนิสัยทางการเมืองที่เข้าใจยากสักหน่อย เหตุและผลไม่ได้สำคัญเท่ากับวันนี้ใครเป็นผู้ปกครองบ้านเมือง ใครเป็นเจ้านาย ใครมีอำนาจ ใครเป็นนายหัว
(5)
“อยุธยาเมืองเก่าของเราแต่ก่อน...” ครูในโรงเรียนประถมและมัธยมสอนให้นักเรียนร้องเพลงนี้มามากกว่า 50 ปี ทุกคนร้องด้วยความตระหนักรักชาติ แต่มันน่าตลกมากที่ประวัติศาสตร์ก็บอกว่า อยุธยาชนะสงครามในปักษ์ใต้และได้เป็นผู้ปกครองบนกองเลือดของผู้พ่ายแพ้ คนปักษ์ใต้ไม่ได้ยกแผ่นดินถวายอย่างเต็มใจ
สามร้อยกว่าปี รัฐไทยในอดีตตั้งแต่อยุธยา ธนบุรี และรัตนโกสินทร์เก่งในการทำสงครามและเป็นผู้ชนะสงครามเรื่อยมาจนปัจจุบัน อีกทั้งยังประสบความสำเร็จในการพูดประวัติศาสตร์แบบครึ่ง ๆ กลาง ๆ ล้างสมองลูกหลานคนพ่ายแพ้สงครามไม่ให้เกลียดชังผู้ชนะ และสำเร็จมากมายกับการทำให้คนปักษ์ใต้นิ่งเฉยในการปกป้องความถูกต้องชอบธรรมในการบริหารจัดการบ้านเมือง และเลือกยืนผิดข้าง
คนปักษ์ใต้มากมายดูหนังตำนานสมเด็จพระนเรศวรแล้วร้องไห้ หลงรักอยุธยา และเกลียดชังพม่าอย่างไม่ลืมหูลืมตา (พม่าไม่เคยทำลายบ้านเมืองและปกครองคนปักษ์ใต้) วันนี้ผู้คนมากมายยังดูหนังตะลุงและหนังตะลุงก็ยังสะท้อนภาพความพ่ายแพ้ให้เห็นได้อย่างชัดเจน วันนี้เราก็ยังเป็นได้แค่ตัวตลกสำหรับผู้ปกครองประเทศ
(ไม่ได้ชังชาติ แต่ประวัติศาสตร์ที่ถูกต้องจะทำให้รักได้อย่างถูกต้อง)
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
