17 ส.ค. 2022 เวลา 10:29 • ปรัชญา
เหตุ 4 ประการของสังสารวัฏ
.
ศิษย์ : อะไรคือเหตุให้ยังติดอยู่ในสังสารวัฏ เวียนว่ายอยู่ในความทุกข์ ไม่หลุดพ้นเสียที ?
ครู : เธอต้องเริ่มจากความเข้าใจอันถูกตรง (สัมมาทิฏฐิในซกเช็น) ก่อนว่าสังสารวัฏนั้นเกิดขึ้นจากเหตุทั้ง 4 ประการ ดังนี้
1. ความไม่รู้ ( ignorance)
ความไม่รู้ เป็นจุดเริ่มต้น คือ ไม่รู้ว่า ทุกสิ่งปรากฏนั้น คือการแสดงออกของจิตเดิมแท้เอง เหมือนกับการมองยอดคลื่นที่สูงขึ้นมาจากพื้นผิวน้ำว่าเป็นคนละสิ่งกับมหาสมุทร
2. ความสับสน (confusion)
ความเป็นตัวตนที่ปรากฏขึ้นแยกออกมาลำพัง จะมีความสับสน เคว้งคว้าง เพราะไม่รู้ว่าตัวเองคืออะไร และไม่มีอะไรให้ยึดเป็นนิยามตัวตนได้ จึงมีความหวังและความกลัวเกิดขึ้น
3. ความยึดติด (attachment)
เมื่อเกิดความสับสน ตัวตนจึงสร้างรูป นามอารมณ์และยึดโยงทุกสิ่งที่แวดล้อม เข้ามาเป็นส่วนหนึ่ง คือ กาย อารมณ์ ความรู้สึก ความนึกคิด ความเชื่อ ทัศนคติ และขยายออกสู่การยึดสิ่งต่างๆ คือ ครอบครัว เพื่อน งาน สมบัติเงินทอง บ้านที่ดิน ยศตำแหน่ง
ซึ่งเป็นความหลงยึดว่าเป็นความจริงแท้ของตน และเป็นจุดเริ่มต้นของความทุกข์ทั้งหมดในโลกนี้
4. ความเคยชิน ( habituation)
เมื่อสิ่งใดที่ยึดติดมานาน จะกลายเป็นความเคยชิน คือ ความเชื่อในตัวตนและของตน ที่ปักแน่น เหมือนเมล็ดพืชเล็กๆ ที่รากหยั่งลึกลงสู่ผืนดิน แล้วใช้สารอาหารทั้งหมดจากดิน อากาศ แสงแดดในธรรมชาติ จนกลายเป็นต้นไม้ใหญ่ที่ยึดดินไว้อย่างแน่นหนาแข็งแรง
แต่เมื่อมองตามความจริงแล้ว ทั้งเมล็ด ลำต้น กิ่ง ใบ ทั้งหมดล้วนมาจากธรรมชาติ และพื้นแผ่นดินตรงนั้น ไม่ได้เป็นของเมล็ดพืชมาแต่ต้นเลย ทั้งหมดที่ยึดโยงเข้ามาล้วนเป็นสิ่งชั่วคราว ที่จะเสื่อมสลาย พลัดพราก จึงเกิดความทุกข์ซ้ำแล้วซ้ำอีก
หากเธอเข้าใจได้แล้วว่า เหตุ 4 ประการ ให้หลงอยู่ในความทุกข์มานานแสนนาน นั่นแสดงว่าเธอมีศักยภาพความพร้อมแล้ว ตัดสินใจแน่วแน่ที่จะออกจากเหตุทั้ง 4 นับแต่บัดนี้ ด้วยความเชื่อมั่นศรัทธาเต็มเปี่ยม นำให้ศึกษาและปฏิบัติ เธอจะประจักษ์แจ้งจิตเดิมแท้ และออกจากทุกข์เพื่อช่วยสรรพชีวิตได้จริง
#คำสอนของครู
รศ.นพ.ธวัชชัย กฤษณะประกรกิจ
โฆษณา