A Gentle Spirit โศกนาฏกรรมของการครอบครองแทนความรัก
ในบรรดางานเขียนของ Fyodor Dostoevsky เรื่อง A Gentle Spirit (หรือที่รู้จักในชื่อ The Meek One) เป็นหนึ่งในเรื่องสั้นที่กระชากใจและสะเทือนลึกถึงแก่นจิตใจของมนุษย์มากที่สุด เพราะมันไม่ใช่เพียงโศกนาฏกรรมของหญิงสาวคนหนึ่งที่จบชีวิตลงอย่างเงียบงัน หากแต่เป็นโศกนาฏกรรมของ “ความรัก” ที่ผิดรูป รักที่มิใช่การมอบหัวใจ หากเป็นการครอบครอง ควบคุม และจองจำผู้อื่นในนามของความรัก
คือเรื่องมันเป็นอย่างงี้ครับ เรื่องราวเริ่มต้นด้วยการฆ่าตัวตายของหญิงสาว สามีของเธอผู้เป็นเจ้าของร้านจำนำ ได้เริ่มพร่ำรำพันย้อนคิดถึงความเป็นมา ระลึกถึงวันแรกที่เขาพบเธอ หญิงสาวกำพร้า ไร้ญาติพี่น้อง และอยู่ภายใต้การดูแลของญาติห่างๆ ที่ใช้เธอเป็นเครื่องมือหาเงิน เขาเสนอการแต่งงานเพื่อช่วยเหลือเธอจากชีวิตอันแร้นแค้นนั้น แต่ในความจริงเบื้องลึก สิ่งที่เขาต้องการไม่ใช่แค่ "ภรรยา" หากคือ "ผู้หญิงที่เชื่องและไม่มีใครดูแล" ที่เขาจะสามารถครอบครองได้โดยไม่ต้องแบ่งปันอำนาจกับใคร
การแต่งงานได้เกิดขึ้นจริง แต่กลับเต็มไปด้วยความเงียบ ความกลัว และความไม่เข้าใจ ผู้เป็นสามีไม่เคยเปิดใจพูดคุยเรื่องของตัวเองให้กับภรรยาฟังเลยสักครั้ง ไม่แสดงความรัก และมักใช้ความเงียบ ความเคร่งขรึม และพฤติกรรมที่เหนือกว่าเป็นเครื่องควบคุมเธอ เขาอ้างว่าต้องการ “ความรักที่บริสุทธิ์” แต่ไม่เคยพยายามเข้าใจเธอในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง
เมื่อเธอเริ่มขัดขืนเพียงเล็กน้อยและเงียบ ๆ เช่นด้วยสายตาเย็นชา หรือการหยิบพระคริสต์บนผนังมาไว้บนอก เขากลับรู้สึกเหมือนถูกทรยศ สิ่งที่เขาคิดว่าเป็นความรัก จึงค่อยๆ เผยธาตุแท้ว่าเป็นเพียง “ความเป็นเจ้าของ” เท่านั้น
แม้จะไม่มีวิธีการที่รุนแรงทางร่างกาย แต่สิ่งต่างๆ ที่ผู้เป็นสามีแสดงออกมาได้กรัดกร่อนหัวใจของภรรยาไปอย่างต่อเนื่อง เธอเหมือนถูกกีดกันจากโลกภายนอก หากสามีไม่เป็นคนพาไปข้างนอก เธอก็จะอยู่บ้านตลอดเวลา เธอไม่มีเพื่อน ไม่มีเป้าหมายอะไรในชีวิต ไม่มีแม้กระทั่งเสียงสะท้อนของตนเอง
ในเรื่องนี้ ดอสโตเยฟสกี้สร้างตัวละครสองคนที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง หญิงสาวผู้เป็นภรรยา ผู้มีจิตวิญญาณที่อ่อนโยน ต้องการความเข้าใจและความอบอุ่น ส่วนสามีกลับมองความสัมพันธ์เป็นเหมือนการแลกเปลี่ยน เขาให้ความมั่นคงทางวัตถุ และคาดหวังว่าจะได้ความจงรักภักดีตอบแทน
แทนที่ตัวสามีจะสร้างความสัมพันธ์ด้วยการพูดคุย การเปิดใจ หรือแม้แต่การแสดงความอ่อนโยน สิ่งที่เขาทำกลับเป็นความเงียบ ความสงบเสงี่ยม และการครอบครอง เขารักในแบบที่เขาเข้าใจ แต่นั่นไม่ใช่ความรักในความหมายของหญิงสาว หรืออาจจะบอกว่า นั่นไม่ใช่ความรักก็ได้
จนในที่สุด เมื่อทุกอย่างมาถึงขีดจำกัดของมัน หญิงสาวได้ตัดสินใจฆ่าตัวตายโดยการกระโดดลงมาจากหน้าต่างบ้าน เธอทิ้งพระแม่มารีเล็กๆ ไว้ข้างศพของตน แทนสัญลักษณ์ของการปล่อยวางและหลุดพ้นจากโลกที่ไร้ความเมตตา
“เธอเป็นของฉัน…และฉันก็ฆ่าเธอ” คำกล่าวนี้คือสารสรุปแห่งโศกนาฏกรรมในเรื่อง ไม่ใช่การฆ่าโดยตรง แต่คือการพรากเสรีภาพ พรากเสียง พรากตัวตนของหญิงสาวด้วยการกระทำที่เขาเองก็ไม่รู้ตัวว่าเป็นต้นเหตุของการทำลายความสัมพันธ์
สิ่งที่ทรงพลังที่สุดในเรื่องนี้ไม่ใช่บทพูดหรือเหตุการณ์หักมุม แต่คือ “ความเงียบ” ความเงียบในชีวิตคู่ที่ก่อตัวขึ้นระหว่างพวกเขา กลายเป็นกำแพงที่มองไม่เห็น หากได้อ่านเรื่องนี้ ก็จะสังเกตได้ว่า แทบไม่มีบทพูดของหญิงสาวผู้เป็นภรรยาในเรื่องเลย หรือแม้แต่ฉากที่สามีผู้เล่าพูดคุยกับภรรยา ก็แทบไม่มีเช่นกัน และเรายังรับรู้เรื่องราวผ่านสายตาและเสียงของผู้ชายเพียงคนเดียว ซึ่งยิ่งตอกย้ำโศกนาฏกรรมของการไม่เข้าใจความรักที่ไม่มีเสียงของอีกฝ่าย
สิ่งเหล่านี้คือโศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นจากความเข้าใจผิดของสิ่งที่พื้นฐานที่สุดในความสัมพันธ์ เมื่อความรักไม่ถูกแสดงออกอย่างเหมาะสม มันอาจไม่เพียงพังความสัมพันธ์ แต่ยังพรากชีวิตของคนๆ หนึ่งไปอย่างโหดร้ายอีกด้วย
A Gentle Spirit เป็นคำเตือนว่า ความรักที่ปราศจากการยอมรับอีกฝ่ายในฐานะมนุษย์ที่มีเจตจำนงของตนเอง จะนำไปสู่ความพินาศ ไม่เพียงแต่ของผู้ถูกกระทำ หากยังรวมถึงผู้กระทำ ที่ต้องอยู่กับความทรมานของการรู้ตัวเมื่อสายไป
ภาพ : Christian Krohg
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
