[Exit the SIM] 🧠 EP7 – Operation Ajax (1953): CIA สนับสนุนรัฐประหารรัฐบาลอิหร่าน (CIA โครงการลับที่มีอยู่จริง

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

Exit the SIM

•

30 ก.ค. เวลา 05:12 • ประวัติศาสตร์

🧠 EP7 – Operation Ajax (1953): CIA สนับสนุนรัฐประหารรัฐบาลอิหร่าน

(CIA โครงการลับที่มีอยู่จริง – CIA Declassified Series)

🎯 บริบท: ทำไมสหรัฐฯ กับอังกฤษจึงกังวล

ปี 1951 นายกรัฐมนตรีอิหร่าน Mohammad Mossadegh ประกาศยึดกิจการของบริษัทน้ำมันอังกฤษ Anglo-Iranian Oil Company (AIOC) ซึ่งถือสิทธิสัมปทานน้ำมันส่วนใหญ่ของอิหร่านในเวลานั้น

สหราชอาณาจักรมองว่าเป็นการคุกคามผลประโยชน์ระยะยาว จึงร่วมมือกับ CIA ผ่านหน่วยข่าวกรองอังกฤษ MI6 เพื่อวางแผนโค่นล้มรัฐบาล Mossadegh ในนามปฏิบัติการลับ Operation Ajax (ชื่อรหัส: TPAJAX)

🛠️ วิธีปฏิบัติ: ใช้เครื่องมือข่าวสาร–จิตวิทยา

จากเอกสารที่ CIA เปิดเผยในปี 2013 และบันทึกคำให้การของเจ้าหน้าที่:

ปล่อยข่าวปลอม (Black Propaganda): เผยแพร่ข่าวในสื่ออิหร่านว่า Mossadegh ใกล้ชิดคอมมิวนิสต์ เพื่อให้ประชาชนหวาดกลัว

จ่ายเงิน: สินบนถูกส่งให้กับนักการเมือง, ตำรวจ, ผู้นำศาสนา และนักเลงเพื่อสร้างความปั่นป่วน

จัดม็อบ: ว่าจ้างกลุ่มชายฉกรรจ์ให้เดินขบวน สร้างสถานการณ์วุ่นวายปลอม

แทรกซึมกองทัพ: ใช้เส้นสายทหารเพื่อสนับสนุนการโค่นล้มในวันที่ 19 สิงหาคม 1953

บุคคลหลักในภารกิจ:

Kermit Roosevelt Jr. (เจ้าหน้าที่ CIA) เป็นผู้นำภารกิจในพื้นที่ ใช้เวลากว่า 3 สัปดาห์ดำเนินแผนการทั้งหมด

📉 ผลกระทบ: ระบบการเมือง–ประชาชน

Mossadegh ถูกจับกุมและกักบริเวณจนเสียชีวิตในปี 1967

Shah Mohammad Reza Pahlavi กลับมามีอำนาจเต็มรูปแบบ โดยหนุนหลังจากสหรัฐฯ

ประชาธิปไตยในอิหร่านถูกชะลอเกือบ 25 ปี ก่อนจะเกิดการปฏิวัติอิสลามปี 1979

กลายเป็นจุดเริ่มต้นของความไม่ไว้วางใจต่อสหรัฐฯ ในหมู่ประชาชนอิหร่าน

🧾 หลักฐานที่เปิดเผย

เอกสาร “CIA History of Iran 1953 Coup” เผยแพร่ปี 2013 โดย National Security Archive, George Washington University

บันทึกคำให้การ Roosevelt Jr. และบันทึก MI6 ที่หลุดสู่สาธารณะในปี 2000s

รายงานของ BBC, AP, The Guardian, และ National Archives (UK)

⚖️ ใครได้ประโยชน์?

สหรัฐฯ และอังกฤษ: รักษาผลประโยชน์ด้านน้ำมันในภูมิภาค

บริษัทน้ำมันตะวันตก: Anglo-Iranian (ต่อมาเป็น BP) ได้สิทธิร่วมแบ่งสัมปทานใหม่กับบริษัทสหรัฐ

Shah ของอิหร่าน: ได้รับอำนาจเต็มภายใต้การหนุนหลังจาก CIA

🧍‍♂️ ผู้เสียหาย

รัฐบาลที่มาจากเสียงประชาชน: Mossadegh ได้รับเลือกโดยรัฐสภา และเป็นผู้นำที่นิยมแนวทางชาตินิยม

ประชาชนอิหร่าน: สูญเสียโอกาสพัฒนาระบบประชาธิปไตย, สิทธิเสรีภาพถูกจำกัดภายใต้ระบอบราชวงศ์

ผู้ถูกกล่าวหา: หลายรายถูกจับจากข่าวปลอมว่าเป็น “คอมมิวนิสต์” โดยไม่มีหลักฐาน

📌 บทสรุป

Operation Ajax ไม่ใช่แค่ปฏิบัติการข่าวกรอง แต่เป็น การเปลี่ยนระบอบการปกครอง โดยใช้ข่าวปลอมและกลยุทธ์จิตวิทยามวลชน

ถือเป็น กรณีตัวอย่างของการใช้ข่าวกรองเพื่อบิดเบือนอธิปไตยประเทศอื่น อย่างเป็นระบบ

แม้เอกสารจะถูกเปิดเผยหลายทศวรรษหลังเหตุการณ์ แต่ไม่มีการรับผิดโดยตรงจากหน่วยงานหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องจนถึงปัจจุบัน

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

CIA: โครงการลับที่มีอยู่จริง (Declassified Projects)

โฆษณา

ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน

🧠 EP7 – Operation Ajax (1953): CIA สนับสนุนรัฐประหารรัฐบาลอิหร่าน

ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน