[วศ. นฤพนธ์ เพ็งอ้น] 17 อารยธรรมและวัฒนธรรมที่เก่าแก่ที่สุดในโลก 1. ชิ้นส่วนเปลือกไข่นกกระจอกเทศแกะสลัก อายุ 8 หมื่นปีก่อน จากท่าเรือโฮวีสันส์ Howiesons Poort เศษหินสีเหลืองแกะสลักจำนวนสองชิ้น อายุ 77,000 ปีก่

สำรวจ
ลงทุน
คำถาม

มีบัญชีอยู่แล้ว?หรือ

วศ. นฤพนธ์ เพ็งอ้น

•

12 ธ.ค. เวลา 12:17 • ประวัติศาสตร์

17 อารยธรรมและวัฒนธรรมที่เก่าแก่ที่สุดในโลก

1. ชิ้นส่วนเปลือกไข่นกกระจอกเทศแกะสลัก อายุ 8 หมื่นปีก่อน จากท่าเรือโฮวีสันส์ Howiesons Poort

เศษหินสีเหลืองแกะสลักจำนวนสองชิ้น อายุ 77,000 ปีก่อน บนชายฝั่งทางใต้ของแหลมเคป ประเทศแอฟริกาใต้

และภาพเขียนที่เก่าแก่ที่สุดของมนุษย์

สถานที่: ถ้ำบลอมโบส (Blombos Cave) ในแอฟริกาใต้.

อายุ: ประมาณ 73,000 ปี

เป็นชิ้นส่วนหินที่มีการวาดด้วยสีแดง.

2. แหล่งโบราณคดีเมิ่งซีเหอในมณฑลเสฉวน ยุคหินอายุ 80,000 - 60,000 ปีก่อน

ค้นพบเครื่องมือหิน ร่องรอยการแกะสลัก และการสลักรูปอักษร X บนกระดูกสัตว์ และพืชพรรณเช่น

พริกไทยเสฉวน แหล่งโบราณคดีเมิ่งซีเหอในมณฑลเสฉวน

อายุ 60,000 ปี คนเสฉวนได้ลิ้มรสเผ็ดชา มาหกหมื่นปีแล้ว นอกจากนี้ยังพบฟอสซิลสัตว์และพืช จำนวน 60,000 ชิ้น การแกะสลักอักษร X บนกนะดูกกลายเป็นหิน อาจเป็นสัญญลักษณ์การนับเลข หรือบันทึกเหตุการณ์ของชาวเสฉวนโบราณ

3. ชาวอะบอริจินสร้างสิ่งปลูกสร้างที่เก่าแก่ที่สุดในโลก นั่นก็คือ กับดักปลา Ngunnhu (หรือที่รู้จักกันในชื่อ Baiame's Ngunnhu) ที่ Brewarrina โดยชาวอะบอริจินในออสเตรเลีย ถือเป็นหนึ่งในสิ่งก่อสร้างที่มนุษย์สร้างขึ้นที่เก่าแก่ที่สุดในโลก มีอายุถึง 40,000 ปี

นอกจากนี้ ชาวอะบอริจินยังสร้างคันกั้นน้ำ (ฝาย) และบ่อที่เชื่อมต่อกันตลอดแนวแม่น้ำ ใช้หินแม่น้ำมาเรียงกันเพื่อนำปลาไปยังพื้นที่เล็กๆ ที่จับได้ง่าย

4. แหล่งโบราณคดีเซี่ยมาเป่ย ทางตะวันออกเฉียงใต้ของแอ่งนีเหอหวัน ประเทศจีน เมื่อ 4 หมื่นปีก่อน ค้นพบหลักฐานเกี่ยวกับการแปรรูปสีและการฝังลวดลายบนเครื่องมือหินขนาดเล็กของมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์

ที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศจีน

และเอเชียตะวันออก เป็นการจำลองชีวิตของมนุษย์ในเอเชียตะวันออกเมื่อ 40,000 ปีก่อน

5. แหล่งโบราณคดีเจียหูในมณฑลเหอหนาน ซึ่งมีอายุตั้งแต่ 6600 ปีก่อนคริสตกาล หรือ 8,600 ปีก่อน

สัญลักษณ์ Jiahu 8,600 ปีก่อนสามารถระบุสัญลักษณ์ที่แตกต่างกัน 17 แบบบนกระดองเต่า

จึงนับเป็นอักษรภาพที่เก่าแก่ที่สุดในโลก

การค้นพบกระดองเต่าที่มีสัญลักษณ์คล้ายอักษรถึง 17 แบบ อายุประมาณ 8,600 ปี (6,600 ปีก่อนคริสตกาล) ถูกมองว่าเป็นต้นกำเนิดของอักษรจีนที่เก่าแก่ที่สุด หรือเป็น ระบบการเขียนยุคแรกสุด (Proto-writing) ของโลก ทำให้เจียหูเป็นหลักฐานสำคัญที่ชี้ว่าการเขียนของมนุษย์อาจมีมาก่อนที่คิดกันไว้ และเชื่อมโยงไปสู่การเกิดตัวอักษรจริงๆ ในยุคต่อมา

จารึกอักษรภาพ แหล่งโบราณคดีซวงตุน (Shuangdun archaeological site) อยู่ที่เมืองเบงปู้ มณฑลอานฮุย ประเทศจีน (Bengbu, Anhui, China) ประเทศจีน 7 พันปีก่อน พบจารึกบนเครื่องปั้นดินเผาจำนวน 630ชิ้น

จารึกอักษรภาพแหล่งโบราณคดีบันโป ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันออกของเมืองซีอาน ในมณฑลฉานซี ประเทศจีน โดยมีการค้นพบสัญลักษณ์ที่แตกต่างกันถึง 22 แบบ ซึ่งแกะสลักอยู่บนเครื่องปั้นดินเผา

แหล่งโบราณคดีบันโปมีอายุราว 3,725 - 5000 ปีก่อนคริสตกาล

หรือ 5,750 -7,000 ปีก่อน

จารึกอักษรภาพที่แหล่งโบราณคดีบันโป (Banpo) ทางตะวันออกของซีอาน มณฑลฉานซี เป็นหลักฐานสำคัญของวัฒนธรรม หยางเซา (Yangshao Culture) มีอายุประมาณ 4500-3750 ปีก่อนคริสตกาล (หรือประมาณ 6,500-5,750 ปีที่แล้ว)

แต่การค้นพบสัญลักษณ์ 22 แบบบนเครื่องปั้นดินเผาแสดงถึงระบบการสื่อสารยุคเริ่มแรก ซึ่งอาจเป็นต้นกำเนิดของการเขียนของจีน โดยสัญลักษณ์เหล่านี้บ่งบอกถึงการแบ่งงานหรือการระบุเอกลักษณ์ของชุมชน ซึ่งเชื่อมโยงกับวิถีชีวิตเกษตรกรรมและสังคมยุคนั้น.

ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับบันโป:

อายุ: วัฒนธรรมบันโป (Banpo Culture) มีอายุประมาณ 4500-3750 ปีก่อนคริสตกาล (หรือราว 6,500-5,750 ปีที่แล้ว).

การค้นพบ: พบเครื่องปั้นดินเผาที่มีลวดลายและสัญลักษณ์ที่น่าสนใจมากมาย โดยสัญลักษณ์เหล่านี้มีประมาณ 22 แบบ (บางแหล่งระบุแตกต่างกันไป) และถูกแกะสลักก่อนการเผา.

ความสำคัญ: สัญลักษณ์เหล่านี้ไม่ใช่ตัวอักษรในความหมายปัจจุบัน แต่เป็นเครื่องหมายที่เป็นระบบ (proto-writing) แสดงถึงการแบ่งประเภทสินค้า การบ่งบอกความเป็นเจ้าของ หรือการระบุกลุ่มชน ซึ่งเป็นก้าวแรกสู่การประดิษฐ์ตัวอักษรของจีน.

ผู้ผลิตไวน์ Jiahu ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก

ขลุ่ย Jiahu เป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องลมเก่าแก่ที่สุดในโลก โดยพบขลุ่ยจำนวน 40 เลา

ที่ Jiahu ตัวขลุ่ยทำขึ้นจากกระดูกปีกของนกกระเรียนมงกุฎแดง เจาะ 7 รู มีความยาว 23.6 เซนติเมตร อายุประมาณ 8,000 ปีก่อน ปัจจุบันถูกเก็บรักษาอยู่ที่พิพิธภัณฑ์เหอหนาน

ชาวเจียหูเริ่มปลูกข้าว ยุคหินใหม่ (ประมาณ 9,000-7,000 ปีก่อนคริสตกาล) หรือ 11,000 - 9,000 ปีก่อนภาชนะเซรามิกที่มีคราบข้าวและหลักฐานการใช้ข้าวในแหล่งโบราณคดีของเจียหู ซึ่งบ่งบอกถึงการทำเกษตรกรรมข้าวเก่าแก่ที่สุดในโลก

โลงศพไม้ที่แหล่งโบราณคดีเจียหู Jiahu ที่เก่าแก่ที่สุดในโลกและของจีน อายุ 8,000 ปี ในเหอหนาน ค้นพบ "หนึ่งหลุมฝังศพ ห้าขลุ่ย" ในหลุมฝังศพแห่งหนึ่ง พบหินเทอร์ควอยซ์ ขลุ่ยกระดูก เปลือกหอยเต่า เครื่องปั้นดินเผา

ที่มีจารึกอักษรภาพจีน 17 อักขระ และยังค้นพบขาตั้งสามขา ไห และหม้อ รวมถึงรูปทรงต่างๆ ของหลุมฝังศพ ยังบ่งบอกถึงจุดเริ่มต้นของการก่อตัวของธรรมเนียมพิธีศพในยุคแรกๆ"

หมายเหตุ [วัฒนธรรมต้าเหวินโข่ว (Dawenkou Culture) ประเทศจีน เมื่อประมาณ 6,000 ปีที่แล้ว]

โลงศพไม้ซุงมัมมี่ในอียิปต์ที่มีอายุเพียง 2,500 ปี

และโลงศพไม้

ในถ้ำปางมะผ้า แม่ฮ่องสอน

มีอายุ 2,300 ปี

หินเทอร์ควอยซ์ ที่เก่าแก่สุดในจีน อายุ 8,000 ปี

ในโลงศพไม้ที่แหล่งโบราณคดีเจียหู เก่าแก่กว่า หินเทอร์ควอยซ์ ที่อียิปต์ จากเหมืองในคาบสมุทรไซนาย (Sinai Peninsula) ประเทศอียิปต์ เมื่อ 3,200 ปีก่อนคริสตกาล หรือ 5,200 ปีก่อน

หินเทอร์ควอยซ์ในจีน มีแหล่งผลิตในมณฑลฉ่านซีแหล่งโบราณสถานเจิ้งโจวและมณฑลเหอหนาน แสดงหลักฐานการทำเหมืองและเครื่องประดับเทอร์ควอยซ์อายุประมาณ 6,000-8,000 ปี ใช้ทำเครื่องประดับ, สร้อยคอ, ลูกปัด และเครื่องราง ตามความเชื่อทางวัฒนธรรมจีน เมื่อ แปดพันปีก่อน

6. ชานตาลฮูยุก (Çatalhöyük) "เนินแยก" (forked mound)

คือเมืองโบราณยุคหินใหม่-ยุคสำริด (NE-Chalcolithic)

ในประเทศตุรกี (เอเชียไมเนอร์) มีอายุเก่าแก่ถึงราว 9,400-7,700 ปีมาแล้ว เป็นชุมชนเกษตรกรรมขนาดใหญ่ มีบ้านเรือนสร้างติดกันเป็นรังผึ้ง มีการฝังศพใต้บ้าน (floor burial) มีศิลปะการล่าสัตว์และรูปเคารพเทพี

เมืองที่บ้านเรือนสร้างติดกันเป็นเขาวงกต ไม่มีถนน ผู้คนเข้าออกทางหลังคา

ภาพวาดฝาผนัง (Wall Paintings) แสดงการล่าสัตว์, รูปปั้นเทพี และการบูชาวัวกระทิง

7. รูปปั้นเก่าแก่สุด เป็นรูปปั้นครึ่งตัว 15 ชิ้น มีอายุราว 6500 ปีก่อนคริสตกาล หรือ 8,500 ปีก่อน ทำจากปูนปลาสเตอร์ หญ้ากก และยางมะตอย ถูกค้นพบใน เมืองอีน กาซาล ในปัจจุบันซึ่งอยู่ชานเมืองอัมมาน ประเทศจอร์แดนราชอาณาจักรฮาเชมิต

ล่าสัตว์และการทำเกษตรกรรม ป่าไม้ สันนิษฐานการเริ่มต้นเลี้ยงแกะและแพะ

การปลูกพืชผลทางการเกษตร เช่น ข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ ถั่วลันเตา ถั่วชิกพี ถั่วชนิดต่างๆ และถั่วเลนทิล

8. ยุคอูไบด์ (Ubaid Period) คือช่วงเวลาก่อนประวัติศาสตร์สำคัญในเมโสโปเตเมีย (ประมาณ 6,200–4000 ปีก่อนคริสตกาล) เป็นรากฐานของอารยธรรมสุเมเรียนแรกเริ่ม มีลักษณะเด่นคือการตั้งถิ่นฐานเป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่,

การสร้างบ้านอิฐดินเหนียว,

การพัฒนาวิหารแห่งแรก,

ชาวอูไบด์ทำเครื่องปั้นดินเผาสีเขียวตกแต่งด้วยลวดลายสีดำหรือน้ำตาล (Black-on-buff pottery)

ที่มีลวดลายเรขาคณิตที่เป็นเอกลักษณ์ เกิดขึ้นบนที่ราบลุ่มน้ำท่วมถึงทางตอนใต้ของเมโสโปเตเมีย (อิรักโบราณ) ใช้วงล้อหมุนช้าๆ และวาดลวดลายเชิงนามธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ลงบนแจกันดินเผา 4,500 - 4,000 ปีก่อนคริสตกาล หรือ 6.5 - 6 พันปีก่อน

ประติมากรรมที่สร้างขึ้นในยุคอูรุก (4000-3100 ปีก่อนคริสตกาล) ในช่วงปลายยุคก่อนประวัติศาสตร์ สัตว์ต่างๆ

อักษรลิ่มมีต้นกำเนิดในดินแดนที่ปัจจุบันคือประเทศอิรัก ก่อนปี 3200 ก่อนคริสตกาล หรือ 5,200 ปีก่อน และสิ้นสุดการใช้เมื่อ 2,700 ปีก่อน

รูปแบบการเขียน ปรากฏอยู่บนตราประทับทรงกระบอกยุคแรก ซึ่งแกะสลักจากหินและใช้ในการรับรองเอกสาร เจ้าหน้าที่หรืออาลักษณ์ของพวกเขาจะกลิ้งตราประทับลงบนแผ่นดินเหนียวเปียกเพื่อเป็นรูปแบบการลงนาม ตราประทับทรงกระบอกยังถูกนำมาใช้เป็นเครื่องประดับและพบพร้อมกับโลหะมีค่าและอัญมณีในสุสานของชนชั้นสูงในสังคม รางน้ำ ตราประทับทรงกระบอก และประติมากรรมอื่นๆ

อักษรลิ่มมีต้นกำเนิดในดินแดนที่ปัจจุบันคือประเทศอิรัก ก่อนปี 3200 ก่อนคริสตกาล หรือ 5,200 ปีก่อน

อักษรคูนิฟอร์มไม่ใช่ภาษา แต่เป็นวิธีการเขียนที่ถูกต้องและแตกต่างจากตัวอักษร มันไม่มี "ตัวอักษร" แต่ใช้สัญลักษณ์ประมาณ 600 ถึง 1,000 ตัว สลักลงบนดินเหนียวเพื่อสะกดคำ โดยแบ่งคำออกเป็นพยางค์ เช่น "ca-at" สำหรับ cat หรือ "mu-zi-um" สำหรับ museum นอกจากนี้ยังมีสัญลักษณ์อื่นๆ ที่ใช้แทนคำทั้งคำ เช่น "£" ที่ใช้แทน pound sterling

หน้ากากแห่งวาร์กา (ประมาณ 3000 ปีก่อนคริสตกาล) หรือ

5 พันปีก่อน

มีรูปปั้นทั้งผู้หญิงและผู้ชาย ที่มีรูปร่างผอมเพรียว ใบหน้าโดดเด่น เท้าสะเอว และอวัยวะเพศแสดงไว้อย่างถูกต้อง รวมถึงรูปปั้นผู้หญิงกำลังให้นมบุตร ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยนจากการใช้ชีวิตแบบเร่ร่อนสู่การตั้งหลักแหล่งมั่นคง อันนำไปสู่การเกิดเมืองและอารยธรรม

ยุคอูไบด์ (5000-4000 ปีก่อนคริสตกาล) และยุคอูรุก (4000-3100 ปีก่อนคริสตกาล)

สุเมเรียนเป็นอารยธรรมโบราณในเมโสโปเตเมียตอนใต้ (อิรักในปัจจุบัน) ในยุคทองแดงและยุคสำริดตอนต้น

2900 ปีก่อนคริสตกาล หรือ 4.9 พันปีก่อน

ยุคราชวงศ์แรก (2900-2350 ปีก่อนคริสตกาล)

ตราประทับทรงกระบอกและเศษดินเผาจากสุสานของพระราชินีปูอาบี (ประมาณ 2600 ปีก่อนคริสตกาล):พระราชินีประทับอยู่ด้านบน ในขณะที่พระราชาประทับอยู่ด้านล่าง แต่ละพระองค์ถูกแยกออกจากราษฎรด้วยมาตราส่วนที่แสดงถึงความศักดิ์สิทธิ์

รูปปั้นบูชาของผู้ชายจากเทล อัสมา (2750-2600 ปีก่อนคริสตกาล) หรือ 4.7 - 4.6 พันปีก่อน :รูปปั้นบูชานี้ทำจากหินอะลาบาสเตอร์ เปลือกหอย หินปูนสีดำ และยางมะตอย แสดงภาพผู้ชายที่บูชาเอ็นิล เทพเจ้าผู้ทรงอำนาจของเมโสโปเตเมีย

ซิกกูแรตที่เก่าแก่ที่สุดที่ยังหลงเหลืออยู่มีอายุย้อนไปถึงวัฒนธรรมสุเมเรียนในสหัสวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล

พีระมิดขั้นบันไดลดหลั่นกันไป โดยมีศาลเจ้าหรือวิหารอยู่บนยอด เช่นเดียวกับพีระมิด

9. ซากเมือง 6 พันปี ป้อมปราการสองชั้น แหล่งโบราณคดีโต่วซาน(Douwan) เมืองหนานจิง อู๋ซี มณฑลเจียงซู ประเทศจีน

ค้นพบกำแพงสองชั้นอายุ 6,000 ปี ได้แก่ กำแพงชั้นในและกำแพงชั้นนอก, ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ค้นพบคูน้ำจำนวนสามแห่งทาง, คูเมืองทิศเหนือ ทิศตะวันออก และทิศใต้ ค้นพบกำแพงและคูน้ำ ตรงกับวัฒนธรรมหม่าเจียปัง (MajiaBang) และซงเจ๋อ (Songze)

ผังเมืองสี่เหลี่ยมจัตุรัส แต่มีมุมโค้งมน ในแหล่งโบราณคดีของโต่วซานในเมืองอู๋ซี มณฑลเจียงซู เมื่อ 6 พันปี มีกำแพงชั้นในและคูน้ำชั้นนอกสามารถปิดได้สนิท

แหล่งโบราณคดีโต่วซาน 6 พันปี ได้ค้นพบสิ่งประดิษฐ์ เช่น เครื่องปั้นดินเผาหม้อสามขา เครื่องมือหยก เช่น ขวานหยก จี้หยก เครื่องมือหิน เช่น ขวานหิน สิ่วหิน

โถดินเผาพร้อมขาตั้ง ถ้วยดินเผา และไหดินเผาปากกว้าง

10. วัฒนธรรมนอร์เตชิโก ชายฝั่งเปรู ในหุบเขาแม่น้ำสี่สาย

3,500 ปีก่อนคริสตกาล ถึง 1,800 ปีก่อนคริสตกาล

หรือที่เรียกว่าอารยธรรมการัลหรืออารยธรรมการัล-ซูเป

ทวีปอเมริกาใต้

เมืองการัล ซึ่งเป็นเมืองที่อารยธรรมนอร์เตชิโกได้รับชื่ออื่น มีการค้นพบพีระมิดรวมทั้งสิ้น 6 แห่ง และลานวงกลม

แต่อารยธรรมนอร์เตชิโกไม่มีหลักฐานการเขียนหรือเครื่องปั้นดินเผา

11. แหล่งโบราณคดีไบไทในประเทศคาซัคสถาน เอเชียกลาง แหล่งโบราณคดีไบไทมีอายุประมาณ 5,500 ปี และมีการขุดพบกระดูกม้าและเครื่องมือจำนวนมาก นอกจากนี้ยังตรวจพบกรดไขมันจากน้ำนมม้าบนเศษเครื่องปั้นดินเผา หลักฐานทั้งหมดนี้บ่งชี้ว่าชาวไบไทได้เริ่มเลี้ยงม้าให้เชื่องและใช้ม้าในชีวิตประจำวันแล้ว

ม้าเลี้ยงในประเทศจีนอาจถูกนำเข้ามาจากเอเชียกลาง หลักฐานที่เก่าแก่ที่สุดของกระดูกม้าเลี้ยงที่พบในจีนมาจากแหล่งโบราณคดีต้าเหอจวง ในอำเภอหย่งจิง มณฑลกานซู ซึ่งมีอายุประมาณ 4,000–3,600 ปี แหล่งโบราณคดีอื่นๆ ในภูมิภาคกานซู-ชิงไห่ เช่น สุสานวัฒนธรรมฉีเจียในพื้นที่ฉิน-เว่ยเจียของอำเภอหย่งจิง และแหล่งโบราณคดีหั่วเส้าโกวในอำเภอหยูเหมิน ก็พบกระดูกม้าเช่นกัน

กำเนิดรถม้าในประเทศจีน

ปลายราชวงศ์ชาง ประมาณ 3,300 ปีที่แล้ว แหล่งโบราณคดีหยินซูในเมืองอันหยาง มณฑลเหอหนาน เป็นเมืองหลวงของปลายราชวงศ์ชาง มีการค้นพบหลุมฝังศพม้ามากกว่า 100 หลุมบนเนินเขาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของแหล่งโบราณคดี แต่ละหลุมมีม้าอย่างน้อยหนึ่งตัว บางหลุมมีมากถึง 37 ตัว โดยทั่วไปแล้วมักพบหลุมหนึ่งที่มีม้าสองตัว นอกจากนี้ ยังมีการค้นพบหลุมฝังศพรถม้าและม้า

12. ซากเมืองโบราณแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก เหลียงจู่ ประเทศจีน ห้าพันปี (3,300BC-2,300BC) หรือ 5.3 - 4.3 พันปีก่อน

ประเทศจีนมีผังโครงสร้างสี่ชั้น

เขตพระราชวังโม่กู่ซาน เมืองชั้นใน เมืองชั้นนอก ระบบอนุรักษ์น้ำรอบนอก

ระบบอนุรักษ์น้ำรอบนอก ประกอบด้วยเขื่อน 11 แห่ง

พบหยกแกะสลักหนัก 6.5 กิโลกรัม แท่นบูชาเหยาซาน

13. อารยธรรมลุ่มแม่น้ำสินธุประเทศปากีสถานและภาคตะวันตกเฉียงเหนือของอินเดีย

ประมาณ 3300 ปีก่อนคริสตกาล – 1300 ปีก่อนคริสตกาล หรือ 5.3 พันปี - 3.3 พันปีก่อน

Indus Valley Civilization

เป็นอารยธรรมยุคสำริด

สร้างเมืองฮารัปปาและโมเฮนโจดาโร การวางผังเมืองถนนตรง มีระบบจัดการน้ำประปาและสิ่งปฏิกูล ระบบระบายน้ำ

ระบบชั่งน้ำหนัก

การผลิตทองแดง ทองสัมฤทธิ์ ตะกั่ว และดีบุก

ค้นพบเกมและของเล่นหลากหลายชนิดในเมืองต่างๆ

การเขียนจารึกสินธุ ตราประทับที่มีอักษรภาพ (Indus Script) กลางของสหัสวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล หรือ 5 พันปีก่อน

ที่ยังถอดรหัสอ่านไม่ได้

จารึกหลายพันชิ้นที่มีความยาวตั้งแต่ 1 ถึงประมาณ 20 ตัวอักษร มีการระบุสัญลักษณ์ ที่ไม่ซ้ำกันประมาณ 400 แบบ

ตราประทับฮารัปปันและรอยประทับที่แสดงอักษรสินธุ หรืออักษรฮารัปปัน กลางของสหัสวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาลหรือ 5 พันปีก่อน

14. วัฒนธรรมหม่าเจียเหยา ค้นพบมีดสำริดมีสนิมสีเทาเข้ม

ที่เก่าสุดในจีน 5,305 - 4,765 ปีก่อน ในมณฑลกานซู่ ยาว 12.5 cm กว้าง 2.4 cm พบคราบตะกรันประกอบด้วย ทองแดง 36.5% ดีบุก 6.47% ตะกั่ว 3.49% และเหล็ก 0.41%

สิ่งประดิษฐ์วัฒนธรรมหม่าเจียเหยาพบภาชนะดินเผาที่มีลวดลายสีดำ เขียนด้วยลายมือบนภาชนะ เช่น เส้นฟันเลื่อย แผงน้ำเต้าเกลียว รูปคน รูปสัตว์

หัวลูกศรสำริดอายุ 4,500 ปีก่อน ยาว 3.66 cm และวัตถุรูปทรงกระบอกสำริดมีรูพรุน ยาว 6.45 cm เขตซีฉวน มณฑลเหอหนาน ประเทศจีน

15. อารยธรรมอียิปต์โบราณ3,150 ปีก่อนคริสตกาล – 332 ปีก่อนคริสตกาล เมื่อ 5,175 ปีก่อน กษัตริย์เมเนสทรงรวมอียิปต์บนและอียิปต์ล่างเข้าด้วยกัน และทรงสถาปนาเมืองหลวงที่กำแพงสีขาว ต่อมาเรียกว่าเมมฟิส

4,500 ปีก่อน อียิปต์ได้สร้างพีระมิด วิหาร และเสาโอเบลิสก์

อียิปต์โบราณประดิษฐ์ "ลูกอม" (การทำขนมหวานจากน้ำผึ้งและผลไม้), นาฬิกาปลุก (แบบแดด/น้ำ), และ คอนกรีต (ปูนขาวผสมยิปซัม/ดินเหนียว

ใช้ปูนขาว, ยิปซัม, และดินเหนียวผสมกันทำอาคาร และปูพื้น)

กระดาษปาปิรัส จากต้นกกริมแม่น้ำไนล์, กลอนประตูไม้ แบบง่ายๆ พร้อมลูกกุญแจ

อักษรภาพอียิปต์โบราณ (Hieroglyphs) 2,925 ก่อนคริสตกาล หรือ 5 พันปีก่อน

สัญลักษณ์ฮีโรกลิฟอาจแทนวัตถุที่มันวาด แต่โดยทั่วไปแล้วจะหมายถึงสิ่งเฉพาะอย่างใดอย่างหนึ่งเสียงหรือกลุ่มเสียง อักษรฮีโรกลิฟ หมายถึง “รูปแกะสลักศักดิ์สิทธิ์”

อักษรภาพอียิปต์โบราณ (Hieroglyphs) 2,925ปีก่อนคริสตกาล

อักษรเดโมติกอียิปต์ เป็นอักษรภาพแบบเขียนหวัดที่ใช้ในข้อความที่เขียนด้วยลายมือตั้งแต่ต้นศตวรรษที่ 7 ก่อน คริสต์ศักราช จนถึงศตวรรษที่ 5 หลัง คริสต์ศักราชอักษร หรือ 2,700 - 2,500 ปีก่อน ตรงกับกลางยุคราชวงศ์โจว ประเทศจีน

อักษรเดโมติกพัฒนามาจากอักษรภาพโบราณและอักษรหวัดอักษรเฮียราติกและเริ่มเข้ามาแทนที่อักษร เฮียราติก ในช่วงรัชสมัยของพระเจ้าสมัย ราชวงศ์ปซัมติกที่ 1

(664–610 ปีก่อนคริสตกาล ) ในช่วงศตวรรษที่ 5 ก่อนคริสตกาลอักษรเดโมติก

ชาวอียิปต์เรียกว่าเซคห์ ชัตหมายถึง “การเขียนสำหรับเอกสาร”—ได้ถูกนำมาใช้กันอย่างแพร่หลายในอียิปต์เพื่อวัตถุประสงค์ทางธุรกิจและวรรณกรรม

แผ่นจารึกดิน เผาจารึกอักษรเดโมติก สมัยราชวงศ์ปโตเลมี ประมาณ ค.ศ. 304–30 ก่อนคริสต์ศักราช

16. เมืองโบราณซือเหมา (Shimao) มณฑลส่านซี (Shaanxi) ประเทศจีน ที่มีอายุเก่าแก่กว่า 4,300 ปี ลักษณะเด่น:

พีระมิดขั้นบันได อายุ 4,300 ปี: สูงกว่า 70 เมตร (230 ฟุต) ตกแต่งด้วยสัญลักษณ์คล้ายอักษรภาพของจีน เช่น รูปดวงตาและใบหน้าณ กำแพงเมืองและป้อมปราการ ศิลปวัตถุจำนวนมาก

พบหลักฐานการสังเวยมนุษย์.

17. จักรวรรดิอัคคาเดียน

ยุค:ประมาณ 2350 ปีก่อนคริสตกาล – 2150 ปีก่อนคริสตกาล ปัจจุบันคืออิรัก ซีเรีย และตุรกี

จักรวรรดิอัคคาเดียนรวมชาวอัคคาเดียนและชาวสุเมเรียนไว้ภายใต้การปกครองเดียวกัน

พูดทั้งภาษาสุเมเรียนและภาษาอัคคาเดียน และเขียนด้วยอักษรคูนิฟอร์มแบบอัคคาเดีย

สร้างตราประทับแกะสลักและรูปปั้นหล่อโลหะ ผลผลิตทางการเกษตร แลกเปลี่ยนเป็นแร่โลหะ ไม้ และหินก่อสร้าง