🍽 เบาได้ก็เบา: EP23 - ลำไส้เรารู้มากกว่าที่คิด
สุขภาพกายและใจที่เริ่มต้นจากภายในลึกกว่าที่เราเคยรู้
“ก็แค่ปวดท้องบ่อย ๆ เอง ไม่ได้เครียดอะไร”
“ก็แค่หิวบ่อย อยากของหวาน ไม่ได้เป็นโรคอะไรหรอก”
“ก็แค่นอนไม่หลับ หงุดหงิดง่าย…อาจจะเป็นเพราะอากาศ”
บางที…สิ่งที่ดูเหมือน “แค่” อาการธรรมดา อาจเป็นเสียงจากลำไส้ที่พยายามจะบอกอะไรบางอย่างกับเราก็ได้
🧠 ลำไส้ไม่ใช่แค่ท่อย่อยอาหาร…แต่มันคือ “สมองที่สอง” ของเรา
นักประสาทวิทยาเรียก ระบบประสาทในลำไส้ ว่า Enteric Nervous System
ซึ่งมีเซลล์ประสาทกว่า 100 ล้านเซลล์ – มากกว่ากระดูกสันหลังบางส่วนเสียอีก
และนี่คือจุดเริ่มต้นของคำว่า...
“Gut–Brain Axis”
เส้นทางการสื่อสารแบบสองทางระหว่าง “ลำไส้” และ “สมอง”
ลำไส้สามารถส่งสารเคมี เช่น serotonin, dopamine, GABA กลับไปยังสมอง
และส่งผลต่ออารมณ์ ภาวะซึมเศร้า ความเครียด ความหิว ความอยาก ฯลฯ ได้โดยตรง
🌱 ใครคือผู้ช่วยหลักของลำไส้?
จุลินทรีย์ในลำไส้ (Gut Microbiome) ค่ะ
ในตัวเรามีจุลินทรีย์อยู่ราว 100 ล้านล้านตัว
มากกว่าจำนวนเซลล์ของเราทั้งตัวเสียอีก!
จุลินทรีย์เหล่านี้ไม่ได้มีหน้าที่แค่ช่วยย่อยอาหาร
แต่มัน…
สร้างวิตามินและกรดไขมันดี
กระตุ้นภูมิคุ้มกัน
ควบคุมการอักเสบ
สื่อสารกับสมองผ่านเส้นประสาทเวกัสและสารสื่อประสาท
แต่ถ้า “ระบบนิเวศในลำไส้” นี้เสียสมดุล เช่น กิน UPF มากเกินไป นอนน้อย เครียดจัด
“แบคทีเรียดี” จะตายลง และ “แบคทีเรียก่อโรค” จะเฟื่องฟู
→ ทำให้เกิดอาการที่เราไม่เข้าใจ เช่น
อืดบ่อย หงุดหงิดง่าย ขี้ลืม กินจุบจิบ หรือแม้แต่ซึมเศร้าแบบไม่มีเหตุผล
🧪 งานวิจัยว่ามายังไง?
Nature Reviews Microbiology (2022) พบว่า
ผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าและวิตกกังวลเรื้อรัง มักมีความหลากหลายของจุลินทรีย์ในลำไส้น้อยลง
งานวิจัยใน Harvard Medical School ยังพบว่า
การเพิ่มอาหารที่เลี้ยงจุลินทรีย์ดี (เช่น prebiotics, probiotic) ช่วยให้อารมณ์ดีขึ้น และการนอนหลับมีคุณภาพ
🍽 กรณีศึกษา: พี่หน่อย อายุ 47 ปี
เป็นคนที่พยายามลดแป้ง ลดน้ำตาล กินผัก แต่กลับรู้สึกเหนื่อยง่าย ง่วงหลังอาหาร และมีอาการแน่นท้องเป็นระยะ
หลังจากจดบันทึกอาหารและปรึกษานักโภชนาการ
พบว่าพี่หน่อยกินผักซ้ำแบบเดิมทุกวัน (เช่น กวางตุ้ง ผักกาดแก้ว)
และแทบไม่ได้กินอาหารหมักเลย
พอเริ่ม…
เปลี่ยนผักให้หลากสีในแต่ละสัปดาห์
เพิ่มมิโสะ ซุปเต้าเจี้ยว โยเกิร์ตกรีก
งดของหวานแบบไร้น้ำตาลที่มีสารให้ความหวานแทน
ปรับการนอนให้เข้านอนก่อน 5 ทุ่ม
ใน 3 สัปดาห์ อาการแน่นท้องลดลง ความหิวลดลง
และพี่หน่อยบอกว่า…
“ใจมันนิ่งขึ้นแบบไม่รู้ตัวเลยค่ะ เหมือนเคยหิวตลอดเวลา พอกินอะไรเรียบง่าย ใจมันก็เรียบง่ายตาม”
🧘 เทคนิคเบา ๆ ที่ทำได้วันนี้
1. กินผักให้หลากหลาย (อย่างน้อย 5 สีต่อสัปดาห์)
→ เพื่อให้แบคทีเรียที่หลากหลายได้อาหารที่เหมาะกับมัน
2. เพิ่มอาหารหมักเล็กน้อยทุกวัน
→ เช่น กิมจิ โยเกิร์ตกรีก มิโสะ เต้าเจี้ยว ถั่วหมัก
3. ลดการกิน UPF ที่มีสารกันเสียและสารปรุงแต่ง
→ เพราะมันรบกวนจุลินทรีย์ที่ดีโดยตรง
4. เลิกคิดว่าปวดท้อง = เรื่องธรรมดาเสมอไป
→ เพราะบางครั้ง มันคือเสียงแรกของลำไส้ที่พยายามเตือนเรา
💬 วรรคทองประจำตอน
“จิตใจที่อ่อนโยน…เริ่มต้นจากลำไส้ที่มีความสุข”
📚 อ้างอิง
The Mind-Gut Connection – Emeran Mayer, MD (Harper Wave, 2016)
Harvard Health Publishing: The gut-brain connection
Nature Reviews Microbiology (2022)
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
