“ประติมากรรมเป็นเหตุ” มหากาพย์แย่งชิงโบราณวัตถุ ของเกาหลี-ญี่ปุ่นที่เพิ่งจบลง
เมื่อช่วงต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา ได้มีข่าวสำคัญอีกข่าวหนึ่งในแวดวงศิลปวัฒนธรรม โดยเฉพาะกับฝั่งเกาหลี-ญี่ปุ่น ที่ซึ่งประติมากรรมพระอวโลกิเตศวรที่ถูกขโมยไปจากวัดคันนงจิเมื่อราวปี 2012 ได้รับการส่งคืนจากเกาหลีกลับมายังญี่ปุ่นอีกครั้งหนึ่ง พอเป็นการคลี่คลายอีกหนึ่งปมที่ร้าวฉานระหว่างสองประเทศลงไป
ข้อพิพาทนี้ได้รับการตัดสินจากศาลมาตั้งแต่ปี 2023 และได้รับการบังคับใช้ในช่วงต้นปีที่ผ่านมา ซึ่งทางเกาหลีใต้ได้ทำการจัดแสดงประติมากรรมนี้ต่อสาธารณะชนเป็นครั้งสุดท้ายในเกาหลีเป็นเวลา 100 วัน ก่อนที่จะเดินทางมาถึงญี่ปุ่น และประดิษฐานที่วัดคันนงจิในสัปดาห์ที่ผ่านมา
เรื่องราวของประติมากรรมพระอวโลกิเตศวรองค์นี้ นับว่าเป็นอีกหนึ่งในหลาย ๆ ปมขัดแย้งระหว่างเกาหลีกับญี่ปุ่นที่มีมานานเป็นสิบปี เนื่องในโอกาสที่ประติมากรรมชิ้นนี้ได้เดินทางกลับมาถึงญี่ปุ่น All About History ในสัปดาห์นี้จึงจะขอพามาย้อนดูเรื่องราวมหากาพย์ของความขัดแย้งในประติมากรรมชิ้นนี้กัน
-----
⭐การโจรกรรมที่วัดคันนงจิ
ย้อนกลับไปในเดือนตุลาคม 2012 ได้มีหัวขโมยชาวเกาหลีใต้กลุ่มหนึ่งลักลอบเข้าไปยังเกาะสึชิมะในจังหวัดนางาซากิ ซึ่งเป็นเกาะขนาดใหญ่ที่ตั้งคั่นกลางระหว่างญี่ปุ่นกับเกาหลีใต้เอาไว้ โดยหัวขโมยกลุ่มนั้นได้เดินทางเข้ามาโดยมีเป้าหมายหลักคือการโจรกรรมโบราณวัตถุที่ได้รับการยกย่องให้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของญี่ปุ่นจำนวน 2 ชิ้นด้วยกัน
ประติมากรรมเนื่องในศาสนาพุทธ 2 ชิ้น จาก 2 ศาสนสถาน ล้วนแต่เป็นโบราณวัตถุที่สำคัญ โดยชิ้นหนึ่งเป็นพระพุทธรูปปางยืนจากศาลเจ้าไกจิน อ้างว่าเป็นโบราณวัตถุจากสมัยอาณาจักรรวมชิลลา ในขณะที่อีกชิ้นหนึ่งเป็นประติมากรรมพระอวโลกิเตศวรจากวัดคันนงจิมีหลักฐานเป็นจารึกเอกสารระบุว่าถูกสร้างขึ้นมาในสมัยอาณาจักรโชซอน
หลังจากที่ถูกตำรวจเข้าจับกุม รูปปั้นทั้งสองถูกยึดเป็นของกลางและจัดเก็บรักษาเอาไว้ที่สำนักการจัดการวัฒนธรรมของเกาหลีใต้ เพื่อรอการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญและนำส่งกลับไปยังญี่ปุ่นในภายหลัง ฟังดูเหมือนจะคลี่คลายได้ง่าย ๆ แต่เปล่าเลย เพราะอีกหนึ่งปัญหาสำคัญที่ตามมาและน่าปวดหัวกว่าการโจรกรรมก็คือ “การเคลมทางวัฒนธรรม” นี่เอง
-----
⭐สมบัติชาติที่หายไปของเกาหลีใต้
คาบสมุทรเกาหลี นับว่าเป็นอีกหนึ่งดินแดนที่มีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน และแน่นอนว่าในเมื่อมีประวัติศาสตร์ยาวนาน โบราณวัตถุและโบราณสถานย่อมมีมาก
ทว่า เกาหลีใต้เป็นอีกหนึ่งประเทศที่ประสบปัญหาการถูกโจรกรรมโบราณวัตถุบ่อยอีกประเทศหนึ่ง ไม่ว่าเป็นเป็นการเคลื่อนย้ายโบราณวัตถุไปโดยขบวนการสีเทาในยุคปัจจุบันก็ดี หรือการเคลื่อนย้ายไปในทางประวัติศาสตร์ก็ดี ซึ่งสันนิษฐานกันว่าในช่วงปลายอาณาจักรโชซอนที่เกาหลีใต้ถูกรุกรานและปกครองโดยญี่ปุ่นนั้น มีโบราณวัตถุราว 150,000 ชิ้น ถูกเคลื่อนย้ายออกจากประเทศ และในจำนวนนับแสนที่ถูกนำออกไปนั้น ได้กลับคืนมายังเกาหลีเพียงแค่ราว ๆ 6,000 กว่าชิ้นเท่านั้นเอง
การที่เหล่าโบราณวัตถุจากเกาหลีใต้ถูกเคลื่อนย้ายออกนอกประเทศมากขนานนี้ มีอยู่หลายปัจจัยด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นการเคลื่อนย้ายอย่างถูกต้องจากการซื้อขายทั่วไป การเจริญสัมพันธไมตรี หรือการแลกเปลี่ยนสินค้า รวมไปถึงการลักขโมยอย่างผิดกฎหมาย
-----
⭐ของฉันหรือของใคร? เมื่อสมบัติชั้นนี้ เกาหลีไม่อยากคืน
ข่าวการจับกุมหัวขโมยในครั้งนี้นับว่าเป็นข่าวใหญ่และดึงดูดความสนใจของผู้คนจำนวนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับชาวพุทธกลุ่มหนึ่งในเกาหลีใต้ ที่พอรับรู้ว่าประติมากรรมเหล่านี้เป็นพระพุทธรูปเกาหลี ทำให้เกิดสำนึกความเป็นชาติขึ้นมา และออกมาเรียกร้องอ้างสิทธิ์ให้มีการตรวจสอบให้แน่ชัดก่อนที่จะส่งคืนไปยังญี่ปุ่น
คณะสงฆ์โจเก จากวัดบูซ็อกซา ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่ในเมืองยองจู จังหวัดคยองบุก ซึ่งเป็นวัดที่ปรากฎชื่อในจารึกเอกสารที่ปรากฎในตัวประติมากรรมพระอวโลกิเตศวรว่าเป็นสถานที่ที่สร้างพระอวโลกิเตศวรองค์นี้ขึ้น ได้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการเรียกร้อง และยื่นเรื่องในศาลและรัฐบาลพิจารณา โดยอ้างว่าเป็นสมบัติของวัดที่ถูกปล้นสะดมไปโดยกลุ่มโจรสลัดวาโคจากญี่ปุ่นในช่วงศตวรรษที่ 14 แล้วนำไปประดิษฐานไว้ที่เกาะสึชิมะ
การเรียกร้องของวัดบูซ็อกซาได้ก่อให้เกิดกระแสไปทั่วเกาหลีในช่วงต้นปี 2013 ในระดับที่คนบางกลุ่มกลับไปยกย่องให้หัวขโมยที่ถูกจับเหล่านั้นเป็นเสมือนกับฮีโร่ของชาติที่ไปนำโบราณวัตถุเหล่านี้กลับคืนมายังเกาหลี แต่ทั้งนี้ก็มีชาวเกาหลีบางส่วนที่ไม่เห็นด้วยและอยากจะให้รัฐบาลเกาหลีใต้ส่งคืนรูปปั้นทั้งสองกลับไปยังญี่ปุ่น
ศาลท้องถิ่นเกาหลีใต้ได้พิจารณาความตามคำเรียกร้องของวัดบูซ็อกซาและประชาชน และนำมาซึ่งการตัดสนครั้งที่ 1 ซึ่งยกสิทธิในการครอบครองรูปปั้นนี้ให้อยู่กับเกาหลีใต้ไปจนกว่าญี่ปุ่นจะสามารถหาหลักฐานมายืนยันได้ว่ารูปปั้นทั้งสองถูกมอบให้ญี่ปุ่นอย่างถูกกฎหมายจริง ๆ การตัดสินในครั้งนั้นได้สร้างความร้าวฉานครั้งใหม่ให้กับทั้งสองประเทศขึ้นมา
-----
⭐พลัดมาเพราะโจรสลัด หรือพลัดมาเพราะปัจจัยอื่น?
กลุ่มโจรสลัดวาโคเป็นกลุ่มโจรสลัดที่มีอยู๋จริง และออกปล้นสะดมอยู่ในอาณาบริเวณพื้นที่ของเกาหลี จีน และญี่ปุ่นในปัจจุบัน โดยเป็นกลุ่มโจรสลัดที่มีความเป็นมาเก่าแก่ตั้งแต่สมัยที่มองโกลพยายามบุกญี่ปุ่นในช่วงศตวรรษที่ 13 โดยในบันทึกของฝั่งเกาหลีระบุว่าโจรสลัดวาโคค่อนข้างชุกชุมมากในช่วงกลางศตวรรษที่ 14 ซึ่งมีความเป็นไปได้ว่าอาจจะถูกปล้นโดยโจรสลัดวาโคจริง แต่ทั้งนี้ไม่ได้มีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชัดเจนว่าพระอวโลกิเตศวรองค์นี้ถูกขโมยมาในช่วงนั้น
จากคำสัมภาษณ์ของอดีตเจ้าอาวาสวัดคันนงจิได้ให้ข้อมูลว่ามันไม่มีหลักฐานอะไรมารองรับ และในทัศนะของท่านอดีตเจ้าอาวาสมองว่ามันอาจจะถูกเคลื่อนย้ายมายังสึชิมะเมื่อครั้งที่เกิดการเบียดเบียนศาสนาพุทธในอาณาจักรโชซอน ก็เป็นไปได้เหมือนกัน
-----
⭐คำตัดสินจากศาลสูงสุด: เมื่อกฎหมายจะตัดสินทุกอย่าง
การขาดข้อมูลยืนยันว่าพระอวโลกิเตศวรนี้ถูกขโมยจากเกาหลีไปโดยโจรสลัด ก็ทำให้จุดยืนเรื่องความชอบธรรมในการครอบครองของเกาหลีเริ่มสั่นคลอน ก่อนที่จะถูกหมัดฮุกชุดใหญ่จากความคลางแคลงของผู้คนที่มองว่า ถ้าเป็นของเกาหลีจริงแล้วทำไมเพิ่งทวงตอนนี้ที่เป็นข่าว ก่อนหน้านี้มัวทำอะไรอยู่?
และนั่นเองก็ทำให้เกิดรื้อคดีนี้ขึ้นมาพิจารณาใหม่
ในปี 2023 ทางศาลสูงสุดของเกาหลีใต้ได้พิจารณาคดีความใหม่ และได้ทำการตัดสินว่าพระอวโลกิเตศวรองค์นี้ ทางญี่ปุ่นเป็นเจ้าของที่มีสิทธิ์โดยชอบธรรมอย่างสมบูรณ์
ถึงแม้ว่าตัวพระอวโลกิเตศวรนี้จะถูกสร้างขึ้นมาในเกาหลีตามคำจารึกที่ปรากฎ แต่ตามกฏหมายของญี่ปุ่นนั้น บุคคลหรือนิติบุคคลจะได้รับสิทธิเป็นเจ้าของทรัพย์สินที่ไม่ใช่ของตัวเองก็ต่อเมื่อได้ครอบครองทรัพย์สินนั้นอย่างเปิดเผยเป็นเวลาเกินกว่า 20 ปี และไม่มีผู้ใดมาคัดค้านอ้างสิทธิ์ทวงเขียนตลอดระยะเวลาดังกล่าว ทำให้ทางวัดคันนงจิ เป็นผู้ชนะ และจะได้รับพระอวโลกิเตศวรนี้ รวมทั้งศาลเจ้าไกจินก็จะได้รับพระพุทธรูปสำริดปางยืนกลับคืนไปเช่นเดียวกัน
-----
⭐ความขัดแย้งที่ค่อย ๆ คลี่คลาย
เป็นเวลากว่า 10 ปี ที่การต่อสู้เพื่อแย่งชิงความเป็นเจ้าของนี้ดำเนินมาจนกระทั่งมีการตัดสินสุดท้ายในปี 2023 ทำให้ทางวัดบูซ็อกซาจำใจต้องส่งคืนรูปปั้นทั้งสองกลับไปยังเกาะสึชิมะ ซึ่งก็ใช้เวลาในการดำเนินการอยู่เป็นปี และได้มีการขอทำการจัดแสดงให้ผู้คนได้มาสักการะที่วัดบูซ็อกซาเป็นเวลา 100 วันก่อนที่จะเคลื่อนย้ายกลับไปยังญี่ปุ่น
การส่งคืนรูปปั้นทั้งสองดำเนินไปโดยดีโดยส่งกลับไปยังฟูกุโอกะ ก่อนที่จะเดินทางขึ้นเรื่อข้ามฟากเพื่อส่งกลับไปยังเกาะสึชิมะในสัปดาห์ที่ผ่านมา ท่ามกลางความยินดีของชาวเกาะสึชิมะที่ได้รับพระสำคัญของเกาะกลับคืนมา เป็นอันจบมหากาพย์การแย่งชิงที่ยึดเยื้อเป็นสิบปีลงได้อย่างสันติ
-----
การยุติของข้อขัดแย้งดังกล่าวไม่เพียงแค่เป็นการคลี่คลายปมขัดแย้ง หากแต่ยังเป็นอีกก้าวหนึ่งของความสัมพันธ์ที่สามารถพัฒนาขึ้นไปได้อีก การตัดสินตามหลักกฎหมายอย่างยุติธรรมของศาลสูงสุดเกาหลีโดยปราศจากความอคติทางเชื้อชาติซึ่งเป็นเรื่องที่ไม่ลงรอยกันระหว่างประเทศทั้ง 2 มาอย่างยาวนาน เป็นอีกหนึ่งการตัดสินใจที่ดีที่จะเป็นพื้นสำคัญของการฟื้นฟูความสัมพันธ์ระหว่างประเทศทั้ง 2 ได้…
-----
เรื่อง : ณัฐรุจา งาตา
ภาพประกอบ : บริษัท ก่อการดี จำกัด
════════════════
Bnomics - Bangkok Bank Economics
'Be an Economist for Everyone'
วิเคราะห์ เจาะทุกประเด็นเศรษฐกิจ ให้เป็นเรื่องง่ายสำหรับคุณ
════════════════
#ประวัติศาสตร์ #เกาหลี #ญี่ปุ่น #ข่าวต่างประเทศ #ศาสนา #การเมือง #วัฒนธรรม #Bnomics #BBL #BangkokBank #ธนาคารกรุงเทพ
-----
อ้างอิง:
Buddhist Art News. S. Koreans arrested for stealing Buddhist statues from Japan. translated from Akira Nakano, Asahi Shimbun, 30 January 2013.
______________. Stolen Buddha statues found in South Korea may not be returned. translated from Ida Torres, Japan Daily Press, 13 February 2013
______________. Local temple rebuffs Korean monks’ visit over stolen statue. translated from Asahi Shimbun, 15 March 2013
______________. South Koreans call for stolen artifact to be returned to Japan. translated from Akira Nakano, Asahi Shimbun, 2 April 2013.
______________. [Japan-Korea] Confrontation over statue likely to intensify. translated from The Yomiuri Shimbun, 4 May 2013.
______________. Korea, Japan quarrel over stolen Buddhist statue. translated from Korean Herald, 13 June 2013.
______________. Tsushima [Japan] to seek return of Buddhist statue in South Korea. translated from Kyudo News, 15 June 2013.
______________. Stolen Buddhist statues must be returned. translated from Dong-A Ilbo. 9 October 2013.
Cultural Property News. Korea’s Supreme Court Resolves Decade-long Dispute Over Stolen Buddhist Statue.
The Dong-A Ilbo. Buddha statue in Tsushima possible of Japanese raid, but can’t say for sure. 12 April 2016.
Si-Young, Choi. Going ‘home’: Contested Buddha statue to return to Japan. in Korea Herald. 25 April 2015.
ไทยรัฐ. ส่งคืนรูปปั้น. ใน หน้าต่างโลก. 15 พฤษภาคม 2568.
- 16
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
