23 ต.ค. เวลา 05:17 • อาหาร

Q30 : เลือกกินแบบไหนดีต่อสุขภาพ

ในปัจจุบัน รูปแบบการกินมีหลากหลายแนวทางที่ได้รับความนิยม ไม่ว่าจะเพื่อสุขภาพ ความเชื่อหรือเป้าหมายในการควบคุมน้ำหนัก ซึ่งแต่ละแบบมีหลักการและผลต่อสุขภาพแตกต่างกัน
1. การกินเจ (Vegetarian during “เทศกาลกินเจ”)
คือการงดเนื้อสัตว์ทุกชนิด รวมถึงผลิตภัณฑ์จากสัตว์ เช่น ไข่ นม และงดผักกลิ่นฉุน (เช่น กระเทียม หัวหอม) โดยเน้นพืชผัก ถั่ว เต้าหู้ และธัญพืช เป็นหลัก
งานวิจัยพบว่าการกินเจช่วงสั้น ๆ สามารถลดระดับคอเลสเตอรอลและความดันโลหิตได้ (Chen et al., Nutrients, 2019) แต่ควรระวังภาวะขาดโปรตีนและวิตามิน B12 หากกินในระยะยาวโดยไม่วางแผน
2. การกินมังสวิรัติ (Vegetarian Diet)
คือการงดเนื้อสัตว์ แต่ยังอาจรับประทานไข่หรือนมได้
การกินมังสวิรัติช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจ เบาหวานชนิดที่ 2 และโรคอ้วน (Dinu et al., Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 2017) เนื่องจากมีใยอาหารสูงและไขมันอิ่มตัวต่ำ
3. การกินวีแกน (Vegan Diet)
เป็นการงดอาหารจากสัตว์ทุกชนิด รวมถึงนม ไข่ น้ำผึ้ง และเจลาติน โดยเน้นพืชล้วน ๆ
งานวิจัย meta-analysis (Nutrients, 2022) พบว่า วีแกนสามารถช่วยลด BMI, LDL, และ HbA1c ได้อย่างมีนัยสำคัญ แต่หากไม่เสริมวิตามิน B12, เหล็ก, และโอเมก้า-3 อาจเกิดภาวะขาดสารอาหารได้
4. การกินคีโต (Ketogenic Diet)
เป็นการลดคาร์โบไฮเดรตให้ต่ำมาก (<10%) และเพิ่มไขมันเป็นหลัก เพื่อให้ร่างกายเข้าสู่ภาวะ “คีโตซิส” ใช้ไขมันเป็นพลังงานแทนน้ำตาล
การกินคีโตช่วยลดน้ำหนักระยะสั้นและควบคุมระดับน้ำตาลในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ได้ดี (Bueno et al., British Journal of Nutrition, 2013) แต่หากทำระยะยาวอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อไขมันในเลือดสูงและโรคหัวใจ
5. การกินคลีน
ไม่ใช่สูตรอาหารเฉพาะ แต่เน้นการกินอาหารธรรมชาติ ไม่ผ่านกระบวนการ เช่น ข้าวกล้อง ผักผลไม้สด โปรตีนไม่แปรรูป ลดน้ำตาลและอาหารสำเร็จรูป
งานวิจัยชี้ว่าการลดอาหาร Ultra-processed มีความสัมพันธ์กับการลดความเสี่ยงโรคหัวใจและมะเร็ง (Srour et al., BMJ, 2019)
6. การกินแบบเมดิเตอร์เรเนียน (Mediterranean Diet)
ถือเป็นหนึ่งในรูปแบบที่ได้รับการยอมรับว่าส่งเสริมสุขภาพมากที่สุด เน้นผัก ผลไม้ ถั่ว ปลา น้ำมันมะกอก และไวน์แดงเล็กน้อย
การศึกษาใหญ่เช่น PREDIMED trial (NEJM, 2013) พบว่าช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจขาดเลือดและอัตราการตายจากทุกสาเหตุ
สรุป: ทุกแบบมีประโยชน์หากเลือกให้เหมาะกับร่างกายและทำอย่างสมดุล
หากต้องการลดความเสี่ยงโรคเรื้อรัง → เมดิเตอร์เรเนียนและมังสวิรัติ เหมาะสมที่สุด

หากลดน้ำหนักระยะสั้น → คีโต อาจช่วยได้แต่ไม่ควรทำต่อเนื่องนาน

หากเน้นสิ่งแวดล้อม → วีแกน เป็นทางเลือกดีแต่ต้องเสริมสารอาหาร

ส่วน การกินคลีน เหมาะกับการดูแลสุขภาพทั่วไปในชีวิตประจำวัน


📚References
Chen CW et al. Nutrients. 2019;11(6):1330.
Dinu M et al. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017;57(17):3640–3649.
Hu T et al. Nutrients. 2022;14(5):955.
โฆษณา