29 ก.ย. 2023 เวลา 11:25 • ประวัติศาสตร์

#พระสมเด็จวัดระฆัง สมบัติอันล้ำค่าของชาติ

ในบรรดาประเทศที่มีผู้นับถือพระพุทธศาสนาทั้งหมด มีประเทศไทยเรานี้เพียงแห่งเดียวที่มีคติการสร้างพระพิมพ์มาแต่โบราณ คติที่ว่าอาจแบ่งได้เป็นสองประการหนึ่งคือคติการสร้างพระพิมพ์ของพระสงฆ์หรือนักบวช และคติการสร้างของฆราวาส คติของพระสงฆ์ยึดเอาจำนวนพระธรรมขันธ์ ๘๔,๐๐๐ เป็นหลัก ส่วนฆราวาสยึดจำนวนวันตามอายุของตนมาอนุโลมกำหนดเป็นจำนวนการสร้าง มีหลักฐานปรากฎในจารึกแผ่นดีบุก (พ.ศ.๑๙๑๗) วัดมหาธาตุ อยุธยา ว่าพ่ออ้ายกับแม่เฉาอายุได้ ๗๕ ปี (คิดเป็น 27,500 วัน) ทั้งสองคน
1
จึงหล่อพระพิมพ์เอาไว้ครบอายุ (คนละ ๒๗,๕๐๐ องค์)
พ่ออ้ายกับแม่เฉาอุทิศส่วนกุศลการหล่อพระพิมพ์เพื่อบูชาพระรัตนตรัย และฟังพระอภิธรรม ๗ คัมภีร์ ให้แก่สรรพสัตว์ ญาติ และตนเอง อธิษฐานให้ได้ไปเกิดในสวรรค์ชั้นดุสิตเพื่อจะได้เฝ้าพระศรีอาริย์ และเมื่อถึงยุคของพระศรีอาริย์ขอให้ตนลงมาเกิดเป็นกษัตริย์ มีความกล้าหาญและปัญญาดี อ่านเพิ่มเติมได้ที่ ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
ดังนั้นในบ้านเราจึงมีพระพิมพ์จำนวนมหาศาล
พระพิมพ์เป็นชื่อเรียกรูปจำลองของพระพุทธเจ้า ซึ่งขึ้นรูปด้วยแม่พิมพ์และทำด้วยมือคือเป็นงานแฮนด์เมด ไว้สำหรับสักการะบูชาติดตัว ราว ๖๐ ปีมานี้นิยมเรียกกันว่า "พระเครื่องฯ" ผู้เขียนไม่เห็นด้วยนักเพราะเรียกแบบนี้ จะแยกพระที่ทำด้วยมือในสมัยโบราณกับพระที่ทำด้วยเครื่องจักรสมัยนี้ลำบาก อีกอย่างมีความเข้าใจผิดเรื่องคนโบราณไม่นำพระเข้าบ้าน ผู้เขียนเห็นว่าเป็นเพราะคนโบราณอ่านจารึกไม่ออกจึงไม่กล้านำพระไปเก็บไว้ที่บ้าน คือการสร้างพระพิมพ์จะมีจารึกด้วยเสมอ เช่นที่พบในกรุพระบรมธาตุ กำแพงเพชร
ในจารึกที่พบในกรุพระบรมธาตุเขียนไว้ชัดว่า ท่านสร้างไว้ให้เป็นอานุภาพแก่มนุษย์ทั้งหลาย มีอุปเท่ห์การใช้ด้วย เช่นผู้ใดไคร่มาตุคาม (จะไปจีบสาว) ให้เอาพระสรงน้ำมันหอมใส่ในใบพลูแล้วทา ผมลองมาแล้วได้ผลเกินคาด
พระพิมพ์ที่เปรียบเสมือนจักรพรรดิแห่งพระพิมพ์และพระเครื่องฯ ทั้งปวง
คือ พระสมเด็จวัดระฆัง ของท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต) พรหมรังสี
เหตุที่เป็นดังนั้นคงเพราะเมื่อก่อนท่านมีปาฏิหาริย์สูงที่สุดยิ่งกว่าพระพิมพ์หรือพระเครื่องฯ ใดๆ
ถึงขนาดสามารถบันดาลให้เกิดพายุในทะเล เล่นเอาตำรวจชุดอัศวินแหวนเพชรของจอมพลเผ่า ฯ ซึ่งกินเหล้าอยู่เมาเรือสลบไสล คุณสำเภา สิริสัมพันธ์ จึงรอดมาได้อย่างปาฏิหาริย์ ซึ่งเหตุการณ์นี้แม้จะฟันไม่เข้ายิงไม่ออกก็ช่วยอะไรไม่ได้ (พระสมเด็จฯ, ตรียัมปวาย, พิมพ์ครั้งที่ ๗, ๒๕๔๖, น. ๕๘๖)
พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ในโพสนี้ เป็นพิมพ์ใหญ่ที่มีเส้นผ้าทิพย์ (นิสีทนะ) ที่ไต้ตัก ผ้าทิพย์เกี่ยวข้องกับพุทธประวัติ ตอนพระพุทธองค์เหาะไปปราบยักษ์ที่เกาะลังกา (อ่านรายละเอียดได้ในคัมภีร์มหาวงษ์ พงษาวดารลังกาทวีป ฉบับหลวงในหอสมุดพระวชิรญาณ) องค์ท่านจึงดูล่ำสันแข็งแรงเพราะเป็นปางปราบยักษ์ นี่จึงควรเรียกว่าถูกพิมพ์เพราะสอดคล้องกับพุทธประวัติ
พระองค์นี้ผ่านการตรวจหาอายุปูนที่ใช้สร้างท่านมาแล้ว มีอายุราว ๑๖๐ ปี และผ่านตาท่านอาจารย์สมศักดิ์ พร้อมเชื้อแก้ว ผู้เชี่ยวชาญพระสมเด็จที่เป็นที่ยอมรับของนักสะสมในสังคมชั้นสูงมานานกว่า ๕๐ ปี ตอนที่ดูท่านบอกว่าไม่เคยเห็นพิมพ์นี้มาก่อน แต่เป็นพระสมเด็จวัดระฆังแท้ สิ่งนี้บอกความหลากหลายของพุทธศิลป์พิมพ์ทรงของพระสมเด็จวัดระฆังได้เป็นอย่างดี
พระพิมพ์เป็นสมบัติที่ล้ำค่าของชาติ ผู้สร้างท่านไม่ได้ห้ามมิให้จำหน่าย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเจ้าสามพระยา สร้างด้วยเงินของประชาชนที่เช่าบูชาพระจากกรุเจดีย์ นี่คือความหมายหนึ่งที่สำคัญของการสืบอายุพระศาสนา อันเป็นความตั้งใจของโบราณจารย์
จัดการเรื่องพระพิมพ์และพระเครื่องให้ดี ยกระดับการวินิจฉัยจากการใช้ความเห็น (subjective) มาสู่การใช้องค์ความรู้ในวิชาประวัติศาสตร์ศิลป์ และการหาอายุทางวิทยาศาสตร์ (objective) อาจดึงเงินเข้าประเทศได้มหาศาลชนิดที่เราคาดไม่ถึงก็ได้นะครับ
โฆษณา