4 มิ.ย. เวลา 12:08 • หนังสือ

Ivanhoe อัศวินแห่งอุดมการณ์ในโลกแห่งการเมือง

“อัศวิน” ในภาพฝันของโลกยุคกลาง คือผู้มีเกียรติ กล้าหาญ ซื่อสัตย์ต่อเจ้าชาย ซื่อตรงต่อความรัก และยืนหยัดเพื่อความยุติธรรม แต่ Ivanhoe นวนิยายประวัติศาสตร์ของ Sir Walter Scott กลับพาเราไปพบกับโลกที่ไม่สอดคล้องกับอุดมคตินั้น โลกที่ความดีไม่ได้รับรางวัลเสมอไป และเกียรติศักดิ์อาจต้องจมอยู่ใต้เงาของอคติ ชนชั้น และการเมือง
คือเรื่องมันเป็นอย่างงี้ครับ ในโลกของ Ivanhoe ตัวเอกอย่างวิลเฟร็ดแห่งไอแวนโฮ ยังคงยึดมั่นในอุดมคติแบบอัศวิน แต่โลกที่เขาอยู่กลับเต็มไปด้วยความขัดแย้ง ทั้งระหว่างนอร์มันกับแซกซอน คริสเตียนกับยิว และความยุติธรรมกับอำนาจอันบิดเบี้ยว ไอแวนโฮจึงกลายเป็นภาพแทนของ "อัศวินในโลกที่ไม่เป็นไปตามอุดมคติ"
ไอแวนโฮมีคุณสมบัติของอัศวินตามอุดมคติอย่างครบถ้วน เขาจงรักภักดีต่อกษัตริย์ริชาร์ด ต่อต้านเจ้าชายจอห์น เขาต่อสู้ในสงครามครูเสดอย่างกล้าหาญ และในฉากแข่งขันทัวร์นาเมนต์ที่โด่งดัง เขาสามารถเอาชนะศัตรูทั้งหลายแม้จะบาดเจ็บสาหัส นั่นคือภาพของอัศวินผู้ไม่หวั่นไหว แม้จะถูกขับไล่จากพ่อของตนเองเนื่องจากความรักที่มีต่อโรวีนา เขาก็ยังรักษาความซื่อตรงต่อหญิงคนรักและไม่ยอมเปลี่ยนแปลง
อุดมคติของเขาไม่ใช่แค่มีแต่เรื่องเกี่ยวกับการรบเท่านั้น ไอแวนโฮยังมีจิตใจที่เมตตาอีกด้วย สิ่งนี้แสดงออกได้ชัดเมื่อรีเบคก้า หญิงสาวชาวยิวที่ตกเป็นเหยื่อของการล่าแม่มดต้องถูกตัดสินประหารชีวิต ไอแวนโฮเป็นเพียงผู้เดียวที่ยอมเสี่ยงชีวิตเข้าสู้เพื่อปกป้องเธอ แม้รู้ดีว่าโลกที่เขาอยู่นั้นไม่ให้ค่ากับความยุติธรรม เพราะแม้ไอแวนโฮจะเป็นภาพแทนของความดี แต่โลกที่เขาอาศัยอยู่นั้นคือโลกที่ความดีมักพ่ายแพ้ต่ออำนาจและอคติ
โลกใน Ivanhoe ถูกแบ่งแยกระหว่างผู้ปกครองนอร์มันกับชาวแซกซันที่ถูกกดขี่ แม้ไอแวนโฮจะเป็นชาวแซกซัน แต่เขากลับรับใช้กษัตริย์นอร์มัน ทำให้เขาถูกมองว่าเป็น "คนทรยศ" โดยชนชั้นของตนเอง ขณะเดียวกันเขาก็ไม่ได้รับการยอมรับอย่างแท้จริงจากพวกนอร์มัน
หญิงสาวชาวยิวอย่างรีเบคก้าและบิดาของเธอ ไอแซก ถูกปฏิบัติเสมือนคนไร้ศักดิ์ศรี ทั้งที่พวกเขามีคุณธรรมสูงส่ง รีเบคก้าเป็นหญิงที่เสียสละและฉลาด แต่เพียงเพราะเธอเป็นยิว ความรักที่อาจเกิดขึ้นระหว่างเธอกับไอแวนโฮจึงถูกทำให้เป็นไปไม่ได้
ในศาลของยุคกลาง ข้อกล่าวหาเรื่อง “เวทมนตร์” กับรีเบคก้าไม่ได้ตั้งอยู่บนพื้นฐานของเหตุผลหรือหลักฐาน แต่เป็นเพียงความเกลียดชังของคนส่วนใหญ่ การตัดสินใจจึงขึ้นอยู่กับ “การดวล” ซึ่งสะท้อนว่าแม้แต่กระบวนการยุติธรรมก็ขึ้นกับโชคและกำลัง ไม่ใช่ความจริง
ท้ายที่สุด แม้เรื่องราวจะจบลงด้วยฝ่ายไอแวนโฮเป็นฝ่ายชนะ เขาได้แต่งงานกับโรวีนา หญิงที่เขารักและยึดมั่นในความรักนั้นตลอดมา กษัตริย์ริชาร์ดก็กลับขึ้นครองบัลลังก์ แต่ก็ใช่ว่าทุกคนจะได้ใช้ชีวิตอยู่อย่างเท่าเทียมจริงๆ
รีเบคก้า ผู้เป็นหญิงมีศักดิ์ศรี ถูกบีบบังคับให้ออกจากอังกฤษ เพราะเธอไม่อาจใช้ชีวิตอย่างเท่าเทียมได้ในสังคมคริสเตียน โรบิน ฮู้ด ผู้มีส่วนร่วมในการต่อสู้ เป็นคนช่วยเหลือไอแวนโฮและกษัตริย์ริชาร์ด ต้องหลบซ่อนอยู่ในป่าแม้เขาจะต่อสู้เพื่อคนยากจน
Sir Walter Scott ไม่ได้เสนอว่าอุดมคติแบบอัศวินนั้นไร้ความหมาย ตรงกันข้าม เขายังให้ไอแวนโฮยึดมั่นในความกล้าหาญ ความรัก และความยุติธรรม แต่สิ่งที่เขาทำคือการวางตัวละครนี้ไว้ในโลกที่ซับซ้อน โลกที่การกระทำดีไม่เพียงพอหากปราศจากความเข้าใจในบริบทที่ล้อมรอบอยู่
ดังนั้น Ivanhoe จึงไม่ใช่เพียงเรื่องราวของอัศวินในสนามรบ แต่คือภาพแทนของการต่อสู้ระหว่างอุดมคติกับความจริง ตัวไอแวนโฮเองเปรียบเสมือนสะพานระหว่างโลกแห่งอุดมการณ์อัศวินกับโลกแห่งการเมือง ชนชั้น และความอยุติธรรมที่รายล้อม มันคือคำเตือนว่าแม้เราจะยึดมั่นในความดี แต่การจะเปลี่ยนแปลงโลกได้นั้น ต้องกล้าเผชิญกับความซับซ้อนของมนุษย์ที่ลึกซึ้งยิ่งกว่าความฝันเสียอีก
ภาพ : Knight Brian de Bois-Guilbert Being Defeated by Desdichado at the Tournament in Ivanhoe

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา