28 ส.ค. เวลา 09:51 • ประวัติศาสตร์

ชายแดนไทย–กัมพูชาในเขตปราสาทตาควาย (Prasat Ta Krabey/Ta Kwai Temple) และวัดข้างเคียง

ประสาทตาควาย
Prashya Global
สรุปปัญหา สาเหตุ แนวทางแก้ไข และแผนที่ชายแดนที่ปราสาทตาควาย
1. ปัญหาและสาเหตุของข้อพิพาก
ปราสาทตาควายตั้งอยู่บริเวณแนวชายแดนที่ยังไม่ได้มีการตีเส้นแบ่งที่ชัดเจนอย่างสมบูรณ์ เนื่องจากข้อกำหนดของสนธิสัญญาฝรั่งเศส–สยาม พ.ศ. 2450 และ 2453 (1907) มีความไม่ชัดเจนในข้อมูลระหว่างแผนที่กับเอกสาร ทำให้เกิดความขัดแย้งมายาวนาน
พื้นที่นี้เคยเป็นจุดปะทะระหว่างไทยและกัมพูชาในช่วงปี พ.ศ. 2551–2554 และอีกครั้งในช่วงปี พ.ศ. 2568 (2025) โดยเฉพาะในบริเวณปราสาทตาควายและปราสาทตาเมืองธม ทำให้เกิดความตึงเครียดอย่างรุนแรงอีกครั้ง
ในปี พ.ศ. 2568 เกิดการปะทะรุนแรงบริเวณปราสาทตาควายและวัดใกล้เคียง มีการใช้ปืนใหญ่ อากาศยาน F-16 และอาวุธหนัก ฝ่ายไทยอ้างว่ากัมพูชาใช้ปราสาทเป็นฐานยิง และไทยตอบโต้ด้วยการโจมตีทางอากาศ
นอกจากนี้ ยังมีโศกนาฏกรรม เมื่อทุ่นระเบิดที่ฝ่ายกัมพูชาวางในบริเวณหลายจุด ทำให้ทหารไทยได้รับบาดเจ็บหลายคน รวมถึงมีพลเรือนเสียชีวิต
2. ผลกระทบและสภาพปัจจุบัน
มีประชาชนและทหารเสียชีวิตทั้งสองฝ่าย จนถึงขั้นที่ไทยเรียกทูตจากกัมพูชาออกและสั่งปิดด่านชายแดนหลายแห่ง รวมทั้งพื้นที่ปราสาทตาควายและตาเมืองธม
ไทยอ้างว่าควบคุมพื้นที่ได้แล้ว 11 จุดรวมกระทั้งปราสาทตาควาย หลังการหยุดยิง แต่ยังมีข้อกล่าวหาว่ากัมพูชาใช้โบราณสถานเป็นโล่ (bunker) และละเมิดข้อตกลงหยุดยิง
ขณะเดียวกัน การปะทะส่งผลให้มีการอพยพประชาชนนับหมื่นโดยเฉพาะในพื้นที่ชายแดน และได้มีการเรียกประชุมฉุกเฉินในสหประชาชาติ
รายงานล่าสุดระบุว่าทั้งสองฝ่ายได้ตกลงหยุดยิงโดยไม่มีเงื่อนไข หลังการเจรจาโดยมีอดีตประธานาธิบดีสหรัฐฯ และนายกรัฐมนตรีมาเลเซียในฐานะประธานอาเซียนเป็นตัวกลาง
3. แนวทางแก้ไขที่เป็นไปได้
แนวทาง รายละเอียด
เจรจาระดับรัฐบาลและทหาร เพื่อร่างข้อตกลงชัดเจนเรื่องการหยุดยิง การระบุตำแหน่งแนวพรมแดนอย่างเป็นทางการ
ICJ หรืออนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศ ใช้ในการตัดสินพื้นที่พิพาทใหม่ เช่นกรณีปราสาทพระวิหารในอดีต โดยไทยเคยปัดรับอำนาจ ICJ ในบางคดี
การกำจัดและตรวจสอบทุ่นระเบิดร่วมกัน ผ่านปฏิบัติการร่วม (Joint demining) และสร้างความเชื่อถือ
การตั้งเขตปลอดทหาร (Demilitarized Zone) เพื่อลดความเสี่ยงปะทะในอนาคต
การฟื้นความสัมพันธ์ผ่านอาเซียน ดึง ASEAN เข้ามาเป็นตัวกลางเจรจาและสร้างบรรยากาศสันติภาพ เช่นที่เกิดในกรณีหยุดยิงล่าสุด
4. แผนที่ชายแดนในบริเวณปราสาทตาควาย
ภาพก่อนหน้านี้ (ด้านบน) แสดงตำแหน่งของปราสาทตาควาย (Ta Kwai or Ta Krabey Temple) ในแนวเขาพนมดงรัก โดยมันตั้งอยู่ใกล้กับแนวพรมแดน ปราสาทตาเมืองธม และพื้นที่สำคัญอื่น ๆ เช่น ช่องจอม เป็นต้น การตีเส้นพรมแดนที่ชัดเจนและร่วมมือกำจัดทุ่นระเบิดจะช่วยลดความตึงเครียดลงได้ในทางปฏิบัติ
โฆษณา