Rob Roy โรบินฮู้ดแห่งสกอตแลนด์กับประวัติศาสตร์ที่อยู่เบื้องหลัง
ในโลกของวรรณกรรมอังกฤษยุคโรแมนติก มีไม่กี่ตัวละครที่เป็นสัญลักษณ์ของการต่อต้านอำนาจรัฐ ความซื่อสัตย์ในศักดิ์ศรีของตน และความเป็น “วีรบุรุษนอกกฎหมาย” ได้ชัดเจนเท่ากับ ร็อบ รอย แม็คเกรเกอร์ (Rob Roy MacGregor) จากนวนิยาย Rob Roy (1817) ของ Sir Walter Scott แม้จะถูกเขียนขึ้นเป็นนิยาย แต่แก่นแท้ของเรื่องเต็มไปด้วยเนื้อหาทางประวัติศาสตร์ การเมือง และความขัดแย้งเชิงวัฒนธรรมในสกอตแลนด์ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 18
คือเรื่องมันเป็นอย่างงี้ครับ ร็อบ รอย เปียบเสมือน "โรบินฮู้ดแห่งสกอตแลนด์" เขาคือผู้ปล้นคนรวยเพื่อช่วยคนจน ต่อกรกับเจ้าหน้าที่รัฐที่คดโกง และยังคงไว้ซึ่งศักดิ์ศรีของชาวไฮแลนด์ ในอีกแง่หนึ่ง เขาเป็นตัวแทนของชนชั้นชายขอบที่ถูกระบบกฎหมายและเศรษฐกิจของราชอาณาจักรกลืนกิน
แม้จะชื่อเรื่อง Rob Roy แต่ผู้เล่าเรื่องหลักคือ แฟรงค์ ออสบัลดิสโตน (Frank Osbaldistone) ชายหนุ่มชาวอังกฤษผู้ถูกส่งไปยังสกอตแลนด์และค่อยๆ เรียนรู้โลกที่ต่างจากเมืองใหญ่ซึ่งเขาคุ้นเคย ที่นั่นเขาได้พบกับ ร็อบ รอย ชายชาวไฮแลนด์ที่เป็นทั้งนักสู้ พ่อผู้ปกป้องครอบครัว และศัตรูของรัฐอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
ภาพของร็อบ รอย คือผู้ที่ดำรงอยู่ภายนอกระบบกฎหมายของรัฐ แต่มีหลักจริยธรรมของตนเอง เขาไม่ใช่โจรเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว แต่เพื่อช่วยเหลือชาวบ้านและปกป้องเกียรติของเผ่าพันธุ์ เขาปล้นจากชนชั้นนายทุนหรือขุนนางที่กดขี่ และมักจะไม่ใช้ความรุนแรงเกินจำเป็น นี่คือเหตุผลที่ทำให้เขาเปรียบได้กับ โรบินฮู้ดแห่งสกอตแลนด์
ในนวนิยาย เขายังแสดงให้เห็นถึงความภักดีต่อครอบครัวเป็นอย่างยิ่ง ความสัมพันธ์ของเขากับภรรยาที่ชื่อ เฮเลน (Helen) และลูกชายเป็นแรงผลักดันสำคัญในเรื่อง เขาเลือกจะสู้เพื่อความอยู่รอดของพวกเขา แม้จะต้องกลายเป็นผู้ร้ายในสายตาของผู้มีอำนาจ
นิยาย Rob Roy ไม่ได้เกิดขึ้นในสุญญากาศ แต่แฝงไว้ด้วยบริบททางประวัติศาสตร์ของสกอตแลนด์ในช่วงปี ค.ศ. 1715 ซึ่งตรงกับการลุกฮือของฝ่ายจาโคไบต์ (Jacobite) ที่ต้องการฟื้นฟูราชวงศ์สจ๊วต (Stuart) กลับคืนสู่บัลลังก์อังกฤษและสกอตแลนด์ หลังจากถูกราชวงศ์ฮันโนเวอร์ (Hanover) ขึ้นครองอำนาจ
นอกจากนี้ ในช่วงต้นศตวรรษที่ 18 ยังเป็นช่วงที่ระบบเศรษฐกิจเริ่มเปลี่ยนจากระบบ “ศักดินา” ไปสู่ “ทุนนิยม” ที่เน้นตลาดเสรี ชาวไฮแลนด์ที่เคยอาศัยบนภูเขาสูงและมีระบบการแบ่งปันทรัพยากรร่วมกันจึงถูกผลักไสให้กลายเป็น “ผู้บุกรุก” หรือ “อาชญากร” ตามนิยามของระบบรัฐ
ประวัติศาสตร์ที่อยู่เบื้องไม่ได้มีแค่ฉากหลังของความขัดแย้งทางการเมืองเท่านั้น เพราะตัวของ ร็อบ รอย แม็คเกรเกอร์ ก็เป็นบุคคลที่มีอยู่จริง เขาเกิดเมื่อปี ค.ศ. 1671 ในแถบ Loch Katrine เขต Trossachs ของสกอตแลนด์ ซึ่งเป็นพื้นที่ภูเขาในแคว้นไฮแลนด์เขาเป็นสมาชิกของตระกูลแม็คเกรเกอร์ (Clan MacGregor) หนึ่งในเผ่าพันธุ์เก่าแก่ของสกอตแลนด์ แต่ถูกทางการอังกฤษปราบปรามอย่างหนักในช่วงศตวรรษที่ 17 ถึงขั้นที่ชื่อ “MacGregor” ถูกประกาศให้ผิดกฎหมาย และสมาชิกของตระกูลต้องใช้นามสกุลอื่น เช่น Campbell หรือ Drummond
คำว่า “Rob Roy” มาจากภาษาเกลิคว่า Raibeart Ruadh แปลว่า “Robert the Red” หรือ “ร็อบแดง” อันมาจากสีผมแดงของเขา
ในช่วงวัยหนุ่ม ร็อบ รอย ทำงานค้าปศุสัตว์ (โดยเฉพาะวัว) ซึ่งเป็นอาชีพหลักในแถบ ไฮแลนด์ แต่ด้วยสภาพเศรษฐกิจที่ผันผวน เขาเข้าสู่ภาวะหนี้สิน และถูกหุ้นส่วนธุรกิจฉ้อโกง ท้ายที่สุดเขาถูกตราหน้าว่าเป็นอาชญากร และหันไปใช้ชีวิตแบบนอกกฎหมาย โดยยึดแนวปฏิบัติของ "การปล้นคืน" จากพ่อค้าหรือนายทุนที่กดขี่ชาวบ้าน
แม้จะถูกทางการตามล่า ร็อบ รอย ก็ยังได้รับการเคารพจากชาวบ้านจำนวนมาก เพราะเขามักเว้นไม่ทำร้ายคนยากจน และแบ่งของที่ได้กับคนในชุมชน กิตติศัพท์ของเขาจึงแพร่ไปไกล จนถูกเปรียบเทียบกับโรบินฮู้ดของอังกฤษ
ในทางการเมือง ร็อบ รอย มีบทบาทในการสนับสนุนขบวนการจาโคไบต์ ซึ่งพยายามโค่นล้มราชวงศ์ฮันโนเวอร์ และฟื้นฟูราชวงศ์สจ๊วต ซึ่งเขาเชื่อว่าสะท้อนความชอบธรรมของชาวไฮแลนด์มากกว่า เขาเข้าร่วมการลุกฮือปี 1715 ซึ่งเป็นฉากหลังสำคัญของนวนิยาย Rob Roy
เขาเสียชีวิตในปี 1734 ที่บ้านของเขาใกล้เมือง Balquhidder และปัจจุบันมีหลุมฝังศพที่กลายเป็นสถานที่ประวัติศาสตร์
การที่ Sir Walter Scott เลือกให้แฟรงค์เป็นผู้เล่าเรื่อง ถือเป็นกลยุทธ์วรรณกรรมที่ชาญฉลาด แฟรงค์เริ่มต้นเรื่องในฐานะชายหนุ่มผู้ถูกพ่อส่งไปเป็นพนักงานบัญชีที่เขาไม่ต้องการ เขาเป็น “โลแลนเดอร์” ผู้ไม่เข้าใจชีวิตของ “ไฮแลนเดอร์” แต่เมื่อเขาได้พบกับ ร็อบ รอย และเห็นชีวิตของชาวไฮแลนด์ เขาเริ่มเห็นว่ากฎหมายและศีลธรรมไม่ใช่สิ่งเดียวกันเสมอไป
แฟรงค์จึงเป็นเหมือนตัวแทนของผู้ที่เคยมองชาวไฮแลนด์เป็นคนล้าหลังหรือป่าเถื่อน แต่เมื่อได้เข้าใจบริบทจริง ก็เริ่มเห็นคุณค่าของศักดิ์ศรี ประเพณี และความกล้าหาญของคนกลุ่มนี้
แม้นวนิยายเรื่อง Rob Roy จะไม่ใช่พงศาวดารทางประวัติศาสตร์แบบตรงๆ แต่ Sir Walter Scott ใช้รูปแบบวรรณกรรมในการสร้างความเข้าใจใหม่เกี่ยวกับอดีตของสกอตแลนด์ เขาไม่ได้พยายามบันทึกข้อเท็จจริงเพียงอย่างเดียว แต่เสนอ “ความจริงผ่านเรื่องเล่า” โดยใช้ภาพของ ร็อบ รอย เป็นสัญลักษณ์ของความขัดแย้งทางอัตลักษณ์ระหว่างรัฐกับเผ่า เมืองกับชนบท อังกฤษกับสกอตแลนด์
ร็อบ รอย แม็คเกรเกอร์ จึงไม่ใช่แค่ตำนานหรือวีรบุรุษพื้นบ้าน แต่เป็นตัวแทนของช่วงเวลาที่สกอตแลนด์เปลี่ยนแปลงจากโลกเก่าเข้าสู่โลกใหม่ เราได้เห็นว่า “โจร” ในประวัติศาสตร์อาจเป็น “ผู้ยืนหยัดในศักดิ์ศรี” ที่ถูกโลกเข้าใจผิด
ในยุคที่ผู้คนยังคงตั้งคำถามถึงความยุติธรรม ศีลธรรม และอำนาจรัฐ ร็อบ รอย จึงยังคงมีเสียงสะท้อน เสียงของชายคนหนึ่งที่ไม่ยอมแพ้ให้กับระบบที่ไม่ยุติธรรม และเลือกจะมีชีวิตในแบบของตนเอง
ภาพ : William Lockhart Bogle
อ้างอิง
National Records of Scotland – Rob Roy MacGregor
เว็บไซต์รัฐบาลสก็อตแลนด์ ให้ข้อมูลชีวประวัติของ Rob Roy ตัวจริง พร้อมเอกสารทางประวัติศาสตร์
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
