อ้วนแบบไหน เสี่ยงเป็นเบาหวาน ?
ภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วน มีความสัมพันธ์กับโอกาสในการเป็นเบาหวานอย่างไร ? อ้วนขนาดไหนเรียกว่าเสียงเบาหวาน ?
1. อ้วนน้อย หรือ อ้วนมาก (BMI)
หากพิจารณาตามค่า BMI จะเห็นได้ว่ายิ่งอ้วนมากก็จะจะยิ่งความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานมากขึ้นตามลำดับ เนื่องจากปริมาณไขมันส่วนเกินในร่างกายค่อนข้างมีความสัมพันธ์โดยตรงกับภาวะดื้ออินซูลิน และถ้ามีลักษณะเด่นไปในทางอ้วนลงพุงก็จะมีความเสี่ยงเพิ่มเติมอีก
2. ระยะเวลาอ้วนสะสม (Obesity duration burden)
ไม่ใช่แค่ "ความรุนแรง" ของภาวะอ้วน (ระดับ BMI) เท่านั้น แต่ "ระยะเวลา" ที่บุคคลมีภาวะอ้วนยังเป็นปัจจัยสำคัญอย่างยิ่งในการพยากรณ์โรค เนื่องจาก จะทำให้เบต้าเซลล์ในตับอ่อนต้องทนรับภาระการดื้ออินซูลินแบบแฝงนานขึ้น เป็นสาเหตุให้การทำงานของเบต้าเซลล์ซึ่งมีหน้าที่ผลิตอินซูลินล้มเหลวในระยะยาวได้
3. อายุ (Age)
อายุเป็นปัจจัยเสี่ยงอิสระ (independent risk factor) ที่สำคัญต่อการลดลงของความไวต่ออินซูลิน
• ภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย (Sarcopenia)
เมื่ออายุมากขึ้น มวลกล้ามเนื้อซึ่งเป็นอวัยวะหลักในการนำกลูโคสไปใช้จะลดลง ทำให้ความสามารถในการกำจัดกลูโคสออกจากเลือดลดลง
• การเปลี่ยนแปลงการกระจายตัวของไขมัน
ไขมันมีแนวโน้มสะสมในช่องท้อง (visceral fat) และภายในเซลล์กล้ามเนื้อ (intramyocellular lipid) มากขึ้น ซึ่งสัมพันธ์โดยตรงกับภาวะดื้อต่ออินซูลิน
• การทำงานของเบต้าเซลล์ที่ลดลง
แม้จะไม่ใช่กลไกของภาวะดื้อต่ออินซูลินโดยตรง แต่การชดเชยโดยการหลั่งอินซูลินของเบต้าเซลล์อาจลดลงตามอายุ
ปัจจัยทั้งสาม (BMI , ระยะเวลาอ้วน , อายุ) ไม่ได้ออกฤทธิ์แบบบวกกัน (additive) เท่านั้น แต่มีปฏิกิริยาส่งเสริมซึ่งกันและกัน (synergistic effect) ทำให้ความเสี่ยงเพิ่มขึ้นแบบทวีคูณ
วันนี้คุณเริ่มลองตรวจสอบตัวเองดูหรือยังว่าอยู่ในกลุ่มไหน 😁
อ่านบน FB ได้ที่นี่
- 2
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
