4 พ.ย. 2023 เวลา 14:21 • หนังสือ

นิสัยสร้างได้ ด้วยกฏ 4 ข้อ ของ James Clear

กฏ 4 ข้อ จากหนังสือ Atomic Habits โดย James Clear
โดยเริ่มแรกควรมีกรอบคิดเกี่ยวกับนิสัย และรวมทั้งการสร้างการเปลี่ยนแปลงต่างๆ เสียก่อน ว่าสิ่งที่เราทำอยู่เป็นประจำ สิ่งต่างๆ ที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ล้วนเกิดจากการสะสม เติมเต็มทีละเล็ก ทีละน้อย ค่อยๆ พัฒนา เพิ่มเติมมาเรื่อยๆ ไม่ใช่อยู่ๆ ก็เปลี่ยนแปลงได้แบบฉับพลันทันใด
เหมือนกับที่ผู้เขียนได้กล่าวไว้ว่า
"ความสำเร็จเป็นผลผลิตของนิสัยที่ทำเป็นกิจวัตร ไม่ใช่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงอะไรเพียงครั้งเดียวในชีวิต"
มีการศึกษาเกี่ยวกับนิสัย (อ้างอิงตามหนังสือ The power of habit ของชาร์ลส์ ดูฮิกก์) เกิดขั้นเป็นวงจร คือ มีปัจจัยกระตุ้น (cue) > ทำให้เกิดความปรารถนา (craving) > นำไปสู่การตอบสนอง (response) > ได้รางวัล (reward) > เชื่อมโยงกลับไปยังปัจจัยกระตุ้น
วงจรนิสัย
นำมาสู่กฏ 4 ข้อ แห่งการสร้างนิสัย ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ดังนี้
1. ทำให้เห็นชัดเจน
1.1 เริ่มจากการประเมินนิสัยต่างๆ ที่เราทำอยู่ว่าสิ่งใดเป็น บวก(+), ลบ(-) หรือกลางๆ (=) เพื่อความมีสติรู้ตัวว่านิสัยใดไม่ควรทำต่อไป การเขียนออกมาทำให้เห็นภาพชัดเจน เพราะเราอาจทำนิสัยต่างๆ ไปแบบอัตโนมัติ จากนั้นจึงพิจารณาเลือกนิสัยที่เราต้องการสร้างใหม่ ที่สำคัญเลือกนิสัยที่เหมาะกับตัวเรา ไม่ใช่ตามกระแส
1.2 เขียนออกมาให้เห็นชัดเจน ดังนี้
"ฉันจะทำ.......... เวลา.......... ณ.........."
1.3 ต่อยอดนิสัย
"หลังจากทำ.......... แล้วฉันจะทำ.........."
1.4 ออกแบบสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม เช่น ถ้าอยากลดแป้งและน้ำตาล ให้เอาขนมไปวางในตู้สูงๆ ลึกๆ ที่หยิบยาก หรือไม่ซื้อเข้ามาเลย
2. ทำให้น่าดึงดูด
ทำสิ่งที่รู้สึกเพลิดเพลินทุกครั้งก่อนที่จะลงมือฝึกนิสัยดีที่ทำได้ยาก โดยจับคู่สิ่งที่ 'อยากทำ' กับสิ่งที่ 'ต้องทำ' เช่น หลังจากวิดพื้น 20 ครั้ง แล้วฉันจะเล่นมือถือ
3. ทำให้เป็นเรื่องง่าย
3.1 เริ่มจากทำสิ่งเล็กๆ ที่ง่ายมากๆ เช่น ฉันจะวิดพื้น 2 ครั้ง หรือฉันจะแต่งชุดวิ่ง ไม่ใช่ฉันจะไปวิ่ง 10 km (ขอแค่แต่งชุด ก็พอแล้ว ซึ่งก็คงไม่ถอดทันที)
3.2 ใช้กฏ 2 นาที เป็นประตูแห่งการเริ่มต้นสร้างนิสัย เช่น เริ่มวิ่งแค่ 2 นาที เริ่มนั่งสมาธิแค่ 2 นาที เพื่อไม่ให้รู้สึกว่าต้องฝืน (อย่าทำเกินจุดที่รู้สึกว่าเป็น "งานที่ต้องทำ" เอาไว้เสมอ
3.3 สร้างสิ่งแวดล้อมให้ทำนิสัยนั้นง่ายที่สุด เช่น ถ้าอยากมีนิสัยรักสุขภาพ ให้วางรองเท้าวิ่งและชุด ไว้ให้พร้อมตรงหน้าประตู
3.4 สร้างข้อผูกมัด เช่นถ้าวันนี้กินขนมตอนค่ำ ต้องจ่ายเงินให้เพื่อน 50 บาท หรือทำเป็นสัญญาให้ชัดไปเลย
4. ทำให้น่าพึงพอใจ
4.1 กำหนดรางวัลที่สมองรับรู้ได้ทันที เช่น ได้กินขนม ก็จะอร่อยทันที ไม่ใช่ได้วิ่ง แล้วจะมีสุขภาพแข็งแรงตอนแก่ ฉะนั้น เราต้องสร้างรางวัลขึ้นมาเอง อย่างเช่นถ้าได้วิ่งแล้ว ฉันได้กากบาทบนปฏิทินสำเร็จในวันนี้ แค่นี้สมองก็ถือว่าได้รางวัลแล้ว
4.2 ติดตามผลของนิสัยอย่างต่อเนื่อง อาจใช้แอปฯ ช่วยบันทึกได้
4.3 ถ้าลืมทำในครั้งแรก อย่าพลาดเป็นครั้งที่สอง
จงจำไว้ว่า... นิสัยที่แย่มักให้ผลลัพธ์ที่ทำให้เรารู้สึกดีได้ในทันที แต่ให้ผลเสียในระยะยาว ในทางกลับกันนิสัยที่ดีต่างให้ผลตรงกันข้าม นั่นคือผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นในตอนนี้ยังไม่น่าพอใจ แต่ผลลัพธ์สุดท้ายปลายทางในระยะยาวกลับสร้างความรู้สึกที่ดีได้ในที่สุด
สุดท้าย ขอทิ้งท้ายเรื่องความแตกต่างของ คนธรรมดา กับ คนที่ประสบความสำเร็จ ทั้งสองเริ่มต้นสร้างนิสัย หรือทำสิ่งต่างๆ ได้เหมือนกัน แต่ผลลัพธ์ในระยะยาวออกมาต่างกัน ด้วยเหตุผลดังคำกล่าวในหนังสือที่ว่า
"คนที่ประสบความสำเร็จจริงๆนั้น เขาก็รู้สึกหมดแรงจูงใจได้เหมือนคนอื่นๆ ความแตกต่างคือพวกเขายังพยายามหาทางทำให้ต่อเนื่องสม่ำเสมอ ทั้งๆ ที่'รู้สึกเบื่อหน่าย' " นั่นเอง
โฆษณา