Q33 : แพ้กลูเตน (Gluten Intolerance) คืออะไร
กลูเตน (Gluten) คือโปรตีนชนิดหนึ่งที่พบในธัญพืช เช่น ข้าวสาลี (wheat), ข้าวบาร์เลย์ (barley) และ ข้าวไรย์ (rye) โดยกลูเตนมีคุณสมบัติทำให้แป้งเหนียวและยืดหยุ่น จึงพบมากในขนมปัง เส้นพาสต้า และเบเกอรี่ต่างๆ
การแพ้กลูเตนไม่ได้มีเพียงรูปแบบเดียว แพทย์มักแบ่งได้เป็น 3 กลุ่มหลัก ได้แก่
1.โรคเซลิแอค (Celiac disease) — เป็นโรคภูมิต้านตนเอง (autoimmune disease) เมื่อกินกลูเตน ร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกันทำลายเยื่อบุลำไส้เล็ก
2.ภาวะไวต่อกลูเตนโดยไม่ใช่เซลิแอค (Non-celiac gluten sensitivity; NCGS) — มีอาการไม่สบายเมื่อกินกลูเตน แต่ผลตรวจไม่พบความผิดปกติแบบเซลิแอค
3.แพ้โปรตีนข้าวสาลี (Wheat allergy) — เป็นการแพ้โปรตีนในข้าวสาลีที่อาจรวมถึงกลูเตน ทำให้เกิดอาการทางผิวหนังหรือระบบทางเดินหายใจ
⚠️ อาการของการแพ้กลูเตน
อาการอาจแตกต่างกันไปในแต่ละคน ขึ้นอยู่กับระดับความไวของร่างกาย เช่น
ท้องอืด แน่นท้อง ปวดท้อง
ท้องเสียหรือท้องผูกเรื้อรัง
คลื่นไส้ อ่อนเพลีย
ผื่นแพ้ ผิวหนังอักเสบ (เช่น dermatitis herpetiformis ในโรคเซลิแอค)
ภาวะโลหิตจางจากการดูดซึมสารอาหารไม่ดี
สมาธิสั้น หงุดหงิด หรืออาการซึมเศร้าในบางราย
มีงานวิจัยชี้ว่า ผู้ป่วยโรคเซลิแอคมักมีอาการระบบประสาทหรือจิตใจร่วมด้วย เช่น anxiety, depression, migraine จากการอักเสบเรื้อรังในร่างกาย (Peters et al., 2014, Aliment Pharmacol Ther).
🧪 การตรวจวินิจฉัย
การวินิจฉัยภาวะแพ้กลูเตน ควรทำภายใต้การดูแลของแพทย์ โดยมีขั้นตอนหลักคือ
1.ตรวจเลือด (Serologic test) — ตรวจหาภูมิคุ้มกันต่อกลูเตน ตรวจภาวะการแพ้อาหารแฝง
2.ส่องกล้องตรวจลำไส้เล็ก (Duodenal biopsy) — ใช้ยืนยันโรคเซลิแอค โดยพบการฝ่อของเยื่อบุลำไส้ (villous atrophy)
3.การตรวจยีน (HLA typing) — ผู้ป่วยโรคเซลิแอคมักมี HLA-DQ2 หรือ HLA-DQ8
🔆การเลือกกินเมื่อแพ้กลูเตน
หากได้รับการวินิจฉัยว่าแพ้กลูเตน ควร งดอาหารที่มีส่วนผสมของข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ ข้าวไรย์
✅ อาหารที่กินได้
ข้าว ข้าวโพด มันฝรั่ง ถั่ว และควินัว
เนื้อสัตว์ ปลา ไข่ ผักผลไม้
ผลิตภัณฑ์ที่ระบุว่า “gluten-free”
❌ อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง
ขนมปัง พาสต้า เค้ก คุกกี้ เบเกอรี่ทั่วไป
เบียร์ มอลต์ เครื่องดื่มจากข้าวบาร์เลย์
ควรอ่านฉลากอาหารอย่างละเอียด และเลือกผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการรับรอง “Gluten-Free Certification” เพื่อป้องกันการได้รับกลูเตนโดยไม่ตั้งใจ
“แพ้กลูเตน” ไม่ใช่โรคเดียวแต่เป็นกลุ่มของภาวะที่ร่างกายตอบสนองต่อกลูเตนในรูปแบบต่างๆ การตรวจวินิจฉัยอย่างถูกต้องช่วยให้แยกโรคเซลิแอคออกจากภาวะแพ้หรือไวต่อกลูเตนทั่วไปได้อย่างแม่นยำ
การปรับอาหารโดยหลีกเลี่ยงกลูเตนอย่างถูกวิธีสามารถช่วยให้อาการทางลำไส้ ระบบภูมิคุ้มกัน และสุขภาพโดยรวมดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
📚References
Fasano A, Catassi C. Clinical practice. Celiac disease. N Engl J Med. 2012;367(25):2419–2426.
Peters SL, et al. Randomised controlled trial of gluten for irritable bowel syndrome: exploring the spectrum of gluten sensitivity. Aliment Pharmacol Ther. 2014;39(5):514–526.
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
