🧠 EP8 – CIA กับ Operation PBSUCCESS: ปฏิบัติการล้มรัฐบาลประชาธิปไตยกัวเตมาลา (1954)
CIA: โครงการลับที่มีอยู่จริง (Declassified Projects)
🎯 จุดเริ่มต้น: ทำไมสหรัฐฯ ต้องเข้าแทรก
ในช่วงต้นทศวรรษ 1950 กัวเตมาลาปกครองโดยรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง ซึ่งมีนโยบายปฏิรูปที่ดิน (Decree 900) เพื่อช่วยเกษตรกรรายย่อย โดยยึดที่ดินที่ไม่ได้ใช้งานจากบริษัทต่างชาติ โดยเฉพาะ United Fruit Company (UFC) ซึ่งถือครองที่ดินกว่าหนึ่งในสามของประเทศ แต่ไม่ได้ใช้ทำประโยชน์
UFC ซึ่งมีสายสัมพันธ์กับนักการเมืองอเมริกันและเจ้าหน้าที่ระดับสูงใน CIA มองว่านโยบายนี้กระทบต่อผลประโยชน์โดยตรง จึงผลักดันให้รัฐบาลสหรัฐฯ มองว่ากัวเตมาลา "มีแนวโน้มคอมมิวนิสต์"
🔧 แผนปฏิบัติการ: รัฐประหารลับแบบไม่ใช้ทหารอเมริกัน
CIA จัดทำแผน Operation PBSUCCESS ร่วมกับ MI6 ตั้งแต่ปี 1953:
จัดตั้งกองกำลังพลัดถิ่น ภายใต้การนำของ Carlos Castillo Armas เพื่อบุกจากฮอนดูรัส ทำสงครามจิตวิทยา ผ่านสถานีวิทยุปลอม ("Voice of Liberation") แจกใบปลิวข่าวปลอม ปลุกม็อบปลอมในเมือง วางแผนข่าวปลอมในสื่อโลก ให้ภาพว่ารัฐบาล Árbenz เสื่อมอำนาจ สูญเสียการควบคุมประเทศ
งบประมาณรวมกว่า 2.7 ล้านดอลลาร์ โดยไม่ใช่ทหารอเมริกันโดยตรง ลดความเสี่ยงด้านภาพลักษณ์
CIA ยังเก็บข้อมูลและเอกสารฝ่ายซ้ายในโครงการเสริมชื่อ PBHistory เพื่อประเมินความเชื่อมโยงกับโซเวียต แต่ไม่พบหลักฐานที่ชัดเจน
📉 ผลลัพธ์โดยตรง
27 มิ.ย. 1954 – ประธานาธิบดี Jacobo Árbenz ลาออกภายใต้แรงกดดันของสงครามจิตวิทยา แม้ไม่เกิดการรบใหญ่
Castillo Armas ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐฯ ขึ้นเป็นผู้นำแทน
การปฏิรูปที่ดินถูกยกเลิก ที่ดินถูกส่งคืนบริษัทต่างชาติ
สหรัฐฯ ให้เงินช่วยเหลือรัฐบาลใหม่ทันทีเพื่อรักษาอำนาจ
ประชาธิปไตยกัวเตมาลาหยุดชะงักไปเกือบ 40 ปี นำไปสู่สงครามกลางเมืองยาวนาน
📚 เอกสารหลักฐาน
CIA Archives: Operation PBSUCCESS Declassified Files
รายงานของ Nicholas Cullather นักประวัติศาสตร์ผู้เข้าถึงแฟ้มลับ CIA
รายงานจาก National Security Archive, Denison University, และรายงานรัฐสภาอเมริกันในยุคหลัง
❗️ผลกระทบระยะยาว
ประชาชนชาวมายาและชาวพื้นเมืองจำนวนมากถูกสังหารจากสงครามกลางเมืองที่ตามมา
ชาวกัวเตมาลาจำนวนมากไม่เคยรู้ว่า CIA มีบทบาทในรัฐประหารครั้งนี้ จนกระทั่งเอกสารถูกเปิดเผยในยุค 1990s
ถือเป็นต้นแบบของการแทรกแซงผ่าน “กองกำลังตัวแทน” และข่าวสารปลอม ซึ่งถูกใช้ซ้ำในประเทศอื่นในละตินอเมริกา
🧾 ใครได้ ใครเสีย
ผู้ได้ประโยชน์:
United Fruit Company (ปัจจุบันคือ Chiquita Brands): ได้ที่ดินคืน
รัฐบาลสหรัฐฯ: ปิดความเสี่ยงของ “คอมมิวนิสต์ชายแดนล่าง”
กลุ่มอำนาจทหารในกัวเตมาลา: ได้อำนาจปกครองโดยไม่ต้องผ่านเลือกตั้ง
ผู้เสียหาย:
รัฐบาลประชาธิปไตยของ Árbenz
ประชาชนชาวไร่และชนพื้นเมือง
ความน่าเชื่อถือของสหรัฐฯ ในฐานะผู้นำโลกเสรี
🧭 บทสรุป
Operation PBSUCCESS คือแบบฝึกหัดการโค่นล้มรัฐบาลต่างประเทศ ด้วยข่าวปลอม, ม็อบจัดฉาก และวิทยุปลอม โดยที่ประชาชนในประเทศไม่รู้ว่าเบื้องหลังคือ CIA
เป็นต้นแบบของสงครามจิตวิทยาในศตวรรษที่ 20 และยังเป็นบาดแผลในประวัติศาสตร์การเมืองอเมริกากลางจนถึงปัจจุบัน
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
